File thứ 13: 4040-hoa-11-up-cd2-nito-va-hop-chat-pdf_1710202110

Trường THPT Chuyên NK TDTT Nguyễn Thị Định

215 Hoàng Ngân, Phường 16, Quận 8, TPHCM Dạy học Online, Môn Hóa Học, Lớp 1 1

TỔ HÓA HỌC

27/09/2021

CẤU TRÚC BÀI

Vị trí và cấu hình electron nguyên tử Tính chất vật lí

Tính chất hóa học

Ứ ng d ụ ng

Tr ạ ng thái t ự nhiên

Đi ề u ch ế

Yêu cầu cần đạt A. Nitơ.

(1) Cấu tạo của phân tử nitơ (có liên kết ba), rất bền ở trạng ở nhiệt độ thường.

(2) N

có tính khử, tính oxi hóa. Viết được phản ứng minh họa.

(3) Ứng dụng của nitơ.

27/09/2021

Liên kết cộng hóa trị (liên kết ba bền)

Bản chất liên kết Công thức

cấu tạo Công thức

phân tử

N

N N

(M = 28)

I. VỊ TRÍ VÀ CẤU HÌNH ELECTRON NGUYÊN TỬ

 Cấu hình electron:

N (Z = 7) : 1s² 2s² 2p³

 Vị trí : ô thứ 7, chu kì 2, nhóm VA

II.

NH

; N

; N

O; NO; N

O

; NO

; HNO

-3 0 +1 +2 +3 +4 +5

S N-3

0 N₂

N+2 +4 N

N là chất oxi hóa N là chất khử

+5 N

VẬY : NITƠ VỪA CÓ TÍNH OXI HOÁ, VỪA CÓ TÍNH KHỬ

a) Tác dụng với kim loại mạnh.

II.TÍNH CHẤT HĨA HỌC

N⁰ ₂ + 6Li → 2Li^{0 +1} ₃N ( Liti nitrua)^-3

C. oxh C. khử

Tạo muối nitrua

N⁰ ₂ + 2Al → 2AlN ( Nhôm nitrua)^{0 t0C +3 -3}

C. oxh C. khử

N⁰ ₂ + 3Mg → Mg^{0 t0C +2} ₃N^-3 ₂ ( Magie nitrua)

C. oxh C. khử

1. TÍNH OXI HỐ

II.TÍNH CHẤT HĨA HỌC

N₂ + 3H₂ ^4500C 2NH₃ + Q

Fe

0 0 -3 +1

Chất oxh Chất khử

Các yếu tố ảnh hưởng đến cân bằng hoá học

- Nồng độ chất phản ứng - Áp suất

- Nhiệt độ

1. TÍNH OXI HỐ

b) Tác dụng với hidro.

2.TÍNH KHỬ

-Khi có tia lửa điện hoặc nhiệt độ cao.

-Khi tiếp xúc với không khí thì NO bị hóa nâu:

II.TÍNH CHẤT HĨA HỌC

III. ỨNG DỤNG

Sản xuất NH₃, phân đạm Axit HNO₃

Dùng làm môi trường trơ Bảo quản máu,

mẫu vật sinh học, …

Ứng dụng của Nitơ

Chúc các em học tốt !

Yêu cầu cần đạt

(1) NH

tan tốt trong nước tạo ra dung dịch có tính base, làm quì tím hóa xanh, làm hồng dung dịch phenolphtalein; NH

có tính bazơ yếu; có tính khử; Viết phản ứng minh họa; Điều chế NH

trong công nghiệp và trong phòng thí nghiệm.

(2) Muối amoni có ion NH

, tan tốt trong nước; Các muối

amoni tác dụng với dung dịch kiềm; Một số muối amoni bị

nhiệt phân (NH

NO

, NH

HCO

, (NH

)

CO

, NH

Cl).

I. TÍNH CHẤT VẬT LÝ.

-Là chất khí không màu, mùi khai và xốc, nhẹ hơn không khí.

-Khí NH₃ tan nhiều trong nước tạo thành dung dịch amoniac, có tính kiềm yếu

II. CÔNG THỨC PHÂN TỬ AMONIAC.

-Nguyên tử N liên kết với 3 nguyên tử H bằng 3 liên kết cộng hóa trị có cực.

-Phân tử NH₃ có cấu tạo hình chóp với đỉnh là N và đáy là 3 nguyên tử H.

-Nguyên tử N còn cặp electron hóa trị.

III. TÍNH CHẤT HÓA HỌC 1. Tính bazơ yếu.

a) Tác dụng với nước.

 Dung dịch amoniac làm cho p.p (phenolphtalein) chuyển sang màu hồng, làm quì tím chuyển sang màu xanh.

 Để nhận biết dung dịch amoniac người ta dùng quì tím.

Amoni sunfat

III. TÍNH CHẤT HÓA HỌC 1. Tính bazơ yếu.

a) Tác dụng với nước.

b) T¸c dông víi axit: → muèi amoni

III. TÍNH CHẤT HÓA HỌC 1. Tính bazơ yếu.

a) Tác dụng với nước.

b) T¸c dông víi axit: → muèi amoni

c) T¸c dông víi dung dÞch muèi:→ Hiđroxit của kim loại tạo thành là chất kết tủa

NH₃

TÝnh khö

III. TÍNH CHẤT HÓA HỌC 1. Tính bazơ yếu.

2. Tính khử.

Vai trß: NH₃ lµ chÊt khö, O₂ lµ chÊt oxi ho¸.

III. TÍNH CHẤT HÓA HỌC 1. Tính bazơ yếu.

2. Tính khử.

T¸c dông víi oxi.

-Ch¸y trong khÝ oxi víi ngän löa mµu vµng.

V. ĐIỀU CHẾ.

a) Trong phßng thÝ nghiÖm.

-Cho muèi amoni t¸c dông víi kiÒm.

-HoÆc ®un nãng dung dịch ammoniac.

b) Trong c«ng nghiÖp.

- Nhiệt độ: 450⁰C – 500⁰C; Áp suất cao: 200atm – 300atm - Chất xúc tác: sắt kim loại được trộn thêm Al₂O₃, K₂O…

B. MUỐI AMONI

I. TÍNH CHẤT VẬT LÍ.

-Tất cả các muối amoni đều tan nhiều trong nước, khi tan điện li hoàn toàn thành các ion, ion NH₄⁺ không có màu.

II. TÍNH CHẤT HÓA HỌC.

1. Tác dụng với dung dịch kiềm.

2. Phản ứng nhiệt phân.

NH₃ XUNG QUANH TA- Một số thực vật và một số vi sinh vật có thể làm giảm tác hại của NH₃ không làm nguy hại

đến môi trường

CÂY BẠCH DƯƠNG CÂY TÁO GAI

CÂY LIỄU

Chúc các em học tốt !

Yêu cầu cần đạt của bài : Axit nitric và muối nitrat.

(1) HNO₃ đậm đặc có nồng độ 68%, D = 1,40 g/cm³; HNO₃ là một axit, cũng là chất oxi hóa (Phản ứng minh họa); Al, Fe, Cr không phản ứng với HNO₃ đặc nguội; Điều chế HNO₃ trong công nghiệp, trong phòng thí nghiệm; Muối nitrat có gốc NO₃^- , tan tốt trong nước.

(2) Phản ứng nhiệt phân muối nitrat tạo ra các sản phẩm khác nhau.

(3) Bài tập kim loại tác dụng với HNO₃ loãng, đặc nóng (Tìm kim loại, tính V khí, C%, C_M của axit).

I. CẤU TẠO PHÂN TỬ

Công thức phân tử : HNO

Trong hợp chất HNO

, nitơ có số oxi hóa là +5

Công thức cấu tạo +5

II. Tính chất vật lí.

- Chất lỏng không màu, tan trong nước, bốc khói trong không khí ẩm.

- Khi có ánh sáng bị phân hủy một phần.

-HNO₃ đặc có C% = 68%.

-HNO₃ gây bỏng, phá hủy da, giấy, vải...

III- TÍNH CHẤT HÓA HỌC 1. Tính axit (H

)

a) HNO

là axit mạnh, điện li hoàn toàn.

b) Tác dụng với bazơ.

III- TÍNH CHẤT HÓA HỌC 1. Tính axit (H

)

a) HNO

là axit mạnh, điện li hoàn toàn.

b) Tác dụng với bazơ.

c) Tác dụng với oxit bazơ

d) Tác dụng với muối

a) HNO

oxi hóa hầu hết các kim loại (trừ Au, Pt … ) III- TÍNH CHẤT HÓA HỌC

1. Tính axit (H

).

2. Tính oxi hóa mạnh.

Sản phẩm khử (Spk)

Kim loại R + HNO

t

R(NO

)

+ Sản phẩm khử + H

O

Cu(NO

)

+

Cu +

HNO

NO + H

O

+2 Nhường 2e

Nhận 3e

x 3

x 2

3 8 3 2 4

Cu(NO

)

+

Cu + HNO

NO

 + H

O

Nhường 2e

Nhận 1e x 2

4 → 2 2



x 1

(Không màu )

( màu nâu đỏ )

a) HNO

oxi hóa hầu hết các kim loại (trừ Au, Pt … ) III- TÍNH CHẤT HÓA HỌC

1. Tính axit (H

).

2.Tính oxi hóa mạnh.

Tổng quát .

 Kim loại + HNO

Muối + + H

O NO

N

O N

NH

NO

 Kim loại +

Muối + NO

+ H

O + HNO

Không xảy ra phản ứng Al

Cr

→







+5

+5

+2 +1

0 -3 +4

Fe

Ghi chú :

Kim loại có nhiều hoá trị, tạo ra muối kim loại có hoá trị cao nhất (muèi s¾t (III) )

b) Tác dụng với phi kim.

Lưu ý: dung dịch HNO₃ oxi hóa các phi kim đến số oxi hóa cao nhất.

H

SO

+

S + HNO

SO

+ H

O

0 +5 +6 +4

Giảm 1 x 6

6 6 2

t0

→

Tăng 6 x 1

HNO

đặc nóng có thể oxi hóa được các phi kim như C, S, P

-HNO₃ đặc còn oxi hóa được nhiều hợp chất vô cơ và hữu cơ. Vải, giấy, mùn cưa, dầu thông bị phá hủy hoặc bốc cháy khi tiếp xúc với HNO₃ đặc.

c) Tác dụng với hợp chất.

IV - ỨNG DỤNG

HNO

Phân đạm

Thuốc nổ

Thuốc nhuộm Dược phẩm

V. ĐIỀU CHẾ

1. Trong phòng thí nghiệm.

2. Trong công nghiệp: Điều chế HNO₃ từ NH₃ và không khí (gồm 3 giai đoạn) -Giai đoạn 1: Oxi hóa NH₃ bằng oxi không khí

-Giai đoạn 2: Oxi hóa NO thành NO₂ 2 NO + O₂ → 2NO₂

-Giai đoạn 3: Chuyển hoá NO₂ thành HNO₃ 4NO₂ +O₂ + 2H₂O → 4HNO₃

Dung dịch HNO₃ thu được có nồng độ từ 52% → 68%

I. Khái niệm.

 Muối nitrat là muối của axit nitric, có công thức chung là R(NO₃)_x (x là hóa trị của kim loại R).

Ví dụ: NaNO₃, Mg(NO₃)₂, Al(NO₃)₃, (FeNO₃)₃, Fe(NO₃)₂, Cu(NO₃)₂, AgNO₃, NH₄NO₃. II. Tính chất của muối nitrat.

1) Tất cả các muối nitrat đều dễ tan trong nước và là chất điện li mạnh. Trong dung dịch loãng, chúng phân li thành các ion.

2) Tính chất hoá học .

Phản ứng nhiệt phân.

Các muối nitrat dễ bị nhiệt phân hu ỷ . Sản phẩm tùy thuộc kim loại

trong muối

NaNO

⎯⎯→ t

Cu(NO

)

⎯⎯→ t

Fe(NO

)

t

⎯⎯→

AgNO

⎯⎯→ t

NaNO

+ 1/2 O

CuO + 1/2 O

+ 2NO

2Fe

O

+ 3 O

+ 12NO

Ag + 1/2 O

+ NO

4

Phản ứng nhiệt phân . Ví dụ .

 Ở nhiệt độ cao, muối nitrat là chất oxi hoá mạnh:

II - ỨNG DỤNG

 Dùng làm phân bón hoá học (phân đạm) trong công nghiệp ,

Ví dụ: NH

NO

, NaNO

…

 KNO

dùng điều chế thuốc nổ đen. Thuốc nổ đen chứa :

75% KNO

, 10% S và 15% C

→ H

PO

là axit 3 nấc

H

PO

 H

+ HPO

HPO

 H

+ PO

H

PO

 H

+ H

PO

1. AXIT PHOTPHORIC : H₃PO₄

Giá trị T Muối tạo thành

T ≤ 1 NaH₂PO₄

1 < T < 2 NaH₂PO₄ và Na₂HPO₄

T = 2 Na₂HPO₄

2 < T < 3 Na₂HPO₄ và Na₃PO₄

T ≥ 3 Na₃PO₄

n_NaOH Với T =

n_H3PO4

H

PO

+ NaOH → NaH

PO

+ H

O

H

PO

+ 2NaOH → Na

HPO

+ 2H

O

H

PO

+ 3NaOH → Na

PO

+ 3H

O

2. NHẬN BiẾT ION PHOTPHAT (PO

) - Thuốc thử: Dung dịch AgNO

- Hiện tượng: có kết tủa vàng.

- Phương trình hóa học

3Ag

+ PO

→ Ag

PO



màu vàng

Chúc các em học tốt !