SINH HỌC 12
BÀI 44. CHU TRÌNH SINH ĐỊA HÓA
VÀ SINH QUYỂN
I. CHU TRÌNH SINH ĐỊA HÓA
- Chu trình sinh địa hoá:
là chu trình trao đổi các chất trong tự nhiên, theo đường từ môi trường ngoài truyền vào cơ thể sinh vật, qua các bậc dinh dưỡng; rồi từ cơ thể sinh vật truyền trở lại môi trường.
- Ý nghĩa:
Chu trình sinh địa hoá duy trì sự cân bằng vật chất
trong sinh quyển.
II. MỘT SỐ CHU TRÌNH SINH ĐỊA HÓA
1. Chu trình cacbon
2.
Bằng những con đường nào cacbon đã đi từ MT ngoài vào cơ thể SV, trao đổi trong QX và trở lại MT?3. Có phải tất cả lượng cacbon của QXSV được trao đổi liên tục theo vòng tuần hoàn kín không? Vì sao?
4. Nguyên nhân nào làm cho nồng độ CO
2trong khí
quyển tăng? Nêu hậu quả và đề xuất các biện pháp để
hạn chế.
1. Nêu vai trò của cacbon đối với sự sống.
1. Chu trình cacbon
1. Cacbon là một nguyên tố thiết yếu đối với sự sống, nó
là thành phần cấu tạo nên nhiều chất sống.
2. Cacbon từ MT ngoài vào cơ thể SV qua QH của
SVSX. Cacbon trao đổi trong QX qua chuỗi, lưới thức ăn.
Cacbon trở lại MT qua hô hấp của SV, SXCN, giao thông vận tải, núi lửa, ….
3. Không vì một phần lắng đọng trong đất, nước hình thành dầu lửa, than đá
SXCN
4. Nguyên nhân làm cho nồng độ CO2 trong khí quyển tăng cao.
GT - VT
Chặt phá rừng
- Hậu quả: gây hiệu ứng nhà kính, làm nhiệt độ Trái Đất tăng, băng tan ở vùng cực, gây ngập lụt ở nhiều nơi.
Trái Đất nóng lên
HIỆU ỨNG NHÀ KÍNH
- Cách hạn chế: hạn chế sử dụng các nhiên liệu hóa thạch trong công nghiệp và giao thông, hướng đến sử dụng các nguồn năng lượng sạch: gió nước, mặt trời. Giảm thiểu việc sử dụng các phương tiên giao thông cá nhân chuyển sang sử dụng phương tiện GT công cộng. trồng cây xanh.
Hiệu ứng nhà kính
2. Chu trình nitơ
N
2khí
quyển
NH
4+NO
3-Chuỗi/
lưới thức ăn TV
VSV
2. Chu trình nitơ
3. Chu trình nước
II. MỘT SỐ CHU TRÌNH SINH ĐỊA HÓA
Hình 44.4. Chu trình nước
2. Nước tham gia điều hòa khí hậu và cung cấp cho sự
phát triển của sinh giới.
3. Trồng cây xanh góp phần vào tuần hoàn nước của Trái Đất. Sử dụng tiết kiệm nguồn nước. Các hoạt động công nghiệp phải có hệ thống xử lí nước thải. Không đổ hóa chất hay vứt rác xuống ao, hồ, sông,…
Bài 45: DÒNG NĂNG L ƯỢ NG TRONG H Ệ SINH THÁI VÀ HI Ệ U SU Ấ T SINH
THÁI
VỊ TRÍ ĐỊA LÍ
- Mặt trời cung cấp năng lượng không đều
- Năng lượng ánh sáng phụ thuộc thành phần tia sáng I. DÒNG NĂNG LƯỢNG TRONG HỆ SINH THÁI
1. PHÂN BỐ NĂNG LƯỢNG TRÊN TRÁI ĐẤT
Xuân
Hạ Thu
Đông
50% tổng lượng bức xạ 50 % tổng lượng bức xạ
Sử dụng 0,2%- 0,5% tổng lượng bực xạ
2. DÒNG NĂNG LƯỢNG TRONG HỆ SINH THÁI
- Càng lên cao bậc dinh dưỡng thì năng lượng càng giảm do sự thất thoát năng lượng
TRONG HỆ SINH THÁI:
TRONG HỆ SINH THÁI:
- Năng lượng được truyền theo 1 chiều từ SVXS qua các bậc dinh dưỡng đến MÔI TRƯỜNG
II. HIỆU SUẤT SINH THÁI
Năng lượng đầu vào
Năng lượng nhận từ bậc dinh dưỡng dưới
Bậc dinh dưỡng (Năng lượng tích lũy 10%)
Năng lương mất qua hô hấp tạo nhiệt (70%)
Năng lượng mất qua chất tải, rơi rụng (10%)
Năng lương chuyển lên bậc dinh dưỡng cao hơn (10%)
Năng lượng đầu ra
100%
SVSX A
SVTT1
?
SVTT2
?
SVTT3
?
SVTT4
? …
10% 10% 10% 10%
SVSX 100
SVTT1 10
SVTT2 1.0
SVTT3 0.1
SVTT4
0.01 …
HIỆU SUẤT SINH THÁI: là tỉ lệ % chuyển hóa năng lượng giữa các bậc dinh dưỡng
VÍ DỤ
Hình 43.1: Một lưới thức ăn trong hệ sinh thái rừng (BÀI 43)
Câu hỏi SGK/202
Đơn vị kcal
Năng lượng mặt trời SVSX
SVTTB1 SVTTB2
SVTTB3
quả dẻ, nón thông Xén tóc, sóc,
Diều hâu, trăn Thằn lằn , chim gõ kiến
Trắc nghiệm
Câu 1: Lượng khí CO2 tăng cao do nguyên nhân nào sau đây:
A. hiệu ứng “nhà kính”
B. sự phát triển công nghiệp và giao thông vận tải C. trồng rừng và bảo vệ môi trường
D. sử dụng các nguồn nguyên liệu mới như: gió, thủy triều,…
Câu 2: Chu trình sinh địa hoá có vai trò
A. duy trì sự cân bằng năng lượng trong sinh quyển B. duy trì sự cân bằng trong quần xã
C. duy trì sự cân bằng vật chất trong sinh quyển
D. duy trì sự cân bằng vật chất và năng lượng trong sinh quyển
Câu 3: Chiều dài của chuỗi thức ăn thường ngắn hơn 6 mắt xích. Lý do nào cho rằng chuỗi thức ăn ngắn là hợp lý?
A.Quần thể của động vật ăn thịt bậc cao nhất thường rất lớn.
B. SVSX đôi khi là khó tiêu hóa
C. Chỉ có khoảng 10% năng lượng trong mắt xích có thể biến đổi thành chất hữu cơ trong bậc dinh dưỡng tiếp theo.
D. Mùa đông là quá dài và nhiệt dộ thấp làm hạn chế năng lượng sơ cấp.
Câu 4: Quan hệ dinh dưỡng trong quần xã cho ta biết:
A. Mức độ gần gũi giữa các loài trong quần xã . B. Mức độ sử dụng thức ăn của sinh vật tiêu thụ.
C. Mức độ phân giải hữu cơ của các vi sinh vật
D. Con đường trao đổi vật chất và năng lượng trong quần xã.
