Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý thu ngân sách nhà nước huyện

1.2.5.5. Công tác thanh tra, kiểm tra thu ngân sách nhà nước huyện

Kiểm tra, thanh tra là một trong những nội dung quan trọng của công tác quản lý thu NSNN. Nó đảm bảo cho việc thực hiện thu NS đúng pháp luật. Công tác kiểm tra, thanh tra được thực hiện bởi nhiều cơ quan. Trong đó, chịu trách nhiệm chính và trước hết là thủ trưởng đơn vị dự toán, chủ tịch UBND các xã, thị trấn phải trường xuyên kiểm tra, đối chiếu với chính sách, chế độ về quản lý thu NS để đảm bảo việc thu NS đúngquyđịnh.

Các Bộ, các đơn vị dự toán cấp trên chịu trách nhiệm kiểm tra việc chấp hành các chế độ thu và quản lý thu của các đơn vị trực thuộc và hướng dẫn các đơn vị này thực hiện.

Cơ quan tài chính, cơ quan thu NS, cơ quan Kho bạc Nhà nước có trách nhiệm thực hiện chế độ kiểm tra thường xuyên, định kỳ đối với các đơn vị, cá nhân có nghĩa vụ thu, nộp NS.

Thanh tra tài chính có nhiệm vụ thanh tra việc chấp hành thu NSNN và quản lý thu NSNN. Thanh tra tài chính phải chịu trách nhiệm về kết luận thanh tra của mình.

Nhiệm vụ, quyềnhạn và trách nhiệm của Thanh tra tài chính trong việc thanh tra quản lý thu ngân sách được quy định trong văn bản riêng của Chính phủ.

Tổ chức, cá nhân có quyền khiếu nại, khởi kiện, tố cáo những hành vi vi phạm pháp luật về ngân sách. Việc khiếu nại, khởi kiện, tố cáo và việc giải quyết được thực hiện theo quy định của pháp luật.

ngân sách. Quy định chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền của cơ quan nhà nước trong quá trình quản lý thu ngân sách. Thể chế tài chính quy định, chế định những nguyên tắc, chế độ, định mức. Do vậy, nói đến nhân tố ảnh hưởng đến quản lý thu ngân sách trước hết phải nói đến cơ chế quản lý tài chính. Vì nó chính là những văn bản của Nhà nước có tính quy phạm pháp luật chi phối mọi quá trình hoạt động của các cơ quan nhà nước trong quá trình quản lý thu NSNN huyện. Thực tế cho thấy nhân tố về cơ chế quản lý tài chính cóảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả quản lý thu NSNN trên một địa bàn nhất định, do vậy đòi hỏi phải ban hành những thể chế tài chính đúng đắn phù hợp mới tạo điều kiện cho công tác nói trên đạt được hiệu quả.

1.2.6.2. Phân cấp quản lý thu ngân sách trong hệ thống thu ngân sách nhà nước

Phân cấp quản lý thu NSNN là xác định phạm vi trách nhiệm và quyền hạn của chính quyền Nhà nước các cấp trong việc quản lý, điều hành thực hiện nhiệm vụ ngân sách, gắn thu NSNN với các hoạt động KT – XH ở từng địa phương một cách cụ thể nhằm nâng cao tính năng động, tự chủ.

Theo đó, chính quyền Nhà nước cấp huyện căn cứ vào phạm vi trách nhiệm và quyền hạn được pháp luật quy định để thực hiện chức năng quản lý thu NSNN tại huyện nhằm mục tiêu phát triển KT –XH của huyện.

1.2.6.3. Tổ chức bộ máy và trìnhđộ của đội ngũ cán bộ quản lý cấp huyện

Trình độ quản lý của con người là nhân tố quan trọng, quyết định sự thành công, chất lượng của công tác quản lý thu NSNN.

Khi nói đến cơ cấu tổ chức một bộ máy quản lý thu ngân sách, người ta thường đề cập đến quy mô nhân sự của nó và trong sự thiết lập ấy chính là cơ cấu tổ chức bộ máy và cán bộ quản lý thu ngân sách và các mối quan hệ giữa cấp trên và cấp dưới, giữa các bộ phận trong quá trình thực hiện chức năng này. Hay nói cách khác, điều quan trọng hơn cả là phải thiết lập cụ thể, rõ ràng, thông suốt các “mối quan hệ ngang” và các “mối quan hệ dọc”. Sự thiết lập ấy được biểu hiện thông qua quyđịnh chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn giữa các cấp, các bộ phận trong tổ chức bộ máyvà cán bộ quản lý thu ngân sách. Quy định chức năng nhiệm vụ của bộ máy và cán bộ quản lý thu theo chức năng trách nhiệm quyền hạn giữa bộ phận này với

Trường Đại học Kinh tế Huế

bộ phận khác, giữa cấp trên với cấp dưới trong quá trình phân công phân cấp quản lý đó. Nếu việc quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền cấp huyện không rõ ràng, cụ thể thì dễ xảy ra tình trạng hoặc thiếu trách nhiệm, hoặc lạm quyền trong việc thực hiện nhiệm vụ quản lý thu ngân sách. Nếu bộ máy và cán bộ năng lực trìnhđộ thấp thì sẽ ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý thu ngân sách.

Do đó tổ chức bộ máy và cán bộ là nhân tố rất quan trọng trong quá trình tổ chức quản lý thu, chi ngân sách.

1.2.6.4. Nhận thức của địa phương về tầm quan trọng và trách nhiệm trong công tác quản lý thu ngân sách

Lãnh đạo địa phương phải nắm vững các yêu cầu và nguyên tắc quản lý thu NSNN và hiểu rõ nguồn gốc của thu NS huyện, đồng thời phải được quản lý đầy đủ, toàn diện ở tất cả các khâu trong chu trình NS. Phải ý thức được rằng nhiệm vụ thu ngân sách là nhiệm vụ chính trị, gắn mức độ hoàn thành dự toán thu ngân sách hàng năm với mức độ hoàn thành nhiệm vụ.

1.2.6.5. Trìnhđộ phát triển kinh tế và mức thu nhập

Việc quản lý thu ngân sách luôn chịu ảnh hưởng của nhân tố về trình độ phát triển kinh tế và mức thu nhập của người dân trên địa bàn huyện. Khi trình độ kinh tế phát triển và mức thu nhập bình quân của người dân tăng lên, không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho việc huy động nguồn ngân sách và sử dụng có hiệu quả, mà nó cònđòi hỏi các chính sách, chế độ, định mức kinh tế- tài chính phải thay đổi phù hợp với sự phát triển kinh tế và mức thu nhập, mức sống của người dân. Do đó, ở nước ta cũng như các nước trên thế giới, người ta luôn quan tâm chú trọng đến nhân tố này, trong quá trình quản lý hoạch định của chính sách thu NSNN.

Khi chúng ta thực hiện tốt những vấn đề thu ngân sách trong đó có nhiều nhân tố tác động nhưng trình độ, mức sống của người dân ngày càng nâng cao thì việc thực hiện nghĩa vụ đối với Nhà nước có thể rất dễ dàng. Trường hợp nếu trình độ và mức sống còn thấp thì việc thu thuế cũng rất khó khăn.

Trường Đại học Kinh tế Huế

1.2.6.6. Hệ thống thông tin, phương tiện quản lý thu ngân sách nhà nước huyện

Để thực hiện có hiệu quả chức năng quản lý thu NSNN theo nhiệm vụ được giao, cần phát triển hệ thống công nghệ thông tin và nâng cao trình độ ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý NSNN nói chung và thu NSNN nói riêng, phải xem đây là nhiệm vụ quan trong của huyện.