ĐỀ CƯƠNG DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ MÔN HÓA HỌC 9
CHỦ ĐỀ 5 : HIĐROCACBON
( CH4 ; C2H4 ; C2H2 ; C6H6 ) I/ TÍNH CHẤT VẬT LÝ :
Metan ( CH4 ) ; etilen ( C2H4 ) ; axetilen ( C2H2 ) là những chất khí không màu, không mùi ít tan trong nước riêng benzen ( C6H6 ) là chất lỏng không màu không tan trong nước nhẹ hơn nước tan được nhiều chất như dầu ăn, nến, cao su , iot … Bezen độc
II/ CẤU TẠO PHÂN TỬ :
- Metan
H Phân tử metan có 4 liên kết đơn C – H H C H
H
- Etilen
H H Phân tử etilen có 1 liên kết đôi C = C kém bền C = C Liên kết này dễ bị đức ra trong các phản ứng H H hóa học
- Axetilen
H – C ≡ C – H Phân tử axetilen có 1 liên kết 3, trong liên kết 3 có 2 liên kết kém bềnh dễ bị đứt lần lược trong các phản ứng hóa học - Benzen.
HC CH Phân tử benzen có 6 nguyên tử cacbon tạo thành vòng HC CH 6 cạnh đều , có 3 liên kết đôi và 3 liên kết đơn xen kẽ HC CH
III/ TÍNH CHẤT HÓA HỌC
1/ Phản ứng cháy : Hidrocacbon cháy tạo thành CO2 và H2O a/ CH4 + 2O2 to CO2 + 2H2O
b/ C2H4 + 3O2 to 2CO2 + 2H2O c/ 2C2H2 + 5O2 to 4CO2 + 2H2O
d/ Riêng bezen do số lượng cacbon có trong phân tử lớn nên cháy trong không khí , sinh ra muội than
2/ Tác dụng với clo
- Metan tác dụng clo ( phản ứng thế ).
CH4 + Cl2 Ánh sáng CH3Cl + HCl Metyl clorua
-Bezen tác dụng với clo (phản ứng cộng )
C6H6 + 3Cl2 Ánh sáng C6H6Cl Hexa clo xiclohexan
3/ Tác dụng với brom
Etilen ( C2H4) và Axetilen ( C2H2) làm mất màu dung dịch brom , không làm mất màu brom lỏng
a/ C2H4 + Br2 nước C2H4Br2 b/ * C2H2 + Br2 nước C2H2Br2 **C2H2 Br2 + Br2 nước C2H2Br4 Viết gọn 2 giai đoạn
C2H2 + 2 Br2 nước C2H2Br4
Benzen tác dụng với brom lỏng không tác dụng với dung dịch brom ( Phản ứng thế )
C6H6 + Br2 Fe, to C6H5Br + HBr 4/ Tác dụng hidro
Benzen tác dụng với hidro ( phản ứng cộng)
C6H6 + 3H2 Ni , to C6H12
Xiclohexan
5/ Phản ứng trùng hợp
Trong điều kiện thích hợp ( nhiệt độ, áp suất, xúc tác ) các phân tử etilen kết hợp với nhau tạo thành phân tử có kích thước và khối lượng rất lớn gọi là polietilen ( PE )
nCH2 = CH2 xúc tác, P , to ( - CH2 - CH2 -)n
IV/ ỨNG DỤNG CỦA HIĐROCACBON
Metan là nhiên liệu , nguyên liệu trong sống và trong công nghiệp
Etilen là nguyên liệu để điều chế nhựa ( PE , PVC ) rượu etylic, axitaxetic … Axetilen là nhiên liệu và nguyên liệu trong công nghiệp
Benzen là nguyên liệu quan trọng trong công nghiệp để sản xuất chất dẻo, phẩm nhuộm, thuốc trừ sâu, dược phẩm …..
V/ ĐIỀU CHẾ
Trong phòng thí nghiệm và trong công nghiệp axetilen được điều chế bằng cách :
CaC2 + 2H2O C2H2 + Ca(OH)2
BÀI TẬP VẬN DỤNG
Giải bài tập 1; 3; 4 sgk trang 116.
Giải bài tập 1; 2; 3; 4 sgk trang 119 Giải bài tập 1; 2; 3; 4; 5 sgk trang 122 Giải bài tập 1; 2; 3; 4 sgk trang 125
