Gặp lá cơm nếp
* Trước khi đọc
Câu 1 (trang 43 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Xác định bài thơ thuộc thể năm chữ trong số những bài thơ sau đây: Chuyện cổ nước mình (Lâm Thị Mỹ Dạ), Chuyện cổ tích về loài người (Xuân Quỳnh), Mây và sóng (R. Ta-go), Bắt nạt (Nguyễn Thế Hoàng Linh), Những cánh buồm (Hoàng Trung Thông).
Trả lời:
- Những bài thơ thuộc thể năm chữ trong những bài thơ trên là:
+ Chuyện cổ tích về loài người (Xuân Quỳnh) + Bắt nạt (Nguyễn Thế Hoàng Linh)
Câu 2 (trang 43 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Xôi là một món ăn quen thuộc của người Việt. Chia sẻ cảm nhận của em về hương vị của món ăn đó.
Trả lời:
- Cảm nhận của em về hương vị của món xôi: thơm mùi gạo nếp, bùi của đậu xanh hoặc lạc, dẻo thơm hoà quyện trong miệng.
* Đọc văn bản
Gợi ý trả lời câu hỏi trong bài đọc:
1. Theo dõi: Số lượng tiếng trong mỗi dòng, vần và nhịp thơ.
- Số lượng tiếng trong mỗi dòng: 5 tiếng.
- Vần: liền
- Nhịp thơ: 2/3, 3/2
2. Hình dung: Hình ảnh người mẹ trong kí ức của người con.
- Hình ảnh người mẹ trong kí ức của người con: nhặt lá về đun bếp, thổi cơm nếp, 3. Theo dõi: Tình cảm của người con dành cho mẹ và quê hương, đất nước.
- Tình cảm của người con dành cho mẹ và quê hương, đất nước: nhớ thương tới cả mẹ và đất nước.
* Sau khi đọc
Nội dung chính “Gặp lá cơm nếp”: Hình ảnh người mẹ thổi cơm nếp trong kí ức của người con và tình cảm sâu nặng của con dành cho mẹ, cho đất nước.
Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc:
Câu 1 (trang 44 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1 – Kết nối tri thức với cuộc sống): Số tiếng trong một dòng, cách gieo vần, ngắt nhịp và chia khổ của bài thơ Gặp lá cơm nếp có gì khác so với bài thơ Đồng dao mùa xuân?
Trả lời:
- Điểm khác biệt đó là:
+ Số tiếng mỗi dòng: 5 tiếng
+ Cách gieo vần: chủ yếu là vần liền ở câu 2, 3 trong một khổ thơ 4 câu; cách ngắt nhịp: 2/3, 1/3, 3/2
+ Cách chia khổ: có một khổ hai câu ở cuối bài.
Câu 2 (trang 44 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Em hãy nêu nhận xét về hoàn cảnh đã gợi nhắc người con nhớ về mẹ của mình và hình ảnh mẹ trong kí ức người con.
Trả lời:
- Nhận xét:
+ Hoàn cảnh đã gợi nhắc người con nhớ về mẹ là khi người con xa nhà và nhớ về bát xôi do chính người mẹ nấu.
+ Hình ảnh mẹ trong kí ức của người con: tần tảo nhặt lá về thổi cơm nếp.
Câu 3 (trang 44 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Trong khổ thơ thứ ba, người con thể hiện những tình cảm, cảm xúc gì? Vì sao những tình cảm, cảm xúc ấy lại cùng trào dâng trong tâm hồn người con khi “gặp lá cơm nếp"?
Trả lời:
- Trong khổ thơ thứ ba, người con thể hiện tình cảm, cảm xúc: nhớ lại mùi vị quê hương, nhớ lại người mẹ già ở nhà và gửi gắm nỗi nhớ thương sâu sắc.
- Những tình cảm, cảm xúc ấy lại cùng trào dâng trong tâm hồn người con khi “gặp lá cơm nếp” vì người con đã xa nhà mấy năm, nay gặp lại hương vị quê hương và điều đó đã khiến tác giả nhớ lại người mẹ của mình.
Câu 4 (trang 43 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Em cảm nhận như thế nào về hình ảnh người con trong bài thơ?
Trả lời:
- Cảm nhận về hình ảnh người con: người con là một người sống tình cảm, dù đi xa vẫn luôn nhớ về quê hương, gia đình của mình.
Câu 5 (trang 43 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Theo em, thể thơ năm chữ có tác dụng gì trong việc thể hiện cảm xúc của nhà thơ?
Trả lời:
- Thể thơ năm chữ ngắn gọn, cô đọng nội dung câu chuyện, khiến cho việc thể hiện cảm xúc của nhà thơ trở lên rõ ràng, tự nhiên.
* Viết kết nối với đọc
Viết đoạn văn (khoảng 5 - 7 câu) nêu cảm nghĩ của em về nỗi nhớ thương mẹ của người con trong bài thơ Gặp lá cơm nếp.
*Đoạn văn tham khảo:
Trong bài thơ “Gặp lá cơm nếp”, ta không khỏi xúc động trước nỗi nhớ thương mẹ của người con xa nhà. Cơm nếp là một món ăn quê vô cùng bình dị, gợi nhắc con người ta về quê hương – nơi chôn rau cắt rốn của mỗi người. Khi gặp được lá cơm nếp, người con đã nhớ tới ngay mùi hương thật lạ mà cũng thật quen thuộc trong kí ức của mình. Trong kí ức đó, hình ảnh người mẹ tần tảo đi nhặt lá hiện lên. Nồi cơm nếp do chính tay người mẹ chắt chiu, nhóm lửa ấy đã để lại biết bao niềm tin yêu trên con đường con đi. Có thể nói, nỗi nhớ thương mẹ của người con rất sâu đậm và nó đã được nâng lên thành nỗi nhớ với đất nước. Tình yêu dành cho mẹ cũng chính là tình yêu dành cho đất nước, là động lực cho con vững bước trong tương lai.
