Ngày soạn: 9/01/2021 Tiết: 37 Chương VII: QUẢ VÀ HẠT
Bài 32: CÁC LOẠI QUẢ I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
- Học sinh nêu được các đặc điểm hình thái, cấu tạo của quả khô, quả thịt.
+ Quả khô: - Đặc điểm vỏ quả khi chín.Ví dụ: quả chò, quả cải.
+ Quả thịt: - Đặc điểm vở quả khi chín. Ví dụ: quả cà chua, quả xoài.
- Vận dụng kiến thức để biết cách bảo quản, chế biến, tận dụng quả và hạt sau khi thu hoạch.
2. Kĩ năng
- Rèn kĩ năng quan sát, so sánh tổng hợp.
- Kĩ năng hoạt động nhóm.
3. Thái độ
- Giáo dục ý thức bảo vệ thiên nhiên.
4. Năng lực, phẩm chất 4.1: Năng lực
- Năng lực chung: Năng lực tự học, năng lực hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tư duy, năng lực sử dụng ngôn ngữ.
- Năng lực chuyên biệt: Nhóm năng lực liên quan đến sử dụng kiến thức sinh học, nhóm năng lực về nghiên cứu khoa học
4.2: Phẩm chất: Tự lập, tự tin, tự chủ; Có trách nhiệm bản thân và cộng đồng II. CHUẨN BỊ
1. Chuẩn bị của GV :- Sưu tầm 1 số loại quả khó tìm : quả đậu, cải, chò, xà cừ, bồ kết. - Tranh H 32.1 Sgk. Bảng phụ
2. Chuẩn bị của HS : Mỗi nhóm chuẩn bị đủ các loại quả : cải, cà chua, táo, quất, đậu, me, phượng, đu đủ.
III. PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT
1. Phương pháp: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dùng trực quan.
2. Kĩ thuật: Động não, đặt câu hỏi, giao nhiệm vụ, đọc tích cực.
IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Ổn định tổ chức(1’)
Lớp Ngày giảng Sĩ số Vắng
6A 12/01/2021 6B
2. Kiểm tra bài cũ(3’):
Chọn từ, cụm từ thích hợp điền vào chỗ trống:
Sau khi …….. trên đầu nhuỵ có rất nhiều ……. . Mỗi hạt phần hút chất nhầy ở đầu nhuỵ, trương lên và nảy mầm thành một ….. . Tế bào sinh dục ……. được chuyển đến phần đầu của ống phấn xuyên qua đầu nhuỵ, vòi nhuỵ vào trong
….., khi tiếp xúc với ……… phần đầu của ống phấn ……… tế bào sinh dục
…… chui vào noãn.
3. Tổ chức các hoạt động học tập 3.1: Hoạt động khởi động(3’)
- Mục tiêu: Tạo tình huống/vấn đề học tập mà HS chưa thể giải quyết được ngay...kích thích nhu cầu tìm hiểu, khám phá kiến thức mới.
- GV: Yêu cầu HS hãy kể một số quả đã mang theo và một số loại quả mà em biết?
- GV Giới thiệu: Căn cứ vào nhiều đặc điểm của quả để phân chia nhiều nhóm quả khác nhau: hình dạng, màu sắc, hương vị, số lượng hạt,…
- GV yêu cầu: Dựa vào đặc điểm vỏ quả khi chín chia quả làm 2 nhóm? Các loại quả mỗi nhóm có đặc điểm gì chung?
HS: Trả lời
- GV: Chuẩn KT, dẫn dắt vào nội dung bài học 3.2: Các hoạt động hình thành kiến thức
- Mục tiêu: Trang bị cho HS những KT mới liên quan đến tình huống/vấn đề học tập nêu ra ở HĐ Khởi động.
Hoạt động 1: Căn cứ vào đặc điểm nào để phân biệt các loại quả?
- Mục tiêu: Học sinh nêu được các đặc điểm hình thái, cấu tạo của quả khô, quả thịt.
- Thời gian: 10 phút
- Phương pháp: Dạy học nhóm; trực quan; dạy học nêu và giải quyết vấn đề;
phương pháp thuyết trình;
- Kĩ thuật: Động não, đặt câu hỏi, giao nhiệm vụ.
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
-GV yêu cầu HS để các loại quả mà mình đem đến lớp lên mặt bàn, kết hợp quan sát hình 32.1 sgk.
-GV treo tranh H32.1 SGK
? Hãy phân chia các quả trên thành các nhóm khác nhau dựa vào hình thái … quả giống nhau xếp vào 1 nhóm.
? Dựa vào đặc điểm nào để chia như vậy? Hãy viết những đặc điểm mà em dùng để phần biệt chúng.
-GV hướng HS theo cách dựa vào số lượng hạt, màu sắc quả.
HS : để các loại quả mà mình đem đến lớp lên mặt bàn, kết hợp quan sát hình 32.1 sgk, thảo luận nhóm thực hiện yêu cầu của GV.
- Thống nhất cách phần loại.
- Dựa vào đặc điểm hình thái, hình dạng quả, số hạt, đặc điểm hạt, màu sắc quả.
- Đại diện HS lên bảng trình bày, HS dưới lớp theo dõi nhận xét bổ sung.
Yêu cầu:Tiểu kết:
- Dựa vào đặc điểm hình thái cuả vỏ quả, hình dạng quả, số hạt và đặc điểm hạt, để phân loại quả.
Hoạt động 2: Các loại quả chính.
- Mục tiêu: Vận dụng kiến thức để biết cách bảo quản, chế biến, tận dụng quả và hạt sau khi thu hoạch.
- Thời gian: 15 phút
- Phương pháp: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình;
- Kĩ thuật: Động não, đặt câu hỏi, giao nhiệm vụ, đọc tích cực
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
-GV: yêu cầu HS nghiên cứu SGK/
104 và cho biết:
? Có mấy nhóm quả chính, là nhóm quả nào? đặc điểm của nhóm quả đó.
? Trong hình 32.1 nhóm quả nào thuộc nhóm quả khô, nhóm quả nào thuộc nhóm quả thịt?
-GV yêu cầu HS thực hiện lệnh tam giác SGK/106 về quả khô.
? Đăc điểm của các loại quả trên.
-GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin SGK/106 về quả thịt.
? Quả thịt chia làm mấy loại ? Đặc
1/ Các nhóm quả chính :
- HS tự thu thập thông tin sgk tự tìm câu trả lời.
- Yêu cầu nêu được:
Có 2 nhóm :
+ Quả khô : khi chín vỏ khô cứng
+ Quả thịt : khi chín mềm, vỏ thịt dày chứa thịt dày.
- Đại diện HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung.
2/ Phân loại quả.
a, Quả khô.
HS thảo luân nhóm, suy nghĩ trả lời câu hỏi.
Có 2 loại quả khô:
Quả khô nẻ và quả khô không nẻ.
- Yêu cầu phân biệt được hai loại quả khô đó trong hình 32.1
Lấy thêm ví dụ thực tế.
-> Quả khô nẻ khi chín vỏ tự nhiên nứt nẻ -> Quả khô không nẻ khi chín vỏ không tự nứt nẻ
b/ Quả thịt:
- HS tự thu thập thông tin sgk tự tìm câu trả
điểm của mỗi loại
- GV yêu cầu HS thực hiện lệnh tam giác SGK/106 về quả thịt.
-GV giúp HS hoàn thiện kiến thức.
lời.
- Yêu cầu nêu được:
Quả thịt chia làm 2 loại:
Quả mọng: phần thịt dày mọng nước.
Quả hạch: có hạch cứng chứa hạt bên trong.
- Yêu cầu phân biệt được hai loại quả thịt có trong hình 32.1
Lấy thêm ví dụ thực tế.
- Đại diện HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung.
Tiểu kết: - Có hai loại quả chính: Quả khô và quả thịt.
- Đặc điểm của mỗi loại : Ghi nhớ SGK trang 106.
3.3: Hoạt động luyện tập(5’)
- Mục tiêu: Giúp HS hoàn thiện KT vừa lĩnh hội được.
- GV đưa bài tập: Chọn đáp án đúng.
Câu 1: Dựa vào đặc điểm của vỏ quả và hạt, loại quả nào dưới đây được xếp cùng nhóm với quả mơ?
A. Nho B. Cà chua C. Chanh D. Xoài Câu 2: Quả nào dưới đây là quả khô không nẻ?
A. Chò B. Lạc C. Bồ kết D. Quả cải Câu 3: Khi chín, vỏ của quả nào dưới đây không có khả năng tự nứt ra?
Câu 4: Phát biểu nào dưới đây là đúng?
A. Quả mọng được phân chia làm 2 nhóm là quả thịt và quả hạch.
B. Quả hạch được phân chia làm 2 nhóm là quả thịt và quả mọng.
C. Quả thịt được phân chia làm 2 nhóm là quả hạch và quả mọng.
D. Quả thịt được phân chia làm 2 nhóm là quả khô và quả mọng.
Câu 5: Quả nào dưới đây không phải là quả mọng?
A. Quả đu đủ B. Quả đào C. Quả cam D. Quả chuối
Câu 6: Loại hạt nào dưới đây thực chất là quả?
A. Hạt lúa B. Hạt ngô C. Hạt xen D. Tất cả các phương án trên Câu 7: Củ nào dưới đây thực chất là quả?
A. Củ su hào B. Củ đậu C. Củ lạc D. Củ gừng Câu 8: Nhóm nào dưới đây gồm những quả hạch?
A. Chanh, hồng, cà chua.
B. Táo ta, xoài, bơ.
C. Cau, dừa, thìa là D. Cải, cà, khoai tây
3.4: Hoạt động vận dụng(5’) - Mục tiêu: Vận dụng làm bài tập
- Phương pháp: Dạy học nhóm, nêu và giải quyết vấn đề, thuyết trình.
- Kĩ thuật: Chia nhóm, giao nhiệm vụ
*Chuyển giao nhiệm vụ học tập:
-GV chia lớp thành nhiều nhóm (mỗi nhóm gồm các HS trong 1 bàn) và giao các nhiệm vụ: Thảo luận, trả lời các câu hỏi sau và ghi chép vào vở bài tập.
? Căn cứ vào đặc điểm nào để phân chia các loại quả?
? Tổ chức cho HS chơi trò chơi: Hãy kể tên các loại quả và phân chia chúng theo nhóm.
*Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - HS trả lời
- HS nộp vở bài tập
- HS ghi nhớ nội dung trả lời đã hoàn thiện.
3.5: Hoạt động tìm tòi, mở rộng(2’)
- Mục tiêu: Tìm tòi, mở rộng kiến thức, khái quát lại toàn bộ nội dung kiến thức đã học.
- Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm, nêu và giải quyết vấn đề, thuyết trình.
*Chuyển giao nhiệm vụ học tập:
- Hãy kể tên 3 loại quả khô và 3 loại quả thịt ở địa phương em.
- Hãy kể trên 3 loại quả mọng, 3 loại quả hạch ở địa phương em.
- Đọc mục “ Em có biết”.
5. Hướng dẫn học bài ở nhà(1’) - Học bài và trả lời câu hỏi SGK.
- Làm bài tập trong vở bài tập
- Chuẩn bị giờ sau: Mỗi nhóm cho 2- 4 hạt đỗ và 2- 4 hạt ngô trong bông ẩm cho trương lên, giờ sau mang đến lớp.
- Đọc trước Bài 33.
V. Rút kinh nghiệm
………
………
………
Ngày soạn: 9/01/2021 Tiết: 38
Bài 33: HẠT VÀ CÁC BỘ PHẬN CỦA HẠT I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức.
Học sinh mô tả được các bộ phận của hạt : hạt gồm : vỏ, phôi và chất dinh dưỡng dự trữ.
- Vỏ hạt : + Vị trí.
+ Chức năng.
- Phôi : + Các bộ phận của phôi + Số lá mầm của phôi.
+ Chức năng của phôi.
- Chất dinh dưỡng dự trữ : + Vị trí
+ Chức năng.
2. Kĩ năng
- Rèn kĩ năng quan sát, phân tích phát hiện kiến thức.
- Kĩ năng hoạt động nhóm.
3. Thái độ
- Giáo dục HS có trách nhiệm bảo vệ thực vật, bảo vệ môi trường, yêu thiên nhiên, yêu chuộng hòa bình.
4. Năng lực, phẩm chất 4.1: Năng lực
- Năng lực chung: Năng lực tự học, năng lực hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tư duy, năng lực sử dụng ngôn ngữ.
- Năng lực chuyên biệt: Nhóm năng lực liên quan đến sử dụng kiến thức sinh học, nhóm năng lực về nghiên cứu khoa học
4.2: Phẩm chất: Tự lập, tự tin, tự chủ; Có trách nhiệm bản thân và cộng đồng II. CHUẨN BỊ
1. Chuẩn bị của GV :
- Tranh H 33.1 ; 33.2 Sgk. Bảng phụ;
- Mẫu vật hạt đỗ đen ngâm và hạt ngô ngâm. đã trương lên.
2. Chuẩn bị của HS : mẫu vật hạt đỗ đen ngâm và hạt ngô ngâm đã trương lên.
III. PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT
1. Phương pháp: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dùng trực quan.
2. Kĩ thuật: Động não, đặt câu hỏi, giao nhiệm vụ, đọc tích cực.
IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Ổn định tổ chức(1’)
Lớp Ngày giảng Sĩ số Vắng
6A 13/01/2021 6B 15/01/2021 2. Kiểm tra bài cũ(3’):
1. Trong các nhóm quả sau, nhóm nào gồm toàn quả thịt.
A. Quả đậu đen, quả chuối, quả hồng xiêm, quả bầu.
B. Quả mơ, quả đào, quả dưa hấu, quả đu đủ.
C. Quả chò, quả cam, quả vú sữa, quả bbồ kết.
D. Quả cải, quả táo, quả nho, quả bông.
2. Vì sao phải thu hoạch quả đỗ đen, quả đỗ xanh trước khi quả chín khô?
A. Vì khi chín khô, chất lượng và số lượng quả giảm.
B. Vì khi chín khô, qủa tự nẻ, hạt bắn ra xung quanh không thu hoạch được.
C. Vì khi chín khô, quả tự rụng không thu hoạch được.
D. Vì khi chín khô, hạt thường bị chim ăn ảnh hướng đến năng xuất.
3. Tổ chức các hoạt động học tập 3.1: Hoạt động khởi động
- Mục tiêu: Tạo tình huống/vấn đề học tập mà HS chưa thể giải quyết được ngay...kích thích nhu cầu tìm hiểu, khám phá kiến thức mới.
GV: Chuẩn bị hạt của các loài cây: lạc, đậu tương, đỗ đen, ngô, lúa, nhãn, hồng xiêm, xoài,... Sau đó yêu cầu HS chia làm 2 nhóm
HS: Thực hiện theo nhóm
GV hỏi: Sự phân chia hạt dựa vào đâu?
HS trả lời: Dựa vào khả năng tách được hạt (không tách được và tách được làm 2)
GV: chuẩn KT, dẫn dắt vào bài học “Hầu hết cây xanh có hoa đều do hạt phát triển thành. Vậy cấu tạo của hạt như thế nào ? Các loại hạt có giống nhau không
?”
3.2: Các hoạt động hình thành kiến thức
- Mục tiêu: Trang bị cho HS những KT mới liên quan đến tình huống/vấn đề học tập nêu ra ở HĐ Khởi động.
Hoạt động 1: Các bộ phận của hạt
- Mục tiêu: Học sinh mô tả được các bộ phận của hạt : hạt gồm : vỏ, phôi và chất dinh dưỡng dự trữ.
- Thời gian: 10 phút
- Phương pháp: Dạy học nhóm; trực quan; dạy học nêu và giải quyết vấn đề;
phương pháp thuyết trình;
- Kĩ thuật: Động não, đặt câu hỏi, giao nhiệm vụ.
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
-GV yêu cầu HS kết hợp quan sát hình 32.1 và 32.2 sgk/ 108.
-GV treo tranh H32.1 SGK
- GV hướng dẫn HS bóc vỏ hạt ngô và hạt đậu đen đã được ngâm nước.
-GV yêu cầu HS thảo luận nhóm bàn để hoàn thành bảng SGK/ 108
GV tổng kết ý kiến của HS , Chốt đáp án chuẩn.
-GV gọi 1 HS đọc to lại bảng đáp án
HS : quan sát hình 32.1 và 32.2 sgk, ghi nhớ thông tin.
HS thực hiện yêu cầu của GV.
- HS quan sát trên mẫu vật thật xác định các bộ phận của 2 loại hạt trên dựa vào hình 32.1 và 32.2
- HS thảo luận nhóm hoàn thành bảng SGK.
Đại diện nhóm trình bày, nhóm khác nhận xét bổ sung.
chuẩn : - Đại diện HS lên bảng trình bày, HS dưới lớp theo dõi nhận xét bổ sung.
Câu hỏi Hạt đỗ đen Hạt ngô
1. Hạt gồm những bộ phận nào? Vỏ và phôi Vỏ,phôi, nhũ phôi 2. Bộ phận nào bao bọc và bảo vệ
hạt?
Vỏ hạt Vỏ hạt
3.Phôi gồm những bộ phận nào? Chồi, lá, thân và rễ mầm
Chồi, lá, thân và rễ mầm
4. Phôi có mấy lá mầm? 2 lá mầm 1 lá mầm
5. Chất dinh dưỡng dự trữ của hạt chứa ở đâu.
ở 2 lá mầm ở phôi nhũ
Tiểu kết: Hạt gồm có 2 bộ phận là : Vỏ và phôi.
Phôi gồm có : rễ, thân, lá và chồi mầm.
Hoạt động 2: Phân biệt hạt một lá mầm và hạt hai lá mầm.
- Mục tiêu: Phân biệt hạt một lá mầm và hạt hai lá mầm.
- Thời gian: 10 phút
- Phương pháp: Dạy học nhóm; trực quan; dạy học nêu và giải quyết vấn đề;
phương pháp thuyết trình;
- Kĩ thuật: Động não, đặt câu hỏi, giao nhiệm vụ, đọc tích cực.
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
B1:GV: yêu cầu HS trả lời câu hỏi của lệnh tam giác SGK/ 109
B2:GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK/
109 để phân biệt được hạt 2 lá mầm và hạt 1 lá mầm.
B3:GV hỏi : Thế nào là cây 2 lá mầm và cây 1 lá mầm ?
Cho ví dụ :
HS thực hiện lệnh tam giác, yêu cầu chỉ ra điểm giống nhau và khác nhau giữa hạt ngô và hạt đậu đen.
- Đại diện HS trình bày, HS khác nhận xét bổ sung.
- HS nghiên cứu SGK lắm được yêu cầu của GV và lấy thêm ví dụ minh hoạ.
- HS nêu khái niệm về cây 2 lá mầm và cây 1 lá mầm, lấy ví dụ minh hoạ
- HS rút ra kết luận.
B4:GV yêu cầu HS rút ra kết luận.
Tiểu kết:
Cây 1 lá mầm phôi của hạt có một lá mầm Cây 2 lá mầm phôi của hạt có hai lá mầm 3.3: Hoạt động luyện tập
- Mục tiêu: Giúp HS hoàn thiện KT vừa lĩnh hội được.
- GV củng cố nội dung bài.
- GV đưa bài tập: Chọn đáp án đúng.
1. Chất dinh dưỡng (dự trữ) của hạt 1 lá mầm chứa ở:
A. Trong là mầm; B. Trong phôi nhũ: C. Trong vỏ hạt; D Trong phôi 2. Những hạt náo sau đây thuộc loại hạt 2 lá mầm?
A. Mít, nhãn ,ổi, lạc. B. Lúa, ngô, lúa mì.
C. Mít, đậu xanh, lúa. D. Nhãn, mít, đậu đen.
3. Vì sao người ta chỉ giữ lại làm giống các hạt to, chắc, mẩy, không bị sứt sẹo và sâu bệnh?
A. Vì những hạt này có thể nãy mầm trong bất cứ điều kiện nào mà không bị tác động bởi các yếu tố của môi trường bên ngoài.
B. Vì những hạt này có phôi khỏe và giữ được nguyên vẹn chất dinh dưỡng dự trữ. Đây là điều kiện cốt lõi giúp hạt có tỉ lệ nảy mầm cao và phát triển thành cây con khỏe mạnh.
C. Vì những hạt này có khả năng ức chế hoàn toàn sâu bệnh. Mặt khác từ mỗi hạt này có thể phát triển cho ra nhiều cây con vầ giúp nâng cao hiệu quả kinh tế.
4. Loại hạt nào dưới đây không chứa phôi nhũ?
A. Cau B. Lúa C. Ngô D. Lạc 3.4: Hoạt động vận dụng
- Mục tiêu: Vận dụng làm bài tập
- Phương pháp: Dạy học nhóm, nêu và giải quyết vấn đề, thuyết trình, trực quan.
*Chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV chia lớp thành nhiều nhóm (mỗi nhóm gồm các HS trong một bàn) và giao các nhiệm vụ: Thảo luận trả lời các câu hỏi sau và ghi chép lại câu trả lời vào vở bài tập.
? Em hãy tìm sự giống và khác nhau giữa hạt đỗ đen và hạt ngô.
? Có một bạn HS nói rằng: Hạt lạc gồm 3 phần vỏ, phôi và chất dinh dưỡng có đúng không? Vì sao?
*Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - HS trả lời.
- HS nộp vở bài tập
- HS tự ghi nhớ nội dung trả lời đã hoàn thiện.
3.5: Hoạt động tìm tòi, mở rộng
- Mục tiêu: Tìm tòi và mở rộng kiến thức, khái quát lại toàn bộ nội dung kiến thức đã học.
- Phương pháp: Dạy học nhóm, nêu và giải quyết vấn đề, thuyết trình.
*Chuyển giao nhiệm vụ học tập:
Câu hỏi: Vì sao người ta chỉ giữ lại những hạt to, chắc mẩy, không bị sứt sẹo và không bị sâu bệnh để làm hạt giống?
+ Giúp HS vận dụng được các KT-KN trong cuộc sống, tương tự tình huống/vấn đề đã học.
+ Giúp HS tìm tòi, mở rộng thêm những gì đã được học, dần hình thành nhu cầu học tập suốt đời.
- Trả lời câu hỏi 3 sgk trang 109
- Yêu cầu hs hoàn thành Bài tập cuối trang 109, 5. Hướng dẫn học bài ở nhà
- Học bài và trả lời câu hỏi SGK. Làm bài tập trong vở bài tập - Chuẩn bị giờ sau: Tìm hiểu về sự phát tán của hạt.
- Đọc trước Bài 34. Kẻ bảng trang 111 ra phiếu học tập.
* Rút kinh nghiệm bài học:
