ĐỀ CƯƠNG HƯỚNG DẪN TỰ HỌC HÓA 9_CHỦ ĐỀ 2_3

(1)

ĐỀ CƯƠNG DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ MÔN HÓA HỌC 9

CHỦ ĐỀ 5 : NHIÊN LIỆU

( Dầu mỏ và khí thiên nhiên- Nhiên liệu – Luyện tập)

Tổng số tiết thực hiện : 3 tiết A/ MỤC TIÊU CẦN ĐẠT

Qua chủ đề học sinh cần nắm được 1/ Kiến thức :

- Nắm được nhiên liệu là những chất cháy được khi cháy tỏa nhiệt và phát sáng . Nhiên liệu gồm 3 loại rắn lỏng và khí

- Dầu mỏ là nhiên liệu lỏng, than đá là nhiên liệu rắn, khí thiên nhiên là nhiên liệu khí .

- Nắm được thành phần chính của các nhiên liệu trên 2/ Kỹ năng :

- Nắm cách khai thác chế biến cũng như ứng dụng của dầu mỏ, than đá và khí thiên nhiên . Biết cách sử dụng nhiên liệu, nắm được biểu đồ hàm lượng

cacbon trong than, năng suất tỏa nhiệt nhiên liệu - Biết hệ thống hóa kiến thức công thức cấu tạo, đặc điểm cấu tạo phân tử, phản ứng đặc trưng , ứng dụng chính của metan, etilen và axetilen

-Biết giải các bài tập liên quan các bài học trên B/ KIẾN THỨC TRỌNG TÂM

I/ NHIÊN LIỆU LÀ GÌ ?

Nhiên liệu là những chất cháy được , khi cháy tỏa nhiệt và phát sáng Ví dụ : Nhiên liệu ( chất đốt) đó là than, củi , dầu hỏa , xăng, khí gaz … II/ PHÂN LOẠI :

Gồm 3 loại : Rắn , lỏng, khí

1/ NHIÊN LIỆU RẮN : gồm than mỏ , gỗ …

 Than mỏ gồm các loại : Than gầy, than mỡ, than non và than bùn + Than gầy là loại than già nhất chứa trên 90% cacbon , khi cháy tỏa ra rất

nhiều nhiệt nên được dùng làm nhiên liệu trong nhiều ngành công nghiệp + Than non chứa ít cacbon hơn than gầy . Than mỡ được dùng để luyện than

cốc

+ Than bùn là loại than trẻ nhất được tạo thành ở đáy các đầm lầy

2/ NHIÊN LIỆU LỎNG : Gồm các sản phẩm chế biến từ dầu mỏ ( xăng, dầu hỏa …) và rượu

(2)

DẦU MỎ

* Tính chất vật lý : Dầu mỏ là chất lỏng sánh có màu nâu đen không tan trong nước và nhẹ hơn nước .

** Trạng thái tự nhiên thành phần dầu mỏ

Dầu mỏ nằm ở sâu trong lòng đất. Mỏ dầu thường có 3 lớp :

- Lớp khí ở trên thành phần chính của khí mỏ dầu là mê tan ( CH4 ) - Lớp dầu lỏng có hòa tan khí ở giữa

- Dưới đáy mỏ dầu là lớp nước mặn

*** Các sản phẩm chế biến từ dầu mỏ

Khi chưng cất dầu mỏ tùy theo từng nhiệt độ khác nhau mà các sản phẩm được tách ra như : khí đốt , xăng , dầu thắp ( dầu lửa) , dầu diezen , dầu ma zut, nhựa đường .

3/ NHIÊN LIỆU KHÍ :

Gồm các loại khí thiên nhiên, khí mỏ dầu, khí lò cốc, khí lò cao, khí than.

Nhiên liệu khí có năng suất tỏa nhiệt cao, dể cháy hoàn toàn, vì vậy ít gây độc hại cho môi trường

KHÍ THIÊN NHIÊN

Khí thiên nhiên có trong các mỏ khí nằm dưới lòng đát thành phẩn chủ yếu là mê tan. Muốn khai thác khí thiên nhiên người ta khoan xuống mỏ khí . Khí sẽ tự phun lên do áp suất ở các mỏ khí lớn hơn áp suất khí quyển

4/ DẦU MỎ VÀ KHÍ THIÊN NHIÊN Ở VIỆT NAM :

Dầu mỏ và khí thiên nhiên ở nước ta tập trung chủ yếu ở thềm lục địa phía nam. Hiện nay nước ta đã khai thác dầu và khí ở các mỏ : Bạch Hổ , Đại Hùng, Rồng , Rạng Đông, Lan Tây … Dầu mỏ và khí thiên nhiên là nguồn nhiên liệu, nguyên liệu quý trong đời sống và trong công nghiệp .

III/ SỬ DỤNG NHIÊN LIỆU NHƯ THẾ NÀO CHO HIỆU QUẢ : Để sử dụng nhiên liệu có hiệu quả ta phải :

+ Cung cấp đủ không khí ( Oxi ) cho quá trình cháy

+ Tăng diện tích tiếp xúc của nhiên liệu với không khí hoặc oxi + Duy trì sự cháy ở mức cần thiết phù hợp với nhu cầu sử dụng

Luyện tập :

Bài tập số 3 sách giáo khoa trang 129 . Bài tập số 1, 2,3,4 sách giáo khoa trang 132

Hướng dẫn giải bài tập số 2 sgk trang 132

Vì chất khí bề mặt tiếp xúc với khí oxi có trong không khí lớn hơn chất lỏng và chất rắn do đó dể cháy hoàn toàn hơn

(3)

IV/ LUYỆN TẬP CHƯƠNG IV 1/ Kiến thức cần nhớ

Hòa thành bảng tổng kết theo mẫu ở sách giáo khoa trang 133 2/ Luyện tập

Bài 1: Có 2 bình đựng 2 chất khí là CH4 , C2H4 chỉ dùng dung dịch brom có thể phân biệt được 2 chất khí trên không ? Nêu cách tiến hành .

Bài 2 : Đốt cháy 3 gam chất hửu cơ A thu được 8,8gam khí CO2 và 5,4 gam nước

a) Trong chất hửu cơ A có những nguyên tố nào ?

b) Biết phân tử khối của A nhỏ hơn 40. Tìm công thức phân tử của A ? c) Chất A có làm mất màu dung dịch brom không ?

d) Viết phương trình hóa học của A với clo khi có ánh sáng ? Hướng dẫn giải

1/ Lần lược dẫn các chất khí trên vào dung dịch brom khí nào làm mất màu dung dịch brom khí đó là C2H4 , không làm mất màu dung dịch brom khí đó là CH4

2/ Ta có :

a)

m

c

=

^mCO₄₄ ² x 12

=

^8,8₄₄ x 12 = 2,4 gam

m

H

=

^{m H}₁₈²^O^❑^{x 2}

=

^5,4₁₈ x 2 = 0,6 gam

Vì

m

A = 3 =

m

H

⁺

m

c

⁼

0,6 + 2,4 .

Vậy A là hidrocacbon được tạo bởi 2 nguyên tố C và H ( CxHy) b) x : y = ^m^c

12 : ^m^H

1 = ^2,4₁₂ : ^0,6₁ = 1: 3 ta có M ( CH3)n ^¿⁴⁰ n thỏa mãn khi n = 2 Vậy công thức phân tử của A là C2H6

c) Chất Akhông làm mất màu dung dịch brom vì phân tử không có liên kết đôi d) C2H6 + Cl2 ánh sáng C2H5Cl + HCl

C/ LUYỆN TẬP ( Luyện tập từng phần )

D/ HƯỚNG DẪN TỰ HỌC

1/ Chủ đề vừa học : Xem lại nội dung chủ đề nhiên liệu và phần luyện tập 2/ Chủ đề sắp học : Dẫn xuất của hidrocacbon

(4)