I. C C U CÁC-ĐĂNG (Carơan, Universal Joint)

(1)

Khoa Cơ Khí – Công Nghệ Trường ĐH Nông Lâm TPHCM Ths. Trương Quang Trường

- 1 -

Nguyên Lý Máy

Chư ng 10

MỘT SỐ C CẤU KHÁC

(2)

Khoa Cơ Khí – Công Nghệ

I. C C U CÁC-ĐĂNG (Carơan, Universal Joint)

1. Nguyên lý cấu tạo

- Dùng truyền chuyển động giữa hai trục giao nhau một góc  không lớn lắm.

- Góc  có thể thay đổi trong quá trình chuyển động

0

B'

B

3 1

x y

y

x 

I

II

A A'

2

(3)

- 3 -

1) Thực hiện tỷ số truyền lớn

2. Tỷ số truyền

2 2

1

12 2

1

i

sin . cos cos

 

  

 



+ Khi  = const,  1 = const thì  2 thay đổi tuần hoàn theo góc quay  từ  2min =  1 .cos đến  2max =  1 /cos.

+ Độ không đều của trục bị dẫn được đánh giá qua hệ số :

2 2

1

max min tg .sin

  

     

+ Góc  càng lớn, dao động xoắn càng lớn  dùng khớp các - đăng kép

(4)

3. Cơ cấu các- đăng kép

(5)

- 5 -

(6)

(7)

II. C C U MAN (Malt, Geneva MeƠhanism)



Cơ cấu Man là cơ cấu biến chuyển động quay liên tục thành chuyển động quay gián đoạn nhờ trên khâu dẫn có chốt và trên khâu bị dẫn có những rãnh tiếp xúc không liên tục với nhau.



Ví dụ ứng dụng: cơ cấu ăn dao của máy bào, cơ cấu thay ụ dao của máy tiện tự động, cơ cấu đưa phim của máy chiếu phim,…

- 7 -

1. Nguyên lý cấu tạo

2

1

¹

O²

O¹

(8)

2. Động học cơ cấu Malt

II. C C U MAN (Malt, Geneva MeƠhanism)

- Gọi: t 1 là thời gian quay 1 vòng của chốt 1

t 2 thời gian mỗi lần chuyển động của đĩa 2 Z – số rãnh trên đĩa 2

 Hệ số chuyển động của cơ cấu Malt

1 2

2 2

t ( / Z ) Z

k t Z

   

  



- Hệ số chuyển động không thể âm k > 0

 Z  3

Vậy số rãnh trên đĩa 2 phải lớn hơn bằng 3

- Đối với cơ cấu Malt 4 rãnh – 1 chốt:

 Thời gian chuyển động của đĩa 2 bằng ¼ thời gian ngừng

4 2 1

2 4 4

k .

  

(9)

- 9 -

2. Động học cơ cấu Malt

II. C C U MAN (Malt, Geneva MeƠhanism)

- Có thể tăng số chốt trên đĩa 1 để tăng số lần chuyển động của đĩa 2.

- Gọi m là số chốt trên đĩa 1:

2 2 k m. Z

Z

 

- Hệ số chuyển động không thể lớn hơn 1 k  0

 Số chốt tối đa

Vậy số Ơhốt tối đa trên Ơ Ơ u Man phụ thuộƠ vào số rãnh ở trên đĩa 2

- Đối với cơ cấu Malt 4 rãnh :

 Số chốt tối đa là 4!

2 4 4

4 2 m  . 

 2

2 m Z

 Z



Khi truyền động, cơ cấu Malt tương đương với cơ cấu cu-lic  việc tính toán

các thông số động học: chuyển vị, vận tốc, gia tốc,… như cơ cấu cu -lic

(10)



¹



²



¹

O

¹

A



²

O

²

2

1



¹

O

²

O

¹

II. C C U MAN (Malt, Geneva MeƠhanism)

Khi truyền động, cơ cấu Malt tương đương với cơ cấu cu -lic  việc tính toán các thông số động học: chuyển vị, vận tốc, gia tốc,… như cơ cấu cu -lic

cos 1 1

sin 1

2  



 

 arctg  - Góc quay đĩa 2:

- Vận tốc đĩa 2:

2 1

1 1

2 1

1 1

2 2

2

1 2 cos

) (cos









 

 

 



 





 





 d

d dt

d d

d dt

d

dt d d

d d

d dt d dt

d

₁

2 1

2 2 1 1

2 1

2 2



 





    

- Gia tốc đĩa 2:

Nếu đĩa 1 quay đều (  1 = const) thì

) cos

2 1 (

1 ( sin

2 1

) 2 2 1

2 1 1

2 2 2 1

2   



 



 

  

 

 d

d

 đĩa 1 quay đều (  1 = const) thì

đĩa 2 quay không đều

(11)

III. C C U BÁNH CÓC (RatƠhet MeƠhanism)

 Cơ cấu bánh cóc là cơ cấu biến chuyển động qua lại thành chuyển động 1 chiều gián đoạn thông qua con cóc và bánh cóc

- 11 -

0

6 5 4

3 2

1



¹

1. Thanh lắc 2, 5. Con cóc 3. Bánh cóc 4. Giá

6. Lò xo

Dùng nhiều để thực hiện các chuyển động gián

đoạn như cơ cấu dịch chuyển bàn máy theo phương

ngang ở máy bào, cơ cấu thay dao ở máy tiện tự

động,…

(12)



⁴

7

6 5

4 2 3

1 D

E C

B

A



¹



⁴

V

¹

2 1

A

III. C C U BÁNH CÓC (RatƠhet MeƠhanism) Chuyển động cơ cấu bánh cóc: chuyển động qua lại có thể là

Lắc quanh bánh cóc Tịnh tiến

(13)

- 13 -

III. C C U BÁNH CÓC (RatƠhet MeƠhanism)

Một số dạng

của cơ cấu

bánh cóc