BÀI 13: ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GEN

(1)

BÀI 13: ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN

CỦA GEN

BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ SINH HỌC 12

(2)

(3)

TIẾT 13 – ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GEN

I. MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG

Dây khoai lang trồng ở môi trường ẩm ướt

Dây khoai lang trồng ở môi trường khô cằn

Gen và tính trạng có mối quan hệ như thế nào?

Sự biểu hiện của gen qua nhiều bước nên có thể bị nhiều yếu tố môi trường (bên trong và bên ngoài cơ thể) chi phối

Gen ( ADN) mARN Prôtêin tính trạng

Phiên mã dịch mã Biểu hiện

(4)

VD

₁

: Giống Thỏ Himalaya

Tại sao các tế bào của cùng một cơ thể, có cùng một kiểu gen lại biểu hiện ra những kiểu hình khác nhau, ở các bộ phận cơ thể khác nhau?

- Các tế bào ở đầu mút cơ thể, nhiệt độ thấp, tổng hợp được sắc tố melanin, lông đen.

- Các tế bào ở vùng

thân nhiệt cao,

gen không biểu

hiện, không tổng

hợp được melanin,

lông trắng.

(5)

II. SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG

Tai, bàn chân, đuôi, mõm  lông đen

Cạo lông trắng trên lưng + buộc đá lạnh

KQ KQ : Ở lưng lông mọc có màu đen Tổng hợp Melanin

Tổng hợp Melanin

 Lông đen Lông đen Không tổng hợp

Không tổng hợp Melanin

Melanin  Lông trắng Lông trắng

KG KH KG KH MT Trong

Thí nghiệm chứng minh

Nhiệt độ cao có ảnh hưởng đến sự biểu

hiện của gen tổng hợp melanin như

thế nào?

VD

₁

: Giống Thỏ Himalaya

(6)

VD2: Hoa Cẩm Tú Cầu

Cùng Kiểu gen nhưng màu sắc tùy thuộc vào pH của đất.

(7)

Bệnh phêninkêtô niệu

Quan sát hình, đọc SGK và trả lời câu hỏi:

Nguyên nhân, cơ chế và hậu quả và cách điều trị của

bệnh phêninkêtô niệu?

(8)

VD3: Bệnh phêninkêtô niệu ở người

* Do một gen lặn trên NST thường

* Gây rối loạn chuyển hóa axit amin phêninalanin

* Hậu quả: thiểu năng trí tuệ.

* Phát hiện sớm + ăn kiêng giảm thức ăn có phêninalanin  phát triển bình thường.

Từ các ví dụ trên, ta có thể kết luận về mối Từ các ví dụ trên, ta có thể kết luận về mối quan hệ giữa KG - môi trường - KH như thế quan hệ giữa KG - môi trường - KH như thế

nào? nào?

Kiểu hình là kết quả tương tác giữa kiểu gen với

môi trường cụ thể.

(9)

II. SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG III. MỨC PHẢN ỨNG CỦA KIỂU GEN

1. Khái niệm mức phản ứng

(10)

MT-1 MT-1 MT-2 MT-2

. . . . . .

MT-3 MT-3 KH-3 KH-3

KH-n KH-n

n MT n MT

. . . . . . KH-1 KH-1 KH-2 KH-2

n KH n KH

MỨC PHẢN ỨNG MỨC PHẢN ỨNG

K IỂ U G E N - I K IỂ U G E N - I

MT-n MT-n

1 KG 1 KG

- Tập hợp các kiểu hình của cùng một kiểu gen tương

ứng với các môi trường khác nhau

(11)

Mức phản ứng của 2 kiểu gen khác nhau (a và b) của loài cỏ thi với độ cao so với mặt nước biển.

0 30 1400 3050 30 1400 3050

Độ cao so với mặt nước biển (m)

C h iề u c ao c ây ( cm )

50 -

- - -

-

50 -

- - - - -

0

Loài a Loài b

(12)

Chăm sóc tốt ( MT

₁

)

NS 6- 8 Tấn/ ha ( KH

₁

)

Nhà A

NS 4 -5 Tấn/ ha ( KH

₂

)

Chăm sóc bình thường ( MT

₂

)

Nhà B

NS 2-3Tấn/ha (KH

₃

)

Chăm sóc kém ( MT

₃

)

Nhà C

(13)

- Mức phản ứng do gen quy định. Trong cùng 1 kiểu gen mỗi gen có mức phản ứng riêng.

- Có 2 loại mức phản ứng: mức phản ứng rộng và mức phản ứng hẹp

- Di truyền được vì do kiểu gen quy định.

- Thay đổi theo từng loại tính trạng.

2. Đặc điểm:

(14)

1. Khái niệm mức phản ứng 2. Đặc điểm:

- Hiện tượng một kiểu gen có thể thay đổi kiểu hình trước những điều kiện môi trường khác nhau gọi là sự mềm dẻo về kiểu hình (thường biến).

- Ý nghĩa: Giúp sinh vật thích nghi với những thay đổi của môi trường.

-Đặc điểm: * Chỉ liên quan đến kiểu hình mà không liên quan đến biến đổi kiểu gen

* Không di truyền.

3. Sự mềm dẻo về kiểu hình:

(15)

1. Khái niệm mức phản ứng 2. Đặc điểm:

3. Sự mềm dẻo về kiểu hình:

Giống → kĩ thuật → năng suất

4. Ý nghĩa

- Đẩy mạnh công tác giống: Chọn, cải tạo, lai giống.

- Tăng cường các biện pháp kĩ thuật: Xử lí, chăm sóc, phòng trừ bệnh …

- Xác định đúng thời gian thu hoạch.

(16)

Câu 2. Khi nói: Cô ấy được mẹ truyền cho tính trạng

“má lúm đồng tiền” có chính xác không? Nếu cần thì phải sửa lại câu nói này như thế nào?

trong cùng một vụ?

(17)

- Trả lời các câu hỏi và làm bài tập cuối bài.

- Làm các bài tập trong sách bài tập.

- Đọc phần “em có biết” cuối bài học.

- Đọc bài mới trước khi tới lớp.

(18)