. HAI ĐƯỜNG THẲNG VUÔNG GÓC I. KIẾN THỨC CƠ BẢN
1. Định nghĩa: Hai đường thẳng vuông góc là hai đường thẳng cắt nhau và một trong các góc tạo thành là góc vuông.
y'
x' O x y
xxyy (tại O) xOy· =90o Lưu ý: Các phát biểu sau là tương đương:
- Đường thẳng AB và xy vuông góc với nhau tại O .
- Đường thẳng xyvà đường thẳng AB vuông góc với nhau tại O. - Hai đường thẳng xy và AB vuông góc với nhau tại O.
2. Tính duy nhất của đường vuông góc: Qua một điểm cho trước, có một và chỉ một đường thẳng vuông góc với một đường thẳng cho trước
3. Đường trung trực của đoạn thẳng: Đường trung trực của một đoạn thẳng là đường thẳng vuông góc với đoạn thẳng đó tại trung điểm của nó
xy là đường trung trực của AB
{ }
xy AB O AO OB xy AB ìï Ç = ïïï = íïï ^ ïïî
Lưu ý: xy ABÇ =
{ }
O có nghĩa là xy cắt AB tại O II. BÀI TẬPBài 1: Vẽ góc xOy có số đo bằng 600 . Lấy điểm A trên tia Ox rồi vẽ đường thẳng a vuông góc với tia Ox tại A. Lấy điểm B trên tia Oy rồi vẽ đường thẳng b vuông góc với tia Oy tại B. Gọi giao điểm của a và b là C. Vẽ đường trung trực của đoạn thẳng OC.
Bài 2: Vẽ đoạn thẳng AB = 4cm , đoạn thẳng BC = 6cm . Vẽ đường trung trực của các đoạn thẳng AB , BC , CA trong các trường hợp:
a) A B C, , là ba đỉnh của một tam giác.
b) Điểm B nằm giữa A C, .
O B
A
y x
Bài 3: Cho xOy 120 . Vẽ các tia Oz và Ot nằm trong xOy sao cho Oz vuông góc với Ox và Ot vuông góc với Oy.
a) Tính số đo góc zOt;
b) Gọi Om và On lần lượt là hai tia phân giác của hai góc xOt và yOz . Chứng minh tia
. Om On
Bài 4: Cho AOB 50 .Gọi OC là tia phân giác của AOB .Vẽ tia OE là tia đối của tia OA, vẽ tia OD vuông góc với OC (tia OD nằm trong góc BOE ). Hãy chứng tỏ rằng OD là tia phân giác của BOE .
Bài 5: Cho góc AOB bằng 130.Trong góc AOB vẽ các tia OC , OD sao cho OC ^OA , OD^OB . Tính COD· .
Bài 6: Cho góc tù xOy. Trong góc xOy , vẽ Ot ^Ox và Ov Oy^ . a) Chứng minh xOv· =tOy·
b) Chứng minh hai góc xOy và tOv bù nhau.
c) Gọi Om là tia phân giác của góc xOy . Chứng minh Om là tia phân giác của góc tOv. Bài 7: a) Cho góc xOy . Vẽ góc x Oy¢ ¢
là góc đối đỉnh của góc xOy (xOy' 180· < 0).
b) Gọi Ot , Ot¢ , Oz lần lượt là tia phân giác của góc xOy , x Oy¢ ¢
, xOy¢
. Tính ·tOz và ·tOt' c) Vẽ tia Oz¢ sao cho hai góc xOz và x Oz¢ ¢ đối đỉnh. Oz¢ có phải là tia phân giác của góc x Oy¢ không? Giải thích.
BÀI LÀM
………
………
………
………
………
………
………
………
………
HDG Bài 1: Học sinh vẽ được như hình vẽ:
Bài 2: a) A, B, C là ba đỉnh của một tam giác. b)
B nằm giữa A và C
Bài 3:
a) Ta có:
900 300
xOz zOy
Do 900
yOt nên tOz 60 .0
b) Vì Om, On lần lượt là phân giác của yOz, xOt nên mOz nOt 15 .0 Do đó:
150600150 900
mOn mOz zOt nOt .
Bài 4:
:
O1=O2=50 2 250 = 0; AOD=O1+COD =250- 900=1150;
DOE=1800- AOD=1800- 1150=650;
BOD=COD O- 2=900- 250=650;
m
n
z
t
y
x O
B C A
DOE BOD
Þ = Þ tia OD là tia phân giác của BOE Bài 5:
AOD=AOB BOD- =1300- 900=400;
COD=AOC- AOD=900- 400=500.
Bài 6:
a) Chứng minh xOv· =tOy· ( vì cùng phụ góc tOv ) b) Có xOt· +yOv· =900+900=1800
0
xOv vOt yOt tOv 180
· · 0
xOy tOv 180
Þ + =
Vậy hai góc xOy và tOv bù nhau.
c) Có xOv· =tOy· (cmt)
Có xOm· =yOm· (vì Om là tia phân giác xOy )
· · · ·
xOm xOv yOm yOt
Þ - = -
· ·
vOm tOm
Þ = ; Om nằm giữa Ot và Ov
Om là tia phân giác của góc tOv.
Bài 7:
a) Vẽ góc đối đỉnh b)
· · · 0
xOy xOy' yOy' 180 0
tOz tOx xOz 90
2 2 2 2
= + = + = = =
(Do Oy và Oy¢
là hai tia đối nhau) Tương tự tính
· · · 0
x'Oy' xOy' xOx' 180 0
t'Oz t'Oy' y'Oz 90
2 2 2 2
= + = + = = =
(Do Ox và Ox¢ là hai tia đối nhau)
· · · 0 0 0
tOt' tOz zOt' 90 90 180 .
Þ = + = + = Nên Ot và Ot¢ là hai tia đối nhau c) Có hai góc xOz và x Oz' ' đối đỉnh nên
· · xOy'· yOx'· xOz x'Oz'
2 2
= = =
Hai tia Oz và Oz' đối đỉnh nên
· · ·yOx'
yOz' y'Oz =
= 2
· · ·yOx'
x'Oz' yOz'=
Þ = 2
Vậy Oz¢ có là tia phân giác của góc x Oy¢ .