Bài 31: Trao đổi chất
Câu hỏi trang 100 sgk Sinh học 8:
Quan sát hình 31 - 1, cùng với những hiểu biết của bản thân hãy trả lời:
- Sự trao đổi chất giữa cơ thể và môi trường ngoài biểu hiện như thế nào?
- Hệ tiêu hoá đóng vai trò gì trong sự trao đổi chất?
- Hệ hô hấp đóng vai trò gì trong sự trao đổi chất?
- Hệ tuần hoàn đóng vai trò gì trong sự trao đổi chất?
- Hệ bài tiết đóng vai trò gì trong sự trao đổi chất?
Lời giải:
- Sự trao đổi chất giữa cơ thể và môi trường bên ngoài biểu hiện như sau:
+ Có thể lấy vào khí O2 và thải khí CO2 nhờ hệ hô hấp + Lấy chất dinh dưỡng, nước nhờ hệ tiêu hóa
+ Thải nước tiểu ra ngoài nhờ hệ bài tiết + Thải phân nhờ hệ tiêu hóa.
- Hệ tiêu hóa có vai trò trong sự trao đổi chất là:
+ Lấy thức ăn, nước, muối khoáng từ môi trường ngoài vào cơ thể, rồi biến đổi thức ăn thành các chất dinh dưỡng đưa vào hệ tuần hoàn đi nuôi cơ thể.
+ Chất bã còn lại được thải ra ngoài ở dạng phân.
- Hệ hô hấp có chức năng:
+ Lấy O2 từ môi trường ngoài vào cơ thể + Thải CO2 của cơ thể ra môi trường ngoài.
- Hệ tuần hoàn thực hiện chức năng trong sự trao đổi chất là:
+ Vận chuyển O2 và chất dinh dưỡng đến từng tế bào.
+ Đồng thời vận chuyển CO2 (đưa về hệ hô hấp để thải ra) và chất độc, chất không cần thiết cho cơ thể (đưa về hệ bài tiết để thải ra ngoài)
- Hệ bài tiết có chức năng lọc máu, loại bỏ các chất độc, chất thải của tế bào để thải ra môi trường ngoài dưới dạng nước tiểu.
Câu hỏi trang 100 sgk Sinh học 8:
- Máu và nước mô cung cấp những gì cho tế bào?
- Hoạt động sống của tế bào đã tạo ra những sản phẩm gì?
- Những sản phẩm đó của tế bào đổ vào nước mô rồi vào máu và được đưa tới đâu?
- Sự trao đổi chất giữa tế bào và môi trường trong biểu hiện như thế nào?
Lời giải:
- Máu và nước mô cung cấp chất dinh dưỡng và chất khí cho tế bào chất - Hoạt động sống của tế bào đã tạo ra những sản phẩm là chất thải, CO2
- Những sản phẩm đó của tế bào đổ vào nước mô rồi vào máu và được đưa tới cơ quan bài tiết là phổi, thận, da...
- Sự trao đổi chất giữa tế bào và môi trường trong biểu hiện như sau:
Các chất dinh dưỡng và O2 tiếp nhận từ máu và nước mô được tế bào sử dụng cho các hoạt động sống; đồng thời các sản phẩm phân hủy được thải vào môi trường trong được đưa tới hệ bài tiết còn khí CO2 được đưa đến phổi.
Câu hỏi trang 101 sgk Sinh học 8:
Qua sơ đồ hình 31-2, em hãy phân tích mối quan hệ giữa trao đổi chất của cơ thể với môi trường ngoài và trao đổi chất của tế bào với môi trường trong?
Lời giải:
- Sơ đồ hình 31-2 thể hiện mối quan hệ giữa trao đổi chất của cơ thể với môi trường ngoài và trao đổi chất của tế bào với môi trường trong như sau:
+ Trao đổi ở cấp độ cơ thể: cơ thể lấy vào từ môi trường thức ăn, nước, muối khoáng (nhờ hệ tiêu hóa) và oxi (nhờ hệ hô hấp), thức ăn được biến đổi thành các chất đơn giản dễ hấp thụ, chất thải và CO2 được thải qua hệ tiêu hóa, hệ hô hấp, hệ bài tiết.
+ Trao đổi ở cấp độ tế bào: tế bào thu nhận O2, chất dinh dưỡng từ môi trường trong để dùng cho hoạt động sống của tế bào, các sản phẩm không cần thiết của tế bào thải ra môi trường trong để đưa tới hệ bài tiết, hệ hô hấp.
- Mối quan hệ giữa trao đổi chất của cơ thể với môi trường ngoài và trao đổi chất của tế bào với môi trường trong:
+ Trao đổi chất ở cấp độ cơ thể tạo điều kiện cho trao đổi chất ở cấp độ tế bào.
Không có sự trao đổi chất ở cấp độ cơ thể thì cũng không có trao đổi chất ở cấp độ tế bào
+ Trao đổi chất ở cấp độ tế bào giúp cho từng tế bào tồn tại và phát triển, trên cơ sở đó cơ thể tồn tại và phát triển.
Sự trao đổi chất ở cấp độ tế bào và trao đổi chất ở cấp độ cơ thể có mối quan hệ mật thiết, chặt chẽ, không thể thiếu 1 trong 2 quá trình trên.
Bài 1 trang 101 sgk Sinh học 8: Trình bày vai trò của hệ tiêu hóa, hệ hô hấp và hệ bài tiết trong sự trao đổi chất giữa cơ thể với môi trường?
Lời giải:
- Môi trường cung cấp cho cơ thể các thức ăn, nước và các chất dinh dưỡng khác.
vai trò của hệ tiêu hóa, hệ hô hấp và hệ bài tiết trong sự trao đổi chất giữa cơ thể với môi trường là:
+ Quá trình tiêu hóa biến thức ăn thành các chất dinh dưỡng để cơ thể hấp thụ, đồng thời thải các sản phẩm thừa ra ngoài cơ thể.
+ Nhờ có quá trình hô hấp, quá trình trao đổi khí ở tế bào và ở phổi thực hiện.
Qua đó, cơ thể nhận O2, từ môi trường để cung cấp cho các hoạt động sống, đồng thời thải khí CO2 ra ngoài môi trường.
+ Hệ bài tiết lọc máu để giữ lại các chất cần thiết và thải ra các chất bã, độc hại ra khỏi cơ thể thông qua mồ hôi, nước tiểu.
Bài 2 trang 101 sgk Sinh học 8: Hệ tuần hoàn có vai trò gì trong sự trao đổi chất ở tế bào?
Lời giải:
- Vai trò của hệ tuần hoàn trong sự trao đổi chất ở tế bào:
+ Vận chuyển chất dinh dưỡng, O2, CO2, hormone, tế bào máu ra và vào các tế bào trong để nuôi dưỡng cơ thể.
+ Giúp cơ thể duy trì cân bằng nội môi.
Bài 3* trang 101 sgk Sinh học 8: Phân biệt sự trao đổi chất ở cấp độ cơ thể và trao đổi chất ở cấp độ tế bào. Nêu mối quan hệ về sự trao đổi chất ở hai cấp độ này?
Lời giải:
- Phân biệt sự trao đổi chất ở cấp độ cơ thể và trao đổi chất ở cấp độ tế bào:
Cấp độ cơ thể Cấp độ tế bào
- Trao đổi vật chất giữa hệ tiêu hóa, hô hấp, bài tiết với môi trường ngoài.
- Cơ thể lấy các cơ chất từ môi trường sau đó thải ra khí CO2 và chất thải.
- Trao đổi vật chất giữa tế bào và môi trường trong cơ thể.
- Máu cung cấp cho tế bào các chất dinh dưỡng và O2. Tế bào thải vào máu khí CO2 và sản phẩm bài tiết.
- Mối quan hệ về sự trao đổi chất ở hai cấp độ này:
+ Trao đổi chất ở cơ thể cung cấp chất dinh dưỡng và O2 cho tế bào và nhận từ tế bào các sản phẩm bài tiết, khí CO2 để thải ra môi trường.
+ Trao đổi chất ở tế bào giải phóng năng lượng cung cấp cho các cơ quan trong cơ thể thực hiện các hoạt động trao đổi chất.
