Giáo viên: Nguyễn Thị Hoà
Thế nào là nghị luận về một sự việc, hiện t ợng đời sống ?
Để làm bài văn nghị luận về sự việc, hiện t ợng đời sống xã hội cần có những yêu cầu nào?
A. Nội dung phải nêu rõ sự việc hiện t ợng.
B. Phân tích mặt đúng sai lợi hại.
C. Chỉ ra nguyên nhân, bày tỏ thái độ ý kiến của nguời viết.
D. Hình thức phải có bố cục mạch lạc, luận
điểm rõ ràng…
E. Tất cả nội dung trên
Tiết 109 NGHỊ LUẬN VỀ
MỘT VẤN ĐỀ TƯ
TƯỞNG, ĐẠO LÝ
Vấn đề thuộc lĩnh vực t t ởng, đạo đức, lối sống.
I. Tìm hiểu bài nghị luận về một vấn đề t t ởng,
đạo lí.
1.Thế nào là nghị luận về một vấn đề t t ởng, đạo lí ?
*Văn bản: "Tri thức là sức mạnh"
Giá trị của tri thức khoa học và ng ời trí thức.
*Ghi nhớ (sgk-36).
- Vấn đề nghị luận:
- Bài văn có bố cục ba phần:
+ Mở bài (đoạn 1) + Mở bài (đoạn 1)
+ Thân bài (đoạn 2,3) + Thân bài (đoạn 2,3)
+ Kết bài (đoạn 4) + Kết bài (đoạn 4)
2. Yêu cầu nội dung và hình thức của bài nghị luận về một t t ởng, đạo lí:
a. Yêu cầu nội dung:
: Nêu vấn đề bàn luận.
-Nội dung vấn đề:
+Tri thức là sức mạnh.
+Ai có tri thức ng ời đó có sức mạnh.
*Mở bài
:Làm sáng tỏ vấn đề.
(Câu 1):Tri thức là sức mạnh.
(Câu 2 đến câu 8):Kể câu
chuyện về chuyên gia Xten-met-xơ sử dụng tri thức cứu một cái máy khỏi số phận một
đống phế liệu.
*Thân bài
+Dẫn chứng
+Luận điểm
- Đoạn 2
+Khẳng định lại luận điểm (Câu 9,10)
Phép lập luận phân tích, tổng hợp
- Đoạn 3:
+ Luận điểm (Câu 1):Tri thức cũng là sức mạnh của cách mạng.
(Các câu còn lại):Nói về việc Bác Hồ đã thu hút nhiều nhà trí thức lớn theo Ng ời tham gia đóng góp cho cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mĩ và công cuộc xây dựng đất n ớc.
Phép lập luận chứng minh
+ Dẫn chứng
*Kết bài: Kết thúc và mở rộng vấn đề
- Nội dung: Phê phán một số ng ời
không biết quý trọng tri thức, sử dụng
tri thức không đúng chỗ.
Tri thức là sức mạnh
Tri thức cũng là sức mạnh của cách mạng
Phê phán một số ng ời không biết quý trọng tri thức, sử dụng
tri thức không đúng chỗ Tri thức đúng là
sức mạnh
* Ghi nhớ:
Yêu cầu về nội dung của bài nghị luận này là phải làm sáng tỏ các vấn đề t t ởng, đạo lý bằng các cách giải thích, chứng minh, so sánh, đối chiếu, phân tích, ... để chỉ ra chỗ đúng hay chỗ sai của một t t ởng nào đó, nhằm khẳng định t t ởng của ng ời viết.
NL về một sự việc , hiện t ợng đời sống
NL về một vấn đề t t ởng đạo lí
-Từ một sự việc, hiện t ợng đời sống mà
nêu ra những vấn đề t t ởng.
Dùng giải thích, phân tích, chứng
minh … làm sáng tỏ các t t ởng , đạo lí quan trọng đối với
đời sống con ng ời.
b. Yêu cầu về hình thức:
* Ghi nhớ:
Về hình thức, bài viết phải có bố cục ba
phần; có luận điểm đúng đắn, sáng tỏ; lời
văn chính xác, sinh động.
II. Luyện tập: Văn bản:
Thời gian là vàng.
Nhóm 1: Văn bản trên thuộc loại nghị luận nào?
Nhóm 2: Văn bản nghị luận về vấn đề gì? Chỉ ra luận điểm chính của nó?
Nhóm 3: Phép lập luận chủ yếu trong bài này là gì? Cách lập luận trong bài có sức thuyết phục nh thế nào?
a. Văn bản thuộc loại nghị luận t t ởng, đạo lý vì
bàn luận về giá trị của thời gian.
b. Văn bản nghị luận về vấn đề: giá trị của thời gian.
- Luận điểm chính: Thời gian là vàng.
c. Phép lập luận chủ yếu: Phân tích và chứng minh
- Các luận điểm đ ợc triển khai theo lối phân tích những biểu hiện chứng tỏ thời gian là vàng. Sau mỗi luận điểm là dẫn chứng chứng minh cho luận điểm.
Trong những đề bài sau, đề nào không thuộc bài nghị luận về vấn đề t t ởng đạo lý?
A. Suy nghĩ về đạo lý “Uống n ớc nhớ nguồn”.
B. Suy nghĩ từ truyện ngụ ngôn “ếch ngồi đáy giếng”.
C. Suy nghĩ về câu “Có chí thì nên”.
D. Suy nghĩ về một tấm g ơng v ợt khó.
Hướng dẫn học ở nhà
Làm bài tập : Đề “Giúp đỡ bạn là hạnh phúc .”
Cần nắm vững : Nghị luận một vấn đề tư tưởng, đạo lí khác với bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng trong đời sống như thế nào .
Chuẩn bị : Liên kết câu & đoạn văn.
