Bài 26. SINH SẢN CỦA VI SINH VẬT
Sự tăng số lượng cá thể vi sinh vật được xem là sự sinh sản. Vi sinh vật nhân sơ và vi sinh vật nhân thực có hình thức sinh sản khác nhau.
I. SINH SẢN CỦA VI SINH VẬT NHÂN SƠ 1. Phân đôi
- Vi khuẩn sinh sản chủ yếu bàng cách phân đôi: Tế bào vi khuẩn hấp thụ và đồng hóa các chất, tăng sinh khối tăng kích thước dẫn đến sự phân chia: ở giai đoạn này, màng sinh chất gấp thành nếp, gọi là mêzôxôm.
- Vòng ADN của vi khuẩn bám vào nếp gấp mêzôxôm tạo điểm tựa để nhân đôi, đồng thời thành tế bào hình thành vách ngăn để tạo ra hai tế bào vi khuẩn mới từ một tế bào.
2. Nảy chồi và tạo thành bào tử
- Nảy chồi: Tế bào mẹ nảy chồi ở cực, chồi lớn dần rồi tách thành cơ thể hoàn chỉnh.
- Tạo bào tử: Xạ khuẩn Actinomycetes và Streptomyces phân cắt phần đỉnh của sợi khí sinh thành chuỗi bào tử, khi phát tán đến nơi thuận lợi thì nảy mầm thành cơ thể mới.
- Nội bào tử: khi gặp điều kiện bất lợi, tế bào vi khuẩn hình thành bên trong 1 nội bào tử. Nội bào tử chỉ là một dạng tiềm sinh của tế bào, không phải là hình thức sinh sản.
(Ảnh: Internet)
3. Tiếp hợp ở vi khuẩn
- Khi vi khuẩn có yếu tố giới tính khác nhau (F+ và F-) tiếp xúc nhau sẽ hình thành cầu nối nguyên sinh chất. Vật chất di truyền ở vi khuẩn F+ sẽ được truyền cho vi khuẩn F-. Đây không phải là hình thức sinh sản nhưng là quá trình này góp phần đổi mới vật chất di truyền cảu vi khuẩn.
II. SINH SẢN CỦA VI SINH VẬT NHÂN THỰC 1. Phân đôi và nảy chồi
- Sinh sản bằng cách phân đôi như nấm men rum Schizosaccharomyces.
- Sinh sản vô tính bằng nảy chồi: ở nấm men rượu: Saccharomyces.
- Các tảo đơn bào như tảo lục (Chlorophyta) và tảo mắt (Euglenophyta): sinh sản vô tính bằng phân đôi và sinh sản hữu tính bằng cách hình thành bào tử chuyển động hay hợp tử.
(Ảnh: Internet)
2. Sinh sản bào tử hữu tính và vô tính
- Sinh sản vô tính: bằng bào tử kín (bào tử được hình thành trong túi) như nấm Muco hay bào tử trần như nấm Penicillium.
- Sinh sản hữu tính bằng bào tử qua giảm phân. Tế bào mẹ giảm phân tạo 4 bào tử đơn bội trong tế bào mẹ, khi túi vỡ, các bào tử khác nhau về giới tính sẽ kết hợp với nhau tạo tế bào 2n.
