PHÒNG GD&ĐT PHÚC YÊN (Đề thi có 02 trang)

PHÒNG GD&ĐT PHÚC YÊN (Đề thi có 02 trang)

ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI KHXH LỚP 8 CẤP THÀNH PHỐ NĂM HỌC 2018 -2019

PHẦN THI TỰ LUẬN

Thời gian làm bài: 135 phút (không kể thời gian giao đề)

Câu 1.

Đọc trích đoạn văn bản sau rồi trả lời các câu hỏi a, b, c, d.

Đông Hồ, làng nhỏ nằm bên bờ sông Đuống đã trở thành một địa danh văn hóa quen thuộc với mọi người. Người họa sĩ Đông Hồ vẽ tranh bằng bút lông chấm mực tàu trên giấy bản. Sau đó tranh nét được khắc trên ván gỗ thị vàng ươm. Chỉ khắc trên gỗ thị vì gỗ thị mềm, mịn, dai. Ngọn dao khắc sắc lẻm tung tẩy trên phiến gỗ thị làm nên những bản khắc quý giá.

Bản khắc được in trên giấy điệp. Tờ giấy điệp cũng là một kỳ công của kỹ thuật chế tạo giấy đời xưa. Giấy làm từ vỏ cây dó. Vỏ dó được giã nhuyễn, ninh kỹ, hớt lấy những sợi tơ mềm như mạng nhện. Sợi tơ đan dệt nên tờ giấy xốp, dai, mềm mại như lụa. Rồi người ta lấy vỏ sò, hến, trai, điệp,.. đem nung như nung vôi. Chất liệu vụn như cám và có màu óng ánh saphia ấy gọi là điệp.

Điệp trộn với hồ quết lên giấy dó thành tờ điệp.

Tranh Đông Hồ được in trên tờ điệp. Họa sĩ Đông Hồ xưa kia tô màu tranh bằng chất liệu thiên nhiên. Lá tre đốt ủ kĩ làm màu đen. Lá chàm cho màu xanh. Rỉ đồng cho màu lam. Nhựa thông cho màu hổ phách. Quả dành dành cho màu vàng. Son đồi cho màu đỏ. Vỏ trứng giã nhỏ trộn hồ cho màu trắng. Những chất liệu tự nhiên ấy đã làm nên sắc màu kì diệu quý giá của tranh dân gian Đông Hồ.

(Hà Vinh, báo Thiếu niên Tiền phong chủ nhật, số 8, 1-2003) a. Cho biết phương thức biểu đạt chính của trích đoạn văn bản?

b. Nêu nội dung và đặt tiêu đề cho trích đoạn trên.

c. Những câu văn: Vỏ dó được giã nhuyễn, ninh kỹ, hớt lấy những sợi tơ mềm như mạng nhện. Sợi tơ đan dệt nên tờ giấy xốp, dai, mềm mại như lụa. có sử dụng biện pháp tu từ so sánh.

Hãy chỉ rõ và nêu tác dụng của biện pháp tu từ đó.

d. Theo tác giả, những chất liệu tự nhiên nào đã làm nên sắc màu kì diệu, quý giá của tranh dân gian Đông Hồ?

Câu 2. (4,0 điểm)

Từ việc hiểu biết về tranh Đông Hồ cùng với mối lo ngại các làng nghề sẽ bị thất truyền.

Hãy viết một bài văn (khoảng 200 chữ ) trình bày suy nghĩ về vai trò của người trẻ tuổi trong việc giữ gìn làng nghề truyền thống – một nét đẹp của bản sắc văn hóa dân tộc

Câu 3.

Lâm 13 tuổi. Một lần, Lâm đi xe máy vào đường ngược chiều và đâm phải một người đi xe đạp làm người đó bị thương và hỏng xe. Lâm bị cơ quan công an tạm giữ. Khi cơ quan công an mời bố mẹ Lâm đến để giải quyết việc vi phạm Luật giao thông đường bộ và bồi thường cho người bị đâm xe thì bố mẹ Lâm không chịu đến và nói rằng mình không làm việc đó nên không chịu trách nhiệm.

Theo em, Lâm có những hành vi nào sai? Bố mẹ Lâm xử sự như vậy có đúng không?

Vì sao? Lâm và bố mẹ nên làm gì trong trường hợp này?

Câu 4.

Em hãy trình bày sự phát triển của khoa học- kĩ thuật thế giới nửa đầu thế kỉ XX?

Câu 5.

Nhà khoa học A. Nô-ben nói: “Tôi hi vọng rằng nhân loại sẽ rút ra được từ những phát minh khoa học nhiều điều tốt hơn là điều xấu”. Em hiểu như thế nào về câu nói đó?

Câu 6.

Vì sao nói sau Chiến tranh thế giới thứ hai, kinh tế các nước và vùng lãnh thổ Châu Á vươn lên mạnh mẽ nhưng phát triển không đồng đều?

Câu 7.

Đọc đoạn thông tin sau và cho biết thế nào là “cách mạng xanh” và “cách mạng trắng”?

Trình bày thành tựu trong nông nghiệp ở Ấn Độ.

“Năm 1963, cuộc “cách mạng xanh” của Ấn Ðộ tiến hành và đã thành công, cùng với cuộc

“cách mạng xanh”, trong những năm 70 của thế kỷ trước, Ấn Ðộ tiếp tục tiến hành cuộc “cách mạng trắng” tạo ra sự thay đổi lớn trong ngành nông nghiệp được thế giới ghi nhận và học tập”.

--- Hết ---

Họ và tên: ………..SBD:………

PHÒNG GD&ĐT PHÚC YÊN

PHẦN TỰ LUẬN

II Tự luận:

Câu ý Đáp án Điểm

Câu 1 4,0đ

a Phưong thức biểu đạt chính: Thuyết minh

1,0 b Nội dung: Giới thiệu vẻ đẹp và quá trình làm ra tranh dân gian Đông Hồ 1,0 c Nhan đề: Tranh dân gian Đông Hồ. Hoặc Tranh dân gian Đông Hồ - nét

đẹp văn hóa dân gian. (Học sinh có thể có cách diễn đạt khác miễn hợp lí)

1,0

d

- những sợi tơ mềm như mạng nhện.

- sợi tơ... xốp, dai, mềm mại như lụa.

- Tác dụng: làm cho lời văn cân đối, sinh động, gợi cảm; đồng thời gợi tả rõ nét hình ảnh cụ thể của sợi tơ mang vẻ đẹp mềm mại, đan cài thướt tha...

1,0

Câu 2 4,0đ

* Yêu cầu về kĩ năng: Thí sinh biết cách làm bài NLXH. Bố cục bài văn ba phần rõ ràng, lời văn trong sáng, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp.

* Yêu cầu về kiến thức: Thí sinh có thể trình bày khác nhau nhưng cần đảm bảo những nội dung sau:

MB: Giới thiệu vấn đề cần nghị luận: Giữ gìn làng nghề truyền thống – cũng là giữ một phần nét đẹp văn hóa dân gian mang bản sắc dân tộc

0,5

- Là những giá trị, những nét đẹp về vật chất và đời sông tinh thần: cách sống, lối sống, quan niệm, suy nghĩ, văn hoá ứng xử…VD: Tranh dân gian Đông Hồ cũng là một nét đẹp của văn hóa tinh thần người Việt - Bản sắc văn hoá là những đặc điểm riêng của mỗi dân tộc, là yếu tố quan trọng để khẳng định vị trí của dân tộc đó giữa cộng đồng thế giới.

Tại sao phải giữ gìn các làng nghề truyền thống – một nét đẹp của bản sắc văn hóa dân tộc

- Vì làng nghề truyền thống nói chung, nghề tranh Đông Hồ nói riêng đang mai một dần theo cơ chế thị trường. Vì thế giữ gìn làng nghề truyền thống - Giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc chính là việc bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống. Đó là trách nhiệm của tất cả mọi người, đặc biệt là của thế hệ trẻ.

2. Trách nhiệm, hành động:

- Nâng cao ý thức giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc, hiểu được rằng đánh mất bản sắc riêng là đánh mất quá khứ, mất lịch sử, cội nguồn, và chúng ta chỉ còn là một con số không ở giữa nhân loại.

- Luôn không ngừng học hỏi để trở thành con người đáp ứng với yêu cầu của thời đại, có vốn hiểu biết phong phú, biết giữ gìn những nét đẹp văn hoá.

- Cần mở rộng tầm nhìn để vừa tiếp thu cái hay vừa sàng lọc phê phán cái tiêu cực của các nền văn hoá. Cần có bản lĩnh để sống phong phú, cần hài hoà giữa truyền thống và hiện đại để “hoà nhập chứ không hoà tan”.

- Cần biết phê phán những suy nghĩ và hành động xấu đi ngược lại với bản sắc văn hoá; cần có những hành động thiết thực tích cực đưa văn hoá Việt Nam đến gần với bạn bè quốc tế hơn.

( Học sinh lẫy dẫn chứng thực tế )

1,5

0,5

0,5

0,5

3. Bài học nhận thức:

Mỗi người cần phải trang bị một thái độ trân trọng, tích cực tìm hiểu về những làng nghề truyền thống, đồng thời, thay vì sử dụng nhiều vật dụng hiện đại không cần thiết, người trẻ có thế sử dụng chính những sản phẩm thủ công của người lao động nước ta. Bên cạnh đó, tuyên truyền và giới thiệu những sản phẩm truyền thống của dân tộc đến bạn bè quốc tế cũng là một việc làm có ý nghĩa.

KB : Vai trò của thanh niên trong việc bảo vệ làng nghề truyền thống – bảo vệ bản sắc văn hóa dân tộc.

0,5

Câu 3

4,0 đ - Lâm vi phạm Luật giao thông đường bộ: Đi xe máy khi chưa đủ tuổi quy định của pháp luật, đi xe máy vào đường ngược chiều. Ngoài ra Lâm còn đâm vào người khác làm người đó bị thương và hỏng xe.

- Bố mẹ Lâm cư xử như vậy là không đúng vì: Cha mẹ thì phải chịu trách nhiệm về hành vi của con, phải bồi thường thiệt hại do con gây ra cho người khác vì Lâm mới 13 tuổi.

- Lâm và bố mẹ nên làm:

+ Chấp hành nộp phạt theo quy định của pháp luật.

+ Xin lỗi, bồi thường thiệt hại cho người bị Lâm đâm xe vào.

1,0

1,0

2,0 Câu 4

4,5đ

Bước vào thế kỉ XX, trên đà tiến của cuộc cách mạng công nghiệp, nhân loại tiếp tục đạt được những thành tựu rực rỡ về khoa học-kĩ thuật.

Trong lĩnh vực Vật lí, sự ra đời của lí thuyết nguyên tử hiện đại, đặc biệt là lí thuyết tương đối của nhà bác học Đức An-be Anh-xtanh đã mạng lại một dấu ấn sâu sắc cho khoa học hiện đại khi xét lại các khái niệm vật lí về không gian và thời gian. Có thể nói, các phát minh lớn về Vật lí học của thế kỉ XX, từ năng lượng nguyên tử đến lade, bán dẫn....

đều có liên quan đến lí thuyết này.

Trong các lĩnh vực khác như Hóa học, Sinh học, các khoa học về Trái Đất (Hải dương học, Khí tượng học....) đều đạt được những thành tựu to lớn.

Nhiều phát minh khoa học cuối thế kỉ XIX- đầu thế kỉ XX đã được đưa vào sử dụng như điện tín, điện thoại, rađa, hàng không, điện ảnh với phim có tiếng nói và phim màu...

1,0

1,5

1,0

1,0

Câu 5

4,5đ Sự phát triển của khoa học- kĩ thuật trực tiếp hoặc gián tiếp đem lại cuộc sống vật chất và tinh thần tốt đẹp hơn cho con người. Mặt khác sự phát triển của khoa học- kĩ thuật trở thành phương tiện của tội ác, gây thảm họa cho chính con người, đó là hậu quả của hàng triệu tấn bom đã trút xuống Trái Đất, những loại vũ khí, phương tiện chiến tranh hiện đại được sử dụng trong hai cuộc chiến tranh thế giới, đặc biệt là hai quả bom nguyên tử mà Mĩ đã ném xuống hai thành phố Hi-rô-si-ma và Na-ga-xa-ki của Nhật Bản. Chính vì vậy, khoa học- kĩ thuật cần phải được sử dụng vì tương lai tốt đẹp của nhân loại như mong muốn của nhà khoa học A. Nô- ben:“Tôi hi vọng rằng nhân loại sẽ rút ra được từ những phát minh khoa học nhiều điều tốt hơn là điều xấu

4,5

Câu 6 3,0 đ

* Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, nền kinh tế các nước đều rơi vào kiệt quệ, đời sống nhân dân vô cùng cực khổ.

* Trong nửa cuối thế kỉ XX, kinh tế các nước và vùng lãnh thổ Châu Á vươn lên mạng mẽ nhưng phát triển không đều, có thể chia ra các nhóm nước như sau:

- Nước kinh tế - xã hội phát triển toàn diện, là cường quốc công nghiệp

đứng thứ hai thế giới: Nhật Bản

- Có trình độ công nghiệp hoá cao và nhanh: Xin-ga-po, Đài Loan, Hàn Quốc, Hồng Kông...

- Các nước đang phát triển công nghiệp hóa nhanh song nông nghiệp vẫn đóng vai trò quan trọng như: Trung Quốc, Ấn Độ, Thái Lan, Ma-lai-xi-a...

- Các nước nông nghiệp: Mi-an-ma, Lào, Cam-pu-chia...

- Các nước giàu lên nhờ có nguồn dầu khí nhưng kinh tế xã hội phát triển chưa cao như : Bru-nây, Ả-rập Xê-ut, Cô-oét...

- Hiện nay, ở Châu Á số lượng các quốc gia có thu nhập thấp, đời sống nhân dân nghèo khổ... còn chiếm tỉ lệ cao.

Câu 7

6,0đ * Cuộc “cách mạng xanh” và “cách mạng trắng”.

- Cách mạng xanh là cuộc cách mạng trong nghành trồng trọt, được tiến hành bằng các biện pháp cải tạo, lai tạo, nhập khẩu giống cây trồng, ứng dụng KHKT vào trồng trọt tăng năng suất cây trồng.

3,0

- Cách mạng trắng là cách mạng trong ngành chăn nuôi, được tiến hành bằng các biện pháp lai tạo giống vật nuôi cho năng suất sữa cao nhất, đặc biệt là giống bò và dê khoẻ để lấy sữa. Sản lượng sữa của Ấn Độ cao nhất thế giới.

* Thành tựu trong nông nghiệp ở Ấn Độ.

Trước đây Ấn Độ thường xuyên thiếu lương thực, Nhờ hai cuộc cách mạng trong nông nghiệp, Ấn Độ đã có sản lượng lúa gạo nhiều thứ hai Châu Á, giải quyết tốt vấn đề lương thực thực, thực thực phẩm cho số dân đông thứ hai thế giới và còn thừa để xuất khẩu. Sản lượng sữa đứng đầu thế giới.

3,0