Hãy kể tên các lớp động vật thuộc ngành động vật có xương sống từ thấp lên cao trong bậc thang tiến hóa?
Các lớp động vật thuộc ngành ĐVCXS là:
Lớp cá Lớp lưỡng cư Lớp bò sát
Lớp chim Lớp thú.
Qua mỗi lớp động vật chúng ta đã biết được những kiến thức cơ bản nào?
- Đặc điểm cấu tạo cơ thể thích nghi với đời sống của chúng.
Cấu tạo của các cơ quan phù hợp với chức năng mà nó đảm nhận.
- So sánh được các hệ cơ quan qua mỗi lớp động vật. Từ đó thấy được sự tiến hóa của chúng.
- Thấy được sự đa dạng của mỗi lớp động vật. Biết phân loại các lớp động vật.
- Vai trò và đặc điểm chung của các lớp động vật.
Bài tập T4 - Vở BT: Nối thông tin cột A với cột B sao cho phù hợp để giải thích ý nghĩa thích nghi các đặc điểm cấu tạo ngoài của cá với đời sống ở nước.
Cột A: Đặc điểm cấu tạo ngoài Cột B: Ý nghĩa thích nghi
2. Mắt cá không có mi, màng mắt tiếp xúc với môi trường nước.
1. Thân cá chép thon dài, đầu thuôn nhọn gắn chặt với thân.
3. Vây cá có các tia vây được căng bởi da mỏng, khớp động với thân.
4. Vảy cá có da bao bọc; trong da có nhiều tuyến tiết chất nhầy
a. Màng mắt không bị khô.
d. Giúp thân cá cử động dễ dàng theo chiều ngang.
b. Giảm sức cản của nước.
c. Giảm ma sát giữa da cá với môi trường nước.
5- Sự sắp xếp vảy cá trên thân khớp với nhau như ngói lợp.
e. Có vai trò như bơi chèo.
BT2 (T22 - Vở BT):
Em hãy nêu những đặc điểm cấu tạo ngoài của chim bồ câu thích nghi với đời sống bay.
Điền dấu + vào những đặc điểm thích nghi với đời sống bay.
Cánh chim khi xòe ra tạo thành một diện tích rộng quạt gió, khi cụp lại thì gọn áp vào thân.
Lông tơ chỉ có chùm sợi lông mảnh tạo thành một lớp xốp giữ nhiệt và làm thân chim nhẹ.
Thân chim hình thoi làm giảm sức cản của không khí khi bay. Da khô, phủ lông vũ. Lông vũ bao phủ toàn thân là lông ống, có phiến rộng tạo thành cánh, đuôi chim (vai trò bánh lái).
Mỏ sừng, cổ dài, đầu chim linh hoạt, phát huy được tác dụng của giác quan (mắt, tai).
Tuyến phao câu tiết chất nhờn làm lông mịn.
Chi sau có bàn chân dài 3 ngón trước, 1 ngón sau, đều có vuốt, giúp chim bay nhanh.
+
+ +
+
+
BT1 (T17 - Vở BT): Hãy so sánh đặc điểm cấu tạo ngoài ếch đồng để thấy thằn lằn bóng đuôi dài thích nghi hoàn toàn với đời sống ở cạn.
Đặc điểm cấu
tạo ngoài Thằn lằn bóng đuôi dài Ếch đồng
Da Cổ Mắt
Màng nhĩ
Thân Đuôi Chi
Bµn ch©n
Khô, có vảy sừng bao bọc
Trần, nhờn, ẩm ướt
Dài Không có
Có mí cử động, có nước mắt
Có mí giữ nước mắt Nằm trong một hốc nhỏ bên
đầu
Nằm lộ hai bên đầu
Dài Ngắn
Dài Không có
5 ngón 5 phần có ngón chia
5 ngón có vuốt Có màng căng giữa các đốt ngón
Phân biệt hệ tuần hoàn của các lớp: cá, lưỡng cư, bò sát, chim - thú và rút ra đặc điểm tiến hóa.
Lớp cá Lớp
lưỡng cư Lớp bò sát Lớp chim, thú
Tim
Số vòng tuần hoàn Máu nuôi
cơ thể
2 ngăn:
1TN, 1TT 3 ngăn:
2TN, 1TT
3 ngăn:
2TN, 1TT (TT có vách
hụt)
4 ngăn:
2TN, 2TT
1 2 2 2
Đỏ tươi Máu pha Máu pha Đỏ tươi (nghèo ôxi) (nhiều) (ít) (giàu ôxi)
BT 2 (T.30 - Vở BT): Nêu ưu điểm của sự thai sinh so với sự đẻ trứng và noãn thai sinh.
- Sự thai sinh phôi phát triển không lệ thuộc vào lượng noãn hoàng có trong trứng.
- Sự thai sinh phôi được phát triển trong cơ thể mẹ nên an toàn và có đầy đủ các điều kiện sống thích hợp cho sự phát triển.
- Con non được nuôi bằng sữa
mẹ không bị lệ thuộc vào môi
trường.
Bài tập: Hãy chọn những đặc điểm của thú chứng tỏ thú là động vật tiến hóa nhất trong các lớp động vật đã học:
1. Có răng sắc, nhọn.
2. Là động vật hằng nhiệt.
3. Có hiện tượng thai sinh và nuôi con bằng sữa.
4. Bộ não phát triển, đặc biệt là bán cầu não và tiểu não.
5. Đẻ trứng.
6. Có cơ hoành tham gia vào hô hấp. Phổi có nhiều túi phổi nhỏ làm tăng diện tích trao đổi khí.
7. Có thận sau.
c. 2; 3; 6; 7.
d. 2; 3; 4; 6; 7.
a. 1; 2; 3; 5; 6.
b. 1; 3; 5; 6.
BT1 (T.33 - Vở BT): Phân biệt các nhóm thú bằng đặc điểm sinh sản và tập tính “bú” sữa của con sơ sinh.
Lớp thú (có lông mao, có tuyến sữa)
Thú đẻ trứng
Thú đẻ con
Con sơ sinh rất nhỏ được nuôi trong túi da ở bụng thú mẹ
Con sơ sinh phát triển bình thường
Bộ thú huyệt
Bộ thú túi
Các bộ thú còn lại
Đại diện: Thú mỏ vịt
ĐD: Kanguru
Bài tập 3 (T.15 - Vở BT): Tại sao nói vai trò tiêu diệt sâu bọ có hại cho sản xuất nông nghiệp của lưỡng cư có giá trị bổ sung cho hoạt động của chim về ban ngày?
Đa số chim đi kiếm mồi về ban ngày. Đa số lưỡng cư đi kiếm mồi về ban đêm, nên bổ sung cho hoạt động diệt sâu bọ của chim về ban ngày.
BT nâng cao (T.30 - V ở BT):
Hãy cho biết vì sao thỏ hoang di chuyển với vận tốc tối đa là: 74 km/h, trong khi đó cáo xám: 64km/h; Chó săn:
68km/h; Chó sói: 69,23 km/h, thế mà trong nhiều trường hợp thỏ rừng vẫn không thoát khỏi những loài thú ăn thịt trên.
- Thỏ hoang di chuyển với vận tốc tối đa là:
74 k m/h nhanh hơn thú ăn thịt, song nó không
dai sức bằng, nên càng về sau vận tốc di chuyển
càng giảm làm mồi cho thú ăn thịt.
4 4
1 1 2 2 3 3
1. Những động vật nào dưới đây thuộc lớp cá?
a. Cá voi, cá nhám, cá trích.
b. Cá chép, lươn, cá heo.
c. Cá ngựa, cá voi xanh, cá nhám.
d. Cá thu, cá đuối, cá bơn.
Chọn câu trả lời đúng.
2. Đặc điểm chung của lớp Chim là gì?
a. Tim 4 ngăn, là động vật hằng nhiệt.
b. Phổi có mạng ống khí, có túi khí tham gia vào hô hấp.
c. Mình có lông vũ bao phủ, chi trước biến đổi thành cánh.
d. Cả a, b, c.
3. Tim của cá sấu có:
a. 1 ngăn c. 3 ngăn
b. 2 ngăn d. 4 ngăn
Chọn câu trả lời đúng.
4. Thú móng guốc là nhóm thú có số ngón chân tiêu giảm, đốt cuối có bao bọc gọi là . Thú móng guốc chia làm 3 bộ: Bộ bộ và bộ Voi.
…(1)…
…(3)… …(4)…
…(2)…
sừng
Guốc chẵn Guốc lẻ guốc
