Cơ sở thực tiễn

Ngành sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ ở Việt Nam chủ yếu dựa trên một hệ thống gồm 2556 làng nghề trên toàn quốc. Mặc dù ngành thủ công mỹ nghệ có kim ngạch xuất khẩu không cao so với nhiều mặt hàngkhác nhưng hàng mỹnghệlại mang về cho đất nước nguồn ngoại tệcó một tỷtrọng cao trong kim ngạch xuất khẩu. Ngành này được coi là mũi nhọn xuất khẩu cho những năm tới.

Do việc sản xuất, xuất khẩu hàng thủ công phần lớn khai thác nguồn nguyên liệu tại chổ và hầu như không phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu (ước tính chỉ chiếm 3-3,5% giá trị xuất khẩu) nên thuộc nguồn hàng hóa có tính nội lực cao đồng thời là ngành có điều kiện phát triển ở nhiều khu vực, vùng miền góp phần chuyển dịch cơ cấu lao động, cơ cấu kinh tế của những nơi này. Bên cạnh đó, lực

Trường Đại học Kinh tế Huế

lượng lao động có kỹ năng mà khả năng tiếp thu công nghệ mới khá nhanh chóng, mức lương của lao động Việt Nam thấp hơn so với mức lương của các quốc gia trong khu vực đó cũng là một ưu thế cho phát triển sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ một cách đa dạng và nâng cao sức cạnh tranh.

Các sản phẩm thủcôngởViệt Nam đã có mặt tại 163 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thếgiới. Kim ngạch xuất khẩu hàng thủ công mỹnghệViệt Nam giai đoạn 2015-2019 tăng trung bình 9,5%/năm, từ 1,62 tỷ USD (2015) lên đến 2,35 tỷ USD (2019).

Thị trường Mỹlà thị trường tiêu thụ lớn nhất cho các sản phẩm thủcông mỹnghệcủa Việt Nam, với doanh số chiếm 35% kim ngạch xuất khẩu hằng năm), bên cạnh đó là các thị trường như Nhật Bản, Liên minh Châu Âu (đặc biệt là Đức, Anh, Pháp…), Úc, Hàn quốc… Hàng thủcông mỹnghệchủyếu xuất khẩu theo 5 nhóm chính: Túi xách, ví, vali; đồ chơi, dụng cụthểthao; hàng gốm sứ, sản phẩm mây, tre, cói; gỗ mỹnghệ.

Còn có nhiều mặt hàng thời trang, quà tặng đã được xuất khẩu tại chổthông qua việc phục vụ nhu cầu mua sắm của khách nước ngoài đến Việt Nam (chiếm khoảng 15%

tổng chi tiêu). Tuy nhiên, thị trường xuất khẩu tại chổ của Việt Nam thời gian qua chưa được chú trọng một cách chiến lược.

Các sản phẩm ngành nghề thủ công mỹ nghệ Việt Nam luôn có nhu cầu cao ở thị trường quốc tế. Trong những năm gần đây có mức độ tăng trưởng xuất khẩu khá cao, bình quân khoảng 10%/năm, có đóng góp không nhỏ vào tăng kim ngạch xuất khẩu của đất nước. Năm 2019, kim ngạch xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ đạt 2,35 tỷ USD, trong đó có một số mặt hàng có giá trị kim ngạch xuất khẩu lớn như: các sản phẩm gốm sứ đạt 539 triệu USD; sản phẩm mây tre cói thảm đạt 484 triệu USD; sản phẩm thêu, dệt thủ công đạt 139 triệu USD. Trong bối cảnh của dịch Covid-19, kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng thủcông mỹ nghệ vẫn duy trì mức tăng trưởng khá. Cụ thể, trong 7 tháng đầu năm 2020, xuất khẩu các sản phẩm gốm sứ đạt 309 triệu USD, tăng 3,4% so với cùng kỳ năm 2019; sản phẩm mây tre cói thảm đạt 250 triệu USD tăng 10,8%; sản phẩm thêu, dệt thủ công đạt 90 triệu USD, tăng 11%. Phát triển ngành nghề nông thôn, làng nghề đã tạo việc làm, thu nhập cho trên 2,3 triệu lao động nông thôn, góp phần chuyển dịch cơ cấu lao động nông thôn theo hướng chuyển từ lao động nông nghiệp có thu nhập thấp sang lao động ngành nghề có thu nhập cao hơn. Mức thu

Trường Đại học Kinh tế Huế

nhập của người lao động ngành nghề cao gấp 2 đến 3 lần so với thu nhập của người lao động thuần nông.

Trong khi đó, xu thế tiêu dùng ngày càng hướng tới các sản phẩm thân thiện với môi trường, những mặt hàng có nguồn gốc làm từ nguyên liệu tự nhiên như mây, tre, cói, bèo… Các mặt hàng thủ công mỹ nghệ cũng đang đứng trước cơ hội lớn mở rộng thị trường, tăng trưởng xuất khẩu khi gần đây các quốc gia nhập khẩu lớn trên thế giới như Mỹ, Liên minh châu Âu đã áp đặt hàng rào thuế quan cao hơn đối với các sản phẩm của Trung Quốc.

Cùng với đó, việc giảm thuế từ các hiệp định thương mại tự do và các biện pháp tăng cường năng lực của các doanh nghiệp xuất khẩu, cải tiến mẫu mã thiết kế sản phẩm, tăng cường công tác xúc tiến thương mại, hợp chuẩn quốc tế… được kỳ vọng sẽ thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam đạt trên 12%/năm, kim ngạch xuất khẩu có thể đạt 4 tỷ USD vào năm 2025.

Trường Đại học Kinh tế Huế

CHƯƠNG 2: ĐÁNH GIÁ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ HÀI LÒNG