CHAU MY NGAY NAY SO 04-2009 65
THONG TIN
^'
BAO HIEM TAI NAN LAO DONG (J MY
/^•fc^ai nan lao dong la dieu bat hanh, i I khong ai muo'n, nhUng lai kho
^ ^ ^ tranh dUdc trong qua trinh boat dong san xuat kinh doanh, lam tdn thifdng nguon nhan liic, thiet hai cho san xuat, huge phai chi phi phue hdi site khoe the chat, tinh than va phue hdi cac chiic nang nghe nghiep cho ngUdi bi nan. Do la chifa ke nan nhan bi ma't kha nang lao dong vinh vien hay bi t\i vong, thiet mang CO ngUdi an theo se de lai ganh nang cho gia dinh va cho xa hoi.
Vi vay bao hiem tai nan lao dong trong qua trinh san xua't kinh doanh la dieu ta't yeu d cac nen kinh te nham buoc cac doanh nghiep phai ap dung cac bien phap ngan ngUa, han che td'i da nhiing trUdng hdp bat hanh co the xay ra trong san xuat.
0 My, bao hiem tai nan lao dong dUdc ap dung dau tien d bang Maryland (1902), rdi den bang Montana (1909) va bang New York (1910). NhUng nhiing quy dinh ve bao bien tai nan lao dong d 3 bang nay chUa dUdc chinh quyen lien bang coi la hdp hien. Mai den nam 1911, Toa thUdng t h i m My mdi coi Luat bao hiem tai nan lao dong cua bang Washington va bang Wisconsin la cac dao luat hdp hien. Tdi nam 1920 cac dao luat hdp hien nay dUdc thUa nhan va ap dung d hau bet cac bang, con 6 bang mai tdi cudi thap nien 40 ciia the ky XX mdi ap dung cac dao luat nay.
Trong nhiing nam tiep theo, bao hiem tai nan lao dong san xuat chu yeu thuoc tham quyen xii ly. giai quye't ciia cac bang; chinb quyen lien bang chi thiic hien chUdng trinh bao hiem tai nan cho vien chiic nha nUdc lien bang va cho cac cong nhan md (mac benh bui phdi). Do vay mdi bang, ke ca quan Columbia, vimg
lanh thd Puerto Rico va dao Virgin deu co che do bao hiem tai nan lao dong trong san xuat kinh doanh cua minh. Mac dii che do bao hiem nay da dUdc ap dung rong rai d My, nhUng nhieu ngUdi lao dong d mot so' bang van n i m ngoai sii bao trd cua che do bao hiem nay. TrUdc he't do la cdng nhan nong nghiep, ngUdi lam thue giiip viec gia dinh va ngUdi lam thue cong nhat. Sau niJa la nhiing lao dong lam thue d cac td chiic tii thien va cac to chUc giao hoi. Duy chi d bang New Hampshire thi moi nghe nghiep deu dUdc hudng che do bao hiem tai nan lao dong.
Mot so bang chi Uu tien bao hiem tai nan lao dong cho nhiing ngUdi lam thue d nhiing nganh, nghe san xuat nguy hiem, c6 hai den sUc khoe, khong bao hiem tai nan lao dong cho cac tap the san xuat, kinh doanh co dudi 5 lao dong lam thue.
Chi cho chUdng trinh bao hiem cac trUdng hdp rui ro trong san xuat la trach nhiem ciia gidi chu. So' chi nay ty le thuan vdi miic do riii ro d tifng doanh nghiep cu the. Ching ban, neu lao dong lam viec chii yeu d linh viic van phong, ban giay thi so' chi b i n g 0,1% tdng tien lUdng phai tra cho nhiing lao dong cl van phdng. Doi vdi doanh nghiep nhieu rui ro trong san xua't kinh doanh, thi sd chi ay b i n g 20% lUdng cua doanh nghiep trd len. Binh quan, chi bao hiem tai nan san xua't d cac doanh nghiep vao khoang 2,15% lUdng cua cdng nhan.
Cac chUdng trinh bao hiem tai nan lao ddng deu xem xet kha nang bdi thUdng cu ttie nhUng tdn thUdng, thiet hai gay ra cho nan nhan. Thdng thUdng, co hai loai bdi thUdng cho nan nhan nhu sau:
• Bdi thudng bang tien cho nan nhan va cho ngUdi an theo nan nhan, neu nan nhan bi che't;
66 SO 04-2009 CHAU MY NGAY NAY
• Trd giup y te cho nan nhan.
Tren thUc te trong thdi gian qua cho tha'y, trong tdng so' tien bdi thUdng cho nan nhan, thi khoang 60% bang tien mat, phan con lai (40%o) b i n g trd giiip y te.
Tuy nhien, trong thdi gian g i n day, phan trd giiip y te thUdng xuyen tang len trong tdng so' tien bdi thUdng vi chi phi dich vu y te tang.
Trong tdng sd bdi thudng b i n g tien mat (60%), thi tren 90% so' tien nay la chi tra triic tiep cho nan nhan, phan con lai la chi tra cho ngUdi an theo nan nhan.
MUc trd cap cho nan nhan bi rui ro trong san xua't kinh doanh tuy thudc vao mUc do thUdng tat va loai chan thUdng, nhUng bi han che d tdng mUc tien bdi thUdng thUdng tat, tai nan va mUc lUdng hang tuan cua nan nhan. Trd cap thUdng tat thudng dUdc tinh la p h i n tram (%o) lUdng cua tuan bi nan. O da so' bang, mUc trd cap tdi da la 66,7%o lUdng trong tuan bi nan; O bang Idaho - tdi thieu la 60%) va tdi da la 90%. TUdng tU, d bang Washington la 60% va 75% tuy thudc vao tdng so'tien bdi thUdng.
Con trd giup y te thi khdng bi han che ve tien va thdi gian. Chi cd d mot s d b a n g thi trd giup y te bi ban che, neu dieu nay lien quan den benh nghe nghiep hay dich vu nha khoa. Thdng thUdng nan nhan la ngUdi dUdc bao hiem cd quyen chon benh vien chUa tri cho minh; tren thUc te viec Ilia chon nay cd the dUdc giao lai cho cdng ty bao hiem. Thdng thUdng, trong cac chUdng trinh bao hiem tai nan lao ddng d My deu de cap den va'n de phue hdi sUc khoe va chUc nang nghe nghiep cho ngUdi bi nan. Do vay. trong bien ban bdi thUdng sUc khoe va cac chUc nang nghe nghiep deu ndi rd phue hdi chUc nang nghe nghiep b i n g each nao, c h i n g ban b i n g each dao tao lai nghe hay b i n g each nang cao hoc van de' hoc nghe mdi, thay nghe cii, tim viec lam phu hdp vdi sUc khoe con lai ciia nan nhan. Da sd trUdng hdp nan nhan phai chUa tri thdi gian dai mdi phue hdi dUdc sUc khoe. Trong trifdng hdp nay.
ngoai tien thudc, tien cdng chUa tri chan thUdng, nan nhan con dUdc hUdng tien an, d va di lai.
Ngoai nhUng chi phi ndi tren, nan nhan bi cha'n thUdng con dUdc hUdng mdt so' dich vu trong khudn khd chUdng trinh phuc hdi cac chUc nang nghe nghiep cua lien bang va cua bang, bao gdm kham kiem tra sUc khoe, chUa tri vet thUdng, dao tao nghe nghiep, tU van cho nan nhan tim ndi lam viec phu hdp vdi sUc khoe va nghe nghiep. De nudi y chi tU liic, tu cUdng tich cUc hoc nghe, tim viec lam mdi, khdng chiu an bam va trd thanh ganh nang cho gia dinh va xa hoi. nan nhan ludn dUdc tU va'n can n b i c giUa viec nhan trd cap tan tat. t h a t nghiep va viec cd dUdc thu nhap vdi nghe nghiep dUdc dao tao lai phu hdp vdi sUc khoe con lai.
Ddi vdi nan nhan bi mat sUc khoe va kha nang lao ddng vinh vien, thi dUdc tra trd cap that nghiep hang thang. Neu nan nhan bi che't cd ngUdi an theo, tbi ngUdi an theo cung dUdc hUdng trd cap hang thang. Neu nan nhan khdng tU phuc vu dUdc ban than trong sinh boat hang ngay, c i n cd ngUdi giup dd, thi ngUdi giup dd, phuc vu nan nhan cUng dUdc tra cdng phuc vu.
Ddi vdi nan nhan bi mat mot phan kha nang lao ddng thi can ap dung phdi hdp cac bien phap phuc hdi sUc khoe, cac chUc nang nghe nghiep - vUa chUa tri bang thud'e, b i n g ddng vien tinh than, tam ly, vUa b i n g thuyet phuc yen tam hoc nghe, hudng nghiep, gidi thieu viec lam thich hdp vdi sUc khoe con lai de nan nhan lac quan tin tUdng d ngay mai.
Trong nbUng nam gan day, khi thiic hien cac bien phap nham dam bao an ninh kinh te, cude sd'ng dn dinh cho nan nhan, ngUdi ta dac biet chii y den quan he qua lai giUa tien trd ca'p xa hdi trong khudn khd bao hiem nha nUdc va quy md nghe nghiep, quy md md rong kha nang phuc bdi cbUc nang lao ddng va cac chUc nang xa hdi cho nhUng ngUdi bi tdn thUdng sUc khoe vi tai nan lao ddng trong qua trinh san xua't •
Nguon: Quan ly d niidc ngodi, so 512005 Lieu Anh Dai Tdng hdp
