ÔN TẬP PHÉP LẬP LUẬN
CHỨNG MINH
II. KIẾN THỨC CẦN NHỚ.
1. Chứng minh là một phép lập luận dùng lí lẽ, bằng chứng chân thực, đã được thừa nhậnđể chứng tỏ luận điểm mới (cần được chứng minh) là đáng tin cậy.
Các lí lẽ, bằng chứng trong phép lập luận chứng minh phải được lựa chọn, thẩm tra, phân tích thì mới có sức thuyết phục.
2. Các bước làm bài văn lập luận chứng minh.
Muốn làm bài văn lập luận chứng minh thì phải thực hiện bốn bước: Tìm hiểu đề và tìm ý, lập dàn bài, viết bài, đọc và sửa chữa.
* Dàn bài:
- Mở bài: Nêu luận điểm cần được chứng minh.
- Thân bài: Nêu lí lẽ và dãn chứng để chứng tỏ luận điểm đó là đúng đắn.
- Kết bài: Nêu ý nghĩa của luận điểm đã được chứng minh. Chú ý lời văn phần Kết bài nên hô ứng với lời văn của phần Mở bài
* Giữa các phần và các đoạn văn cần có phương tiện liên kết.
I. Các bước làm bài văn
lập luận chứng minh
Cho đề văn: Nhân dân ta
thường nói: “ Có chí thì nên”.
Hãy chứng minh tính đúng đắn
của câu tục ngữ đó.
1.Tìm hiểu đề và tìm ý
a. Tìm hiểu đề b. Tìm ý
c. Phương pháp lập luận
a. Tìm hiểu đề
Thể loại Chứng minh
Vấn đề cần chứng minh
Có chí thì nên
b. Tìm ý
Chí: Là kiên trì, bền bỉ theo đuổi một việc gì đó tốt đẹp.
Nên: Là kết quả, là thành công.
Khẳng định vai trò, ý nghĩa to lớn
của Chí trong cuộc sống
c. Phương pháp lập luận
Có 2 cách lập luận
Nêu dẫn chứng xác thực
Nêu lí lẽ.
Nêu vai trò quan trọng của lí tưởng, ý chí, và nghị lực trong cuộc sống
mà câu tục ngữ đã đúc kết. Đó là một chân lí.
Nêu luận điểm cần chứng minh.
2. Lập dàn ý
a. Mở bài
b. Thân bài
Nêu lí lẽ và dẫn chứng chứng tỏ luận điểm là đúng đắn.- Xét về lí:
Chí là điều rất cần thiết để con người vượt qua mọi trở ngại.
Không có chí thì không làm được gì.
- Xét về thực tế:
Những người có chí đều thành công (dẫn chứng).
Chí giúp ta vượt qua những khó khăn tưởng chừng không thể vượt qua được (dẫn chứng).
Mọi người nên tu dưỡng ý chí, bắt đầu từ những
việc nhỏ, để khi ra đời làm được việc lớn.
Nêu ý nghĩa của luận điểm đã được chứng minh.
c. Kết bài
3. Viết bài
MỞ BÀI
THÂN BÀI
KẾT BÀI
Mở bài
Cách 1: Đi thẳng
vào vấn đề. Hoài bão, ý chí, nghị lực là điều không thể thiếu đối với những ai muốn thành đạt.
Câu tục ngữ của dân gian Có chí thì nên
đã nêu bật tầm quan trọng đó.
Mở bài
Cách 2: Suy từ cái
chung đến cái riêng. Sống tức là khắc phục khó khăn. Không có ý
chí, niềm tin, nghị lực để khắc phục mọi trở
ngại trên đường đời thì không thể thành đạt
được. Do đó, từ xưa nhân dân đã dạy: “ Có
chí thì nên”.
Mở bài
Cách 3: Suy từ tâm lí
con người.
Ở đời mấy ai mà không mong muốn được thành đạt về sự nghiệp? Nhưng không phải ai cũng có đủ niềm tin, nghị lực để tiếp tục sự nghiệp cho đến thành công. Bởi thế cho nên từ xưa nhân dân ta đã dạy : Có chí thì nên.Kết bài
Kết bài phải hô ứng với Mở bài
Cách 1: Đi thẳng vào vấn đề.
Mỗi người chúng ta nên tu dưỡng ý chí,
hoài bão, nghị lực để làm được những gì ta
mong muốn.
Kết bài
Cách 2: Suy từ cái chung đến cái riêng.
Mỗi người chỉ sống có một lần, chỉ có một
thời tuổi trẻ, nếu không có ý chí, hoài bão,
nghị lực để làm một công việc xứng đáng,
chẳng phải là đáng tiếc lắm hay sao?
Kết bài
Cách 3: Suy từ tâm lí con người
Cho nên có hoài bão tốt đẹp là rất đáng
quý, nhưng đáng quý hơn nữa là nghị lực
và niềm tin, nó đảm bảo cho sự thành công
của con người.
II. LUYỆN TẬP BÀI 1.
Đề bài:
Chứng minh rằng nhân dân Việt Nam từ xưa đến nay luơn luơn sống theo đạo lí “ Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”,“ Uống nước nhớ nguồn”.
Lưu ý:Muốn làm được một bài văn chứng minh cần trải qua 4 bước:
- Tìm hiểu đề và tìm ý, - Lập dàn bài,
- Viết bài,
- Đọc và sửa chữa.
Trình tự làm bài:
Bước 1: Tìm hiểu đề và tìm ý a. Tìm hiểu đề
Đề yêu cầu chứng minh vấn đề gì ?
Em hiểu “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” và “Uống nước nhớ nguồn” là gì ? Hai câu tục ngữ không chỉ gói gọn trong phạm vi nhỏ hẹp là nhớ ơn người trồng cây, người khơi nguồn nước mà đưa ra một đạo lí sống đẹp của người Việt Nam đó là :
Luôn biết ơn, nhớ ơn người đã tạo ra của cải, vật chất và tinh thần cho chúng ta được hưởng hôm nay.
- Luận điểm cần phải chứng minh: Lòng biết ơn những người đã tạo ra thành quả để mình
được hưởng , là một đạo lí sống đẹp của dân tộc Việt Nam .
Yêu cầu lập luận ở đây đòi hỏi phải như thế nào ?
?
Yêu cầu lập luận : Đưa ra và phân tích những chứng cứ thích hợp để chứng minh luận đi m ể
ùtrên là đúng đắn .
- Nếu được chứng minh thì em có đòi hỏi phải diễn giải rõ nghĩa của hai câu tục ngữ ấy không ? Vì sao ?
Em sẽ diễn giải ý nghĩa của hai câu tục ngữ ấy như thế nào ? ( nếu xét thấy sự diễn giải đó cần thiết )
b. Tìm ý :
Trong thực tế và trong thơ văn
Việc diễn giải rõ hơn ý nghĩa của hai câu tục ngữ là cần
thiết. Bởi lẽ đề đưa ra vấn đề dưới hình thức hai câu tục
ngữ với lối ẩn dụ, bằng hình ảnh kín đáo, sâu sắc có thể
người đọc chưa hiểu đúng, hiểu hết ý nghĩa của đề .
• * Ngày Quốc Tế Phụ nữ (8 – 3)
• * Ngày thương binh liệt sĩ (27 - 7 )
• * Ngày Nhà Giáo Viêït Nam (20 - 11)
• * Cúng giỗ trong gia đình
• * Ngày Thầy thuốc Việt Nam (27- 2)
• *Lễ hội đền Hùng mùng mười tháng ba
2. Lập dàn bài:
•1. Mở bài : Nêu luận điểm cần chứng minh
•2. Thân bài : Nêu lí lẽ và dẫn chứng để
•chứng tỏ luận điểm là đúng đắn
•3. Kết bài : Nêu ý nghĩa của luận điểm đã
• được chứng minh
Chú ý :Lời văn phần kết nên hô ứng với phần mở bài.
Dàn bài tham kh o ả
1. Mở bài : Nêu luận điểm cần được chứng minh.
- Lòng biết ơn những người đã tạo ra thành quả để mình được hưởng – là một đạo lí sống đẹp của dân tộc Việt Nam từ xưa đến nay.
- Đạo lí đó được đúc kết qua hai câu tục ngữ “ Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” , “ Uống nước nhớ nguồn”.
2.Thân bài : Nêu lí lẽ, dẫn chứng để chứng minh luận điểm
- Giải thích ngắn gọn nội dung đạo lí, làm rõ vấn đề cần chứng minh . - Chứng minh nhân dân ta luôn sống theo đạo lý đó.
a. Từ xưa : + Các lễ hội văn hóa
+ Truyền thống thờ cúng ông bà, tổ tiên + Học trò biết ơn thầy cô giáo.
…..
b. Ngày nay, đạo lý ấy vẫn được tiếp tục phát huy.
+ Toàn dân biết ơn Đảng, Bác Hồ.
+ Các phong trào đền ơn đáp nghĩa.
3. Kết bài:
- Khẳng định giá trị và sự đúng đắn của hai câu tục ngữ - Tự hào và phát huy truyền thống đạo lý tốt đẹp đó.
THỰC HÀNH VIẾT ĐOẠN VĂN
Viết đoạn mở bài
Viết đoạn thân bài
Viết đoạn kết bài
II.BÀI TẬP CỦNG CỐ
A. SẮP XẾP LẠI CÁC BƯỚC LÀM BÀI VĂN LẬP LUẬN CHỨNG MINH THEO ĐÚNG TRÌNH TỰ:
a. Tìm hiểu đề , tìm ý b. Viết bàiù
c. Lập dàn bài d. Đọc bài và sửa chữa
B. CHỌN CÂU TRẢ LỜI ĐÚNG NHẤT
1. Lí do nào làm cho bài văn viết theo phép lập luận chứng minh thiếu tính thuyết phục:
a. Luận điểm nêu rõ ràng, xác đáng
b. Lí lẽ và dẫn chứng đã được thừa nhận
c. Lí lẽ và dẫn chứng phù hợp với luận điểm
d. Không đưa dẫn chứng , chỉ đưa lí lẽ để làm sáng tỏ luận điểm
2.Phần mở bài của bài văn lập luận chứng minh, người viết phải nêu lên được nội dung gì ?
a. Nêu được các dẫn chứng cần sử dụng trong khi chứng minh
b. Nêu được luận điểm cần chứng minh
c. Nêu được các lí lẽ cần sử dụng trong bài làm
d. Nêu được vấn đề cần nghị luận và định hướng chứng minh
3. Trong phần thân bài của bài văn lập luận chứng minh người viết cần phải làm gì ?
d. Nêu ý nghĩa của luận điểm đã được chứng minh
b. Chỉ cần nêu các dẫn chứng được sử dụng trong bài viết
c. Chỉ cần gọi tên luận điểm được chứng minh
a. Nêu lí lẽ và dẫn chứng để chứng tỏ luận điểm là đúng
BÀI 2 (Bài tập SGK- 51)
Cho 2 đề văn sau:
Đề 1: Hãy chứng minh tính đúng đắn của câu tục ngữ: Có công mài sắt, có ngày nên kim.
Đề 2: Chứng minh tính chân lí trong bài thơ:
Không có việc gì khó Chỉ sợ lòng không bền
Đào núi và lấp biển
Quyết chí ắt làm nên
Cho 2 đề văn sau:
Đề 1: Hãy chứng minh tính đúng đắn của câu tục ngữ: Có công mài sắt, có ngày nên kim.
Đề 2: Chứng minh tính chân lí trong bài thơ:
Không có việc gì khó Chỉ sợ lòng không bền
Đào núi và lấp biển
Quyết chí ắt làm nên
Giống nhau
Khuyên con người nên bền lòng không được nản chí - Thể loại:
- Vấn đề cần chứng minh:
Chứng minh
Đề 1
Khác nhau
Hễ có lòng bền bỉ, kiên trì thì sẽ làm được những việc khó khăn (chiều thuận)
Đề 2
+ Bền gan vững chí làm được những việc lớn lao (chiều
thuận)
+ Không kiên trì thì không
làm được gì(chiều nghịch)
BÀI TẬP VỀ NHÀ
Cho đề văn:
Chứng minh rằng: Ca dao thể hiện một cách sâu sắc tình yêu quê hương, gia đình của con người Việt Nam.
a, Em hãy lập dàn ý cho đề văn trên.
b, Viết một đoạn văn mở bài, một đoạn văn kết bài theo một trong
cách đã học.
