Ngày soạn.../..../………..
Ngày giảng: ……… Tiết 26
BÀI 22: CAO TRÀO CÁCH MẠNG TIẾN TỚI TỔNG KHỞI NGHĨA THÁNG TÁM NĂM 1945 (Tiếp)
I. Mục tiêu bài dạy
1 Kiến thức: Giúp HS hiểu được:
Các chủ trương của Hội nghị Trung ương Đảng tháng 5/1941 (chú ý việc đặt vấn đề dân tộc lên hàng đầu và vai trò của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc); Sự ra đời của mặt trận Việt Minh và việc xậy dựng lực lượng chính trị, lực lượng vũ trang trên khắp các vùng cả nước.
2. Kĩ năng
- Rèn cho học sinh kĩ năng sử dụng tranh ảnh, lược đồ, phân tích, đánh giá sự kiện lịch sử - kỹ năng sống: Giao tiếp, tư duy, hợp tác, kiên định lắng nghe, trình bày
3. Thái độ
- Giáo dục cho HS lòng yêu kính Chủ Tịch Hồ Chí Minh, lòng tin vào sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng.
- Giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh II. Chuẩn bị
- GV: Tài liệu tham khảo, máy tính, máy chiếu, bài soạn trên Power Point - Word + Lược đồ khu giải phóng Việt Bắc.
+ Các tài liệu về hoạt động của Cứu quốc quân ,Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân.
+ Tài liệu văn học, Lịch sử, Địa lí
- HS: SGK, tài liệu tham khảo, sơ đồ tư duy bài học, tranh ảnh, bài thuyết trình trên Power Point
III. Phương pháp/KT
- PP: Trình bày miệng, trực quan, vấn đáp, thảo luận, kể chuyện
- Kỹ thuật dạy học: Hỏi trả lời, giao việc, nhóm, động não, KWLH, trình bày 1 phút.
IV.Tiến trình giờ dạy 1. ổn định tổ chức (1p) 2. Kiểm tra bài cũ (5p) Câu hỏi:
1.Tình hình thế giới và Đông Dương sau khi chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ như thế nào?
2. Nguyên nhân thất bại? Ý nghĩa lịch sử của cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn, Nam Kì?
Đáp án, biểu điểm:
Câu 1: * Tình hình thế giới... (5 điểm) * Tình hình Đông Dương (5 điểm)
Câu 2:- Nguyên nhân thất bại 2 cuộc k/n (5 điểm) - Ý nghĩa các cuộc k/n (5 điểm)
3 Bài mới
Giới thiệu bài bài (3p)
Cho học sinh nghe bài hát “Cờ Việt Minh” của tác giả Vương Gia Khương
Sau khi nghe xong bài hát này, em nhận thấy mặt trận Việt Minh đóng vai trò gì cho cách mạng Việt Nam.
- HS bày tỏ ý kiến của cá nhân
Giáo viên giới thiệu bài: Mặt trận Việt Minh ra đời đóng vai trò quan trọng trong cuộc Cách mạng tháng Tám năm 1945 như thế nào. Tại sao đến năm 1941 Đảng ta lại chủ trương thành lập mặt trận Việt Minh? Sự phát triển của lực lượng cách mạng sau khi mặt trận Việt Minh ra đời? Đảng ta đã làm gì để thúc đẩy cao trào cách mạng phát triển? Chúng ta cùng tìm câu trả lời qua bài học hôm nay.
Hoạt động của thầy và trò Nội dung
- Hoạt động1 (31’)
- Mục tiêu học sinh nắm được hoàn cảnh ra đời và vai trò của mặt trận Việt Minh
- PP: Nêu vấn đề, vấn đáp, trực quan
- Kĩ thuật dạy học: Kĩ thuật chia nhóm, kĩ thuật động não, kĩ thuật KWLH, trình bày 1 phút
- Phương tiện SGK, tài liệu tham khảo, máy chiếu - Cách tiến hành
Giáo viên chiếu Slide 1
Quân Đức tấn công Liên Xô
Tù binh Nga bị phát xít Đức bắt - Sử dụng phương pháp trực quan
- Sử dụng kĩ thuật động não
? Quan sát hai hình ảnh trên gợi cho em suy nghĩ gì về tình hình thế gới đầu năm 1941?
- HS nhớ lại kiến thực Lịch sử thế giới (Cuộc chiến tranh thế giới thứ hai) và dựa vào SGK suy nghĩ trả lời câu hỏi - GV nhận xét và chốt lại vấn đề cơ bản.
Giáo viên chiếu slide 2
I. Mặt trận Việt Minh ra đời (19 / 5 / 1941)
1. Hoàn cảnh ra đời mặt trận Việt Minh.
a/ Thế giới:
- Đầu 1941, phát xít Đức chiếm xong Châu Âu.
- Đến 6 / 1941, phát xít Đức tấn công Liên Xô.
- Trên thế giới hình thành 2 trận tuyến lực lượng dân chủ do Liên Xô đứng và lực lượng phát xít Đức – Ý – Nhật
Bác Hồ về nước 28/1/1941
Cột mốc 108- nơi ghi dấu Bác Hồ đặt chân về nước
28/1/1941
? Tại sao bác Hồ lại chọn cao Bằng là điểm đạt chân về nước và xây dựng căn cứ cách mạng?
HS độc lập suy nghĩ và trả lời
- Sử dụng kĩ thuật KWLH, kĩ thuật trình bày 1 phút - HS dự đoán cách trả lời
GV chốt kiến thức: Bác Hồ chọn Pác Bó để về nước hoạt động và xây dựng căn cứ địa cách mạng không phải sự lựa chọn tình cờ, ngẫu nhiên, mà là một sự tính toán kỹ, vì điểm dừng chân hết sức quan trọng, nó có ý nghĩa đối với sự phát triển về sau của cách mạng. Lúc đầu, Người dự kiến về nước theo một hướng khác, nhưng qua nghiên cứu kỹ truyền thống lịch sử, phong trào cách mạng và địa thế của Cao Bằng, với tầm nhìn chiến lược của một vị lãnh tụ thiên tài, Người nhận thấy Cao Bằng là nơi có nhiều yếu tố thuận lợi để xây dựng căn cứ địa cách mạng của cả nước.
- HS: Tóm tắt hành trình cứu nước của Hồ Chí Minh từ năm 1911 đến năm 1941 (Phần việc học sinh đã được giao chuẩn bị ở nhà)
Học sinh giới thiệu trên Power Point
Tích hợp với môn Địa lí
? Em hãy giới thiệu vị tría địa lí của vùng đất Cao Bằng?
b/Trong nước : - 28/1/1941, Hồ Chí Minh về nước trực tiếp lãnh đạo cách mạng và chủ trì Hội nghị Trung ương lần thứ VIII họp tại Pác Bó (Cao Bằng) từ ngày 10 đến 19/5/1941.
- Hội nghị chủ trương:
+ Giải phóng các dân tộc Đông Dương ra khỏi Pháp - Nhật.
Hội nghị chủ trương thành lập Mặt trận Việt Minh.
HS: Cao Bằng là tỉnh miền núi, biên giới, có đường biên giới giáp với Trung Quốc dài hơn 333 km, vừa có đường bộ, đường thuỷ sang Trung Quốc nên thuận lợi cho giao thông liên lạc; có các tuyến đường bộ đi xuống Lạng Sơn, Thái Nguyên… Địa thế Cao Bằng hiểm trở, ở các vùng cao, vùng sâu, vùng xa là địa bàn bọn thực dân Pháp khó kiểm soát.
? Có một bài thơ đã viết về sự kiện bác Hồ về nước? Đó là bài thơ nào? Em hãy đọc một vài khổ thơ viết về sự kiện trên?
“Ôi sáng xuân nay, Xuân 41 Trắng rừng biên giới nở hoa mơ Bác về... Im lặng. Con chim hót Thánh thót bờ lau, vui ngẩn ngơ..
Bác đã về đây, Tổ quốc ơi!
Nhớ thương, hòn đất ấm hơi Người Ba mươi năm ấy, chân không nghỉ
Mà đến bây giờ mới tới nơi!”
Theo chân Bác – Tố Hữu GV: Đầu năm 1941, sau 30 năm bôn ba đi tìm đường cứu nước cho dân tộc, vượt qua biết bao khó khăn, trở ngại tưởng chừng không thể vượt qua nổi, mong ước được trở về nước cùng đồng bào đấu tranh của Bác Hồ đã trở thành hiện thực. Và khi vừa đặt chân lên mảnh đất quê hương, Người đã lặng đi bên cột mốc 108 biên giới Việt – Trung, mặt hướng về Tổ quốc, ngắm nhìn núi rừng trùng điệp Cao Bằng – mảnh đất địa đầu của Tổ quốc, rồi Người cúi xuống cầm nắm đất Tổ quốc lên hôn mà đôi mắt rưng rưng.
- Sử dụng câu hỏi nêu vấn đề
Giáo viên chiếu Slide 3, học sinh quan sát trả lời câu hỏi
Hang Pác Bó Cao Bằng
? Quan sát hai hình ảnh trên em liên tưởng đến điều gì?
Học sinh trả lời: Những hình ảnh trên liên qua tới những ngày Bác Hồ hoạt động cách mạng của Bác tại Pác Bó (Cao Bằng)
? Em đã được học bài thơ nào Bác viết về những ngày tháng hoạt động ở Pác Bó (Cao Bằng)?
- Bài thơ tức cảnh Pác Bó của Hồ Chí Minh HS đọc bài thơ
? Nêu cảm nhận của em sau khi đọc bài thơ?
- Tích hợp với văn bản: Tức cảnh Pác Bó của Hồ Chí Minh Ngữ văn 8 tập hai học sinh nêu cảm nhận về bài thơ.
Bài viết của học sinh
? Trước tình hình thế giới chuyển biến nhanh chóng tác
động rất lớn đến trong nước, Nguyễn Ái Quốc làm gì để chuẩn bị đối phó và tiêu diệt kẻ thù?
- Nguyễn Ái Quốc đã triệu tập và chủ trì Hội nghị Trung ương lần thứ VIII
Chiếu Slide 4
Lán Khuổi Nặm Pác Bó xã Trường Hà (Hà Quảng) Cao Bằng, nơi Bác Hồ chủ trì Hội nghị
Trung ương Đảng lần thứ VIII
? Em có nhận xét gì về địa điểm nơi diễn ra Hội nghị Trung ương VIII?
HS trả lời: nơi núi rừng Việt Bắc, địa hình hiểm trở Bác đã tổ chức Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ VIII, đây là hội nghị quan trọng đánh dấu bước phát triển của phong trào cách mạng Việt Nam.
? Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ VIII đề ra những chủ trương gì?
HS dựa vào SGK trang 87 phần chữ in nhỏ trả lời câu hỏi GV nhận xét - giảng
? Vì sao đến lúc này, Đảng ta lại thành lập mặt trận Việt Minh?
- Trên cơ sở phân tích tình hình thế giới và trong nước, đặc biệt là tình hình trong nước:
+ Tại hội nghị Trung ương lần thứ VIII, Đảng ta đã có chủ trương giải phóng dân tộc Đông Dương khỏi ách áp bức Pháp - Nhật và coi đây là nhiệm vụ hang đầu.
+ Để hoàn thành nhiệm vụ trên, Đảng ta thành lập mặt trận Việt Minh.
? Tại sao tạm gác khẩu hiệu “Đánh đổ địa chủ, chia lại ruộng đất cho dân cày” bằng khẩu hiệu: “Tịch thu ruộng đất của đế quốc và Việt gian chia cho dân cày nghèo, giảm tô, giảm tức, chia lại ruộng công”
HS trao đổi nhóm hai bạn về tình hình Pháp - Nhật.
- Nhiệm vụ của chung của nhân dân Đông Dương lúc này là tập trung vào nhiệm vụ giải phóng dân tộc đánh đuổi Pháp – Nhật, nên Đảng ta đã thay đổi khẩu hiệu đấu tranh.
GV nhận xét- phân tích
Sử dụng kĩ thuật giao nhiệm vụ, kĩ thuật trình bày 1 phút Các nhóm thảo luận thời gian 3 phút, các nhóm cử đại diện trình bày phần chuẩn bị của nhóm.
+ Nhóm 1: Đánh giá sự kiện Bác Hồ trở về nước và chủ trì Hội nghị Trung ương lần thứ VIII.
+ Nhóm 2: So sánh sự khác nhau giữa nhiệm vụ Hội nghị Trung ương VI với Hội nghị Trung ương lần thứ VIII ̣
+ Nhóm 3: Phân tích ý nghĩa Hội nghị Trung ương lần thứ VIII.
Kết quả của các nhóm
Đánh giá sự kiện Bác Hồ về nước:
Trong cuộc đời hoạt động cách mạng sôi nổi 79 mùa Xuân của Bác Hồ có nhiều sự kiện đặc biệt quan trọng. Đó là sự kiện trưa ngày mồng 2 Tết Tân Tỵ (28/2/1941) Người vượt qua biên giới Việt – Trung về nước là một trong những sự kiện ấy, đã đi vào lịch sử dân tộc như một trong những dấu ấn đặc biệt quan trọng, mở ra thời kỳ phát triển mới của cách mạng Việt Nam, từng bước đưa dân tộc ViệtNam đi tới những mùa Xuân đất nước.
Bài đánh giá của nhóm 1
Sự khác nhâu giữa nhiệm vụ Hội nghị Trung ương lần thứ VI với Hội nghị Trung ương lần thứ VIII:
+ Hội nghị Trung ương Đảng tháng lần thứ VI tháng 11 năm 1939, Đảng ta xác định nhiệm vụ của cách mạng là nhiệm vụ dân chủ lên hang đầu.
+ Sau chiến tranh thế giới bùng nổ, căn cứ vào tình hình thế giới có nhiều thay đổi. Ở trong nước mâu thuẫn giữa nhân dân Đông Dương với thực dân Pháp ngày càng tăng, Đảng ta đã đặt nhiệm vụ giải phóng dân tộc lên hàng đầu, nhiệm vụ dân chủ được thực hiện từng bước sao cho phù hợp, các khẩu hiệu đấu tranh, hình thức đấu tranh cũng thay đổi nhằm giải quyết vấn đề giải phóng dân tộc.
Bài tập của nhóm 2
Ý nghĩa và tầm quan trọng của Hội nghị Trung ương lần thứ VIII.
* Ý nghĩa:
- Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ VIII có ý nghĩa quan trọng đã hoàn chỉnh việc hoàn chỉnh chuyển hướng chỉ đạo chiến lược cách mạnh của Đảng đề ra từ Hội nghị Trung ương lần thứ VI.
- Kiên quyết giương cao hơn nữa ngọn cờ giải phóng dân tộc, đặt nhiệm vụ giải phóng dân tộc lên hàng đầu cấp thiết hơn bao giời hết.
- Giải quyết đúng đắn kịp thời mối quan hệ giữa hai nhiệm vụ quan trọng là chống đế quốc và chống phong kiến.
- Đề ra phương pháp đấu tranh, tích cực tiến tới cách mạng tháng Tám năm 1945.
* Tầm quan trọng của Hội nghị:
- Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ VIII đã động viên toàn Đảng, toàn dân tích cực chuẩn bị tiến tới tổng khởi nghĩa tháng giành chính quyền.
- Với chủ trương của Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ VIII, Đảng ta đã xây dựng được khối đoàn kết toàn dân vững chắc. Tiếp đó, lực lượng vũ trang ra đời, căn cứ địa cách mạng được thành lập, phong trào cách mạng phát triển mạng mẽ tiến tới tổng khởi nghĩa trong toàn quốc.
Bài tập của nhóm 3
GV nhận xét và cho điểm các nhóm
? Mặt trận Việt Minh xây dựng lực lượng chính trị và lực lượng vũ trang ntn?
HS trả lời trong SGK/ 87,88
Đội du kích Bắc Sơn phát triển, chuyển thành Cứu quốc quân, hoạt động ở Bắc Sơn,Võ Nhai. Phát động chiến tranh du kích.
- 5/1944, sắm sữa vũ khí đuổi kẻ thù chung.
- 22/12/1944, đội tuyên truyền giải phóng quân ra đời, chiến thắng 2 trận lớn: Phay Khắt và Nà Ngần ở (Cao Bằng)
Chiếu Slide 6
Lược đồ khu Việt Bắc
Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân
? Quan sát hình ảnh trên, em có nhận xét gì về lực lượng đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân?
- HS nhận xét: Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân lúc đầu thành lập gồm 34 chiến sĩ, 34 khẩu sung trường, Bác Võ Nguyên Giáp làm tổng chỉ huy, ông Hoàng Sâm làm Đội trưởng và ông Xích Thắng làm Chính trị viên.
GV bổ sung:
Theo chỉ thị của lãnh tụ Hồ Chí Minh và sau một thời gian gấp rút chuẩn bị, ngày 22/12/1944, đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân được thành lập tại một khu rừng giữa hai tổng Hoàng Hoa Thám và Trần Hưng Đạo thuộc châu Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng, đồng chí Võ Nguyên Giáp được Đảng và lãnh tụ Hồ Chí Minh ủy nhiệm tổ chức lãnh đạo và chỉ huy. Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân gồm 34 người với 34 khẩu súng các loại, nhưng đó là những chiến sĩ kiên quyết, dũng cảm đã được chọn lựa kỹ càng trong các đội du kích Cao - Bắc - Lạng và trong số đó có người đi học quân sự ở nước ngoài về, hầu hết đã trải qua chiến đấu và ít nhiều có hiểu biết về kỹ thuật
2. Sự phát triển lực lượng cách mạng (SGK/ 87,88)
a. Lực lượng chính trị
b. Lực lượng vũ trang:
và kinh nghiệm quân sự.
Dưới lá cờ đỏ sao vàng năm cánh, toàn đội đã long trọng tuyên đọc Mười lời thề danh dự, dấy lên lòng trung thành vô hạn đối với Tổ quốc, với Đảng, tinh thần hy sinh chiến đấu đến giọt máu cuối cùng vì sự nghiệp cách mạng, kiên quyết tiêu diệt kẻ cướp nước, hết lòng hết dạ phục vụ nhân dân, tinh thần đoàn kết và ý thức tổ chức, kỷ luật cao của một đội quân cách mạng.
Mười lời thề của đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân đã trở thành lời thề của Quân đội nhân dân Việt Nam sau này.
Ngày thành lập đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân, 22/12/1944, sau này đã được chọn làm ngày thành lập của Quân đội nhân dân Việt Nam.
Mới ra đời một thời gian ngắn, Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân đã làm nên chiến thắng Phay Khắt (24/12/1944) và Nà Ngần (25/12/1944), đảm đương xuất sắc nhiệm vụ của mình và trưởng thành nhanh chóng. Những thắng lợi cả về chính trị và quân sự của Đội đã góp phần tích cực vào việc củng cố và mở rộng khu căn cứ Cao Bằng, Bắc Cạn, Lạng Sơn; đồng thời, cổ vũ nhân dân ta càng thêm tin tưởng con đường khởi nghĩa vũ trang của Đảng và lãnh tụ Hồ Chí Minh sẽ đi tới thắng lợi.
? Có ý kiến cho rằng, cuối năm 1944, đầu năm 1945, tình hình thế giới và trong nước có nhiều thuận lợi ta tiến tới tổng khởi nghĩa, em có đồng tình ý kiến trên không? Giải thích tại sao?
Sử dụng câu hỏi nêu vấn đề Học sinh nêu ý kiến của cá nhân
GV chốt kiến thức chuyển ý: cuối năm 1944, đầu năm 1945, lực lượng cách mạng của ta đã lớn mạnh và trưởng thành trong đấu tranh. Năm 1945, tình hình thế giới và trong nước có nhiều điều kiện thuận lợi Đảng ta phát động cao trào kháng Nhật cứu nước tiến tới tổng khởi nghĩa tháng 8 năm 1945. Cao trào cách mạng diễn ra như thế nào, chúng ta sẽ tìm hiểu trong tiết 2 4. Củng cố (2p)
GV sơ kết lại những nội dung kiến thức cơ bản cần ghi nhớ của bài học
? Tại sao đến năm 1941, Đảng lại quyết định thành lập mặt trận Việt Minh và đặt nhiệm vụ giải phóng dân tộc lên hàng đầu
5 Hướng dẫn về nhà (3p)
+ Bài cũ: - Học kĩ nội dung bài học, trả lời các câu hỏi, bài tập sgk - Sưu tầm tài liệu, tranh ảnh có liên quan đến nội dung bài học + Bài mới: Chuẩn bị trước nội dung bài mới : bài 22- mục II
? Nhật tiến hành đảo chính Pháp ntn.
+ Sưu tầm tài liệu về những thủ đoạn của Pháp, Nhật ở Đông Dương + Sưu tầm hình ảnh nạn đói năm 1945.
? Chủ trương của Đảng và diễn biến cao trào kháng Nhật cứu nước.
V. Rút kinh nghiệm
