N H Â N H O A
S O S A N H P N G Ê
I Đ
A N H U
Q Â N D U
H O A N D U
Ư
Ê T Ư
1 2 3 4 5 6
Ô số 1 có 7 chữ cái
1 2 3 4
5 6
Đây là biện pháp tu từ gọi hoặc tả con vật, cây cối, đồ vật bằng những từ ngữ vốn được dùng để gọi hoặc tả con người…
Biện pháp tu từ này thường sử dụng từ "như" và từ "là"
Ô số 2 có 6 chữ cái Ô số 3 có 7 chữ cái
Đây là biện pháp tu từ lặp lại một từ ngữ (hoặc cả câu) nhằm nhấn mạnh, làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh…
Ô số 4 có 8 chữ cái
Từ loại này dùng để biểu thị các ý nghĩa quan hệ như sở hữu, so sánh, nhân quả...giữa các bộ phận của câu hay giữa câu với câu trong đoạn văn
Ô số 5 có 4 chữ cái
Đây là biện pháp tu từ gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt
Ô số 6 có 6 chữ cái
Đây là biện pháp tu từ g i tên s v t, hi n tọ ự ậ ệ ượng, khái ni m này bằng tên c a s v t hi n tệ ủ ự ậ ệ ượng, khái ni m khác ệ có quan h gần gũi v i nó nhằm tằng s c g i hình, g i c m ệ ớ ứ ợ ợ ả cho s diên đ tự ạ
1. Ví d : ụ
a)/ Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng.
Ngày tháng m ườ i chưa cười đã tối.
(T c ng ) ụ ữ b/ Cày đồng đang bu i ban tr a, ổ ư
Mồ hồi thánh thót như mưa ruộng cày.
Ai i b ng bát c m đầy, ơ ư ơ
D o th m m t h t đă(ng cay muồn phần ẻ ơ ộ ạ
.(Ca dao)
THẢO LUẬN NHÓM: 3 PHÚT
1. Nói « Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng, ngày tháng mười chưa cười đã tối" và "Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày» có quá sự thật không? Vì sao?
2. Thực chất, mấy câu này nhằm nói điều gì?
SO SÁNH HAI CÁCH NÓI
Cách nói phóng đại Cách nói thông thường
a) Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối. Đêm tháng năm rất ngắn.
Ngày tháng mười rất ngắn.
b) Cày đồng đang buổi ban trưa,
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
Ai ơi bưng bát cơm đầy,
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần.
Mồ hôi ra rất nhiều.
THẢO LUẬN NHÓM: 2 PHÚT
Cách nói nào hay hơn, sinh động hơn? Cách nói như trong các câu tục ngữ, ca dao đó có tác dụng gì?
Nhằm nhấn mạnh, gây ấn tượng,
tăng sức biểu cảm
Nhằm nhấn mạnh, gây ấn tượng,
tăng sức biểu cảm
BIỆN PHÁP TU TỪ
NÓI QUÁ
BIỆN PHÁP TU TỪ
NÓI QUÁ
Cách nói phóng đại
mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả
Cách nói phóng đại
mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả
II. Luyện tập
Bài tập 1: Tìm biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa của chúng trong các ví dụ sau:
a) Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
(Hoàng Trung Thông, Bài ca vỡ đất) b) Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ giờ đến
sáng em có thể đi lên đến tận trời được.
(Nguyễn Minh Châu, Mảnh trăng cuối rừng) c) Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi
nước.( Nam Cao, Chí Phèo)
QUẢ BÍ KHỔNG LỒ
Hai anh chàng cùng đi qua một khu vườn trồng bí, anh A thấy quả bí to vội kêu lên :
- Chà! Quả bí to thật!
Anh B cười mà bảo rằng:
- Thế thì lấy gì làm to! Tôi đã từng thấy quả bí to hơn nhiều. Có một lần tôi trông thấy quả bí to bằng cả cái nhà đằng kia kìa!
Anh A nói ngay:
- Thế thì lấy gì làm lạ! Tôi còn nhớ có một lần tôi còn trông thấy cái nồi đồng to bằng cả cái đình làng ta!
Anh B ngạc nhiên hỏi:
- Cái nồi ấy dùng để làm gì mà to vậy?
Anh A giải thích:
- Cái nồi ấy dùng để luộc quả bí anh vừa nói ấy mà.
Anh B biết bạn chế nhạo mình bèn nói lảng sang chuyện khác.
(Theo: Truyện cười dân gian Việt Nam)
Phân biệt nói quá và nói khoác
Nói quá Nói khoác
Giống nhau Đều phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả.
Mục đích: nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm.
Khác nhau
Mục đích: làm cho người nghe tin vào những điều không có thật.
Bài tập 4: Tìm thành ngữ so sánh có dùng biện pháp nói quá.
NHÌN HÌNH
ĐOÁN CHỮ
LUẬT CHƠI: - Sau khi quan sát hình ảnh, đội nào có câu trả lời sẽ sử dụng cờ để phất, đội nào có tín hiệu sớm nhất sẽ giành được quyền trả lời. Nếu trả lời sai thì quyền trả lời sẽ thuộc về các đội còn lại.
Mỗi câu trả lời đúng sẽ được 1điểm. Kết thúc trò chơi, đội nào được nhiều điểm hơn sẽ chiến thắng.
Quan sát các hình ảnh gợi ý và tìm thành ngữ so sánh có dùng biện pháp nói quá tương
ứng với các hình ảnh đó
1
Đen như cột nhà cháy 2
Khóc nh m a ư ư 4
Gầy nh que c i ư ủ Nhanh như chớp
35
Ch m nh rùa ậ ư
6
Khỏe như voi 7
Đ p nh tiên ẹ ư
Bài 2: Điên các thành ng sau đầy vào chồ3 trồ(ng/.../ đ ữ ể t o bi n pháp tu t nói quá: ạ ệ ừ bầm gan tím ru t; chó ằn đá ộ gà ằn s i; n t ng khúc ru t; ru t đ ngoài da; vằ#t chần ỏ ở ừ ộ ộ ể lên c .ổ
a. Ở ơ n i ... thê( này, c khồng m c n i n a là ỏ ọ ổ ữ trồng rau trồng cà.
b. Nhìn thầ(y t i ác c a gi c, ai ai cũng ...ộ ủ ặ c. Cồ Nam tính tình x i l i,...ở ở
d. L i khen c a cồ giáo làm cho nó ...ờ ủ e. B n gi c ho ng hồn ...mà ch y.ọ ặ ả ạ
chó ăn đá gà ăn s iỏ
bầm gan tím ru t.ộ ru t đ ngoài da.ộ ể
n t ng khúc ru t.ở ừ ộ vă(t chần lên cổ
II. LUYỆN TẬP:
Bài tập 3: Đặt câu với các thành ngữ dùng biện pháp nói quá sau đây: nghiêng nước nghiêng thành, dời non lấp biển,lấp biển vá trời, mình đồng da sắt, nghĩ nát óc.
- Cồ ầ(y có v ẻ đ p nghiêng nẹ ước nghiêng thành.
- Nh ng chiê(n sĩ ữ mình đồng da sắt đã chiê(n thă(ng k thùẻ .
- T ớ nghĩ nát óc mà vầ3n ch a gi i đư ả ược bài Toán này.
Viê(t m t đo n văn ngă(n ộ ạ (kho ng 8 - 10 dòng) có s ả ử d ng bi n pháp ngh thu t ụ ệ ệ ậ nói quá.
Bài tập 5:
Trong các câu ca dao sau, câu nào khồng s d ngử ụ bi n ệ pháp tu t ừ nói quá ?
a. Tiê(ng đồn bác m anh hiên ẹ Că(n c m khồng v , că(n ơ ỡ đồng tiên v t .ỡ ư
b. Làm trai cho đáng nên trai Khom l ng, uồ(n gồ(i gánh hai h t ư ạ
v ng.ừ
c. Mi ng cệ ười nh th hoa ngầu ư ể Cái khăn đ i đầu nh ộ ư
th hoa senể
=> Bi n pháp so sánhệ
BÀI TẬP CỦNG CỐ
1. Hoàn thành bài tập .
2. Học thuộc phần ghi nhớ.
3. Chuẩn bị bài Nói giảm nói tránh
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Người con gái Việt Nam
(Tố Hữu) Em là ai? Cô gái hay nàng tiên Em có tuổi hay không có tuổi
Mái tóc em đây, hay là mây là suối
Đôi mắt em nhìn hay chớp lửa đêm giông Thịt da em hay là sắt là đồng?
...
Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung
Không giết được em, người con gái anh hùng!
...
