Bài 25. Kháng chiến lan rộng ra toàn quốc (1873 – 1884)
Bài tập 1 trang 75 Vở bài tập Lịch sử 8: Hãy khoanh tròn chữ in hoa trước ý trả lời đúng.
Yêu cầu số 1. Sau khi đánh chiếm được ba tỉnh miền Đông Nam Kì, thực dân Pháp đã A. Thiết lập bộ máy cai trị ở ba tỉnh miền Đông Nam Kì.
B. Bóc lột nhân dân ta về kinh tế và tham vọng chiếm nốt ba tỉnh miền Tây Nam Kì C. Chuẩn bị kế hoạch đánh chiếm Bắc Kì.
D. Tất cả các ý trên đều đúng.
Yêu cầu số 2. Khi thực dân Pháp chuẩn bị đánh chiếm Bắc Kì, triều đình Huế vẫn tiếp tục thi hành các chính sách
A. Ra sức vơ vét tiền của trong nhân dân, đàn áp khởi nghĩa nông dân.
B. Tiếp tục thương lượng với Pháp để chia sẻ quyền thống trị.
C. Bồi dưỡng sức dân để chuẩn bị đánh Pháp.
D. Tất cả các ý trên đều đúng.
Yêu cầu số 3. Em có suy nghĩ gì về các chính sách của thực dân Pháp và triều đình Huế?
Lời giải:
Yêu cầu số 1. Đáp án B.
Yêu cầu số 2. Đáp án B.
Yêu cầu số 3. Nhận xét:
- Thực dân Pháp đã sử dụng nhiều thủ đoạn chính trị thâm độc kết hợp sức mạnh quân sự để từng bước xâm lược, biến Việt Nam thành thuộc địa.
- Triều đình Huế vẫn thi hành các chính sách đối lỗi thời; vẫn nuôi hi vọng có thể lấy lại những vùng đất đã mất thông qua con đường “thương thuyết, hòa bình” → chính sách này đã thể hiện thái độ thỏa hiệp và tạo cho Pháp nhiều điều kiện thuận lợi để thực hiện các bước xâm lược tiếp theo.
Bài tập 2 trang 76 Vở bài tập Lịch sử 8: Các Hiệp ước Hác-măng (1883) và Pa-tơ-nốt (1884) có nội dung như thế nào?
- Yêu cầu số 1. Hãy điền dấu X vào ô trống trước ý trả lời mà em cho là đúng.
☐ Cắt Bình Thuận khỏi Trung Kì và nhập vào Nam Kì thuộc Pháp.
☐ Nhập Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh vào Bắc Kì.
☐ Triều đình chỉ được cai quản Trung Kì, nhưng mọi việc phải thông qua viên khâm sứ Pháp.
☐ Công sứ Pháp ở các tỉnh Bắc Kì thường xuyên kiểm soát công việc của quan lại triều đình, nắm quyền trị an và nội vụ.
☐ Mọi việc giao thiệp với nước ngoài đều do Pháp nắm giữ.
☐ Triều đình Huế phải rút quân đội ở Bắc Kì về Trung Kì.
☐ Tất cả các ý trên.
- Yêu cầu số 2. Hãy điền dấu X vào ô trống trước ý trả lời mà em cho là đúng.
Lời giải:
- Yêu cầu số 1. ☒ Tất cả các ý trên.
- Yêu cầu số 2. Nhận xét:
+ Thể hiện thái độ đầu hàng hoàn toàn của triều đình Huế trước hành động xâm lược của thực dân Pháp.
+ Hai bản hiệp ước đã gây nên sự bất bình trong nhân dân Việt Nam → thúc đẩy sự phát triển của phong trào đấu tranh chống Pháp xâm lược và chống phong kiến đầu hàng Bài tập 3 trang 77 Vở bài tập Lịch sử 8:
- Yêu cầu số 1. Hãy điền tiếp các sự kiện ở cột bên phải để tương ứng với thời gian ở cột bên trái.
Thời gian Sự kiện
1/9/1858 1859 1861 1867
1873 1874 1882 1883 1884
- Yêu cầu số 2. Dựa vào những sự kiện trên, em hãy nhận xét thái độ và hành động của triều đình Huế trước nạn ngoại xâm.
Lời giải:
- Yêu cầu số 1.
Thời gian Sự kiện
1/9/1858 Pháp tấn công Sơn Trà (Đà Nẵng). Quân triều đình anh dũng chống trả 1859 Pháp tấn công Gia Định, quân triều đình nhanh chóng tan rã.
1861 Pháp chiếm ba tỉnh miền Đông Nam Kì. Quân triều đình kháng cự mãnh mẽ nhưng không giành thắng lợi.
1867 Pháp chiếm tỉnh miền Tây Nam Kì mà không tốn một viên đạn.
1873 Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ nhất.
1874 Triều đình Huế kí với Pháp hiệp ước Giáp Tuất, thừa nhận 6 tỉnh Nam Kì là thuộc địa của Pháp.
1882 Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần hai.
1883 Pháp tấn công Thuận An. Nhà Nguyễn kí với Pháp hiệp ước Hác-măng.
1884 Triều đình Huế kí với Pháp hiệp ước Pa-tơ-nôt.
- Yêu cầu số 2.
- Trước hành động xâm lược của thực dân Pháp, triều đình Huế đã đi từ đầu hàng từng bước đến đầu hàng hoàn toàn. Điều này được thể hiện qua việc:
+ Nhu nhược, thiếu kiên quyết trong đấu tranh chống Pháp.
+ “Ảo tưởng” về việc có thể giành lại những vùng đất đã mất thông qua “thương lượng”
+ Nhiều sai lầm về đường lối quân sự.
- Những thái độ và hành động trên của triều đình, đã:
+ Tạo cho Pháp nhiều điều kiện thuận lợi để kế hoạch xâm lược Việt Nam.
+ Gây nên sự bất bình sâu sắc trong các tầng lớp nhân dân Việt Nam.
Bài tập 4 trang 78 Vở bài tập Lịch sử 8: Hãy sưu tầm những mẩu chuyện và trình bày hiểu biết của em về hai nhân vật Nguyễn Tri Phương và Hoàng Diệu.
Lời giải:
1. Mẩu chuyện về nhân vật Nguyễn Tri Phương.
- Nguyễn Tri Phương (1800 - 1870) là một đại thần, trụ cột của triều đình nhà Nguyễn.
- Năm 1872, Nguyễn Tri Phương lĩnh ấn Kinh lược sứ Bắc Kì, ra Hà Nội đương đấu với quân xâm lược Pháp.
- Khi giặc Pháp tấn công thành Hà Nội, Nguyễn Tri Phương chỉ huy quân sĩ anh dũng chiến đấu, song không chống lại được hỏa lực của địch. Ông đã bị thương nặng, nhưng khước từ mọi sự cứu chữa của Pháp.
2. Mẩu chuyện về nhân vật Hoàng Diệu:
- Hoàng Diệu (1829 - 1882) là một đại thần, trụ cột của triều đình nhà Nguyễn.
- Ngày 25/4/1882, Pháp nổ súng tấn công thành Hà Nội, Hoàng Diệu lúc này là Tổng đốc thành Hà Nội đã kiên quyết lãnh đạo quân sĩ chiến đống chống xâm lược.
- Khi thành Hà Nội thất thủ, Hoàng Diệu tự vẫn để bảo toàn khí tiết.
