Truyện cổ tích
• Là một loại truyện cổ dân gian kể về cuộc đời của một số kiểu nhân vật
quên thuộc.
• Th ờng có yếu tố hoang đ ờng kì ảo.
• Thể hiện mơ ớc, niềm tin của nhân
dân về chiến thắng cuối cùng của cái
thiện đối với cái ác, của sự công bằng
với sự bất công.
Đặc điểm của truyện cổ tích
- Là loại truyện dân gian kể về cuộc đời, số phận của một số kiểu nhân vật quen thuộc(người mồ côi, người mang lốt
xấu xí, người em,người dũng sĩ…) - Có nhiều chi tiết tưởng tượng, kì ảo.
- Người kể, người nghe tin câu chuyện là không có thật.
Còn nội dung câu chuyện là không có thật.
- Thể hiện ước mơ, niềm tin của nhân dân về chiến thắng cuối cùng của cái thiện đối với cái ác, của sự công bằng
với sự bất công.
a.Gièng nhau :
2. Điểm giống nhau và khác nhau giữa truyện truyền thuyết và truyện cổ tích.
TruyÒn thuyÕt:
- TruyÖn cæ d©n gian
-Cã c¸c yÕu tè t ưởng
t ưởng k× ¶o .
Cæ tÝch:
- TruyÖn cæ d©n gian
- Cã c¸c yÕu tè t ưởng
t ưởng k× ¶o.
b.Kh¸c nhau:
TruyÒn thuyÕt:
- Kể về các nhân vật và sự kiện có liên
quan đến lịch sử thời quá khứ
- Có cơ sở lịch sử, cốt lõi sự thật lịch sử, người kể, người nghe tin câu chuyện
như là có thật
- Thể hiện thái độ và cách đánh giá của nhân dân đối với các sự kiện và nhân vật
lịch sử được kể.
Cæ tÝch:
- Kể về cuộc đời của một số kiểu nhân vật quen thuộc( bÊt h¹nh, må c«i, xÊu
xÝ..).
-Người kể, người nghe không tin câu chuyện là
có thật.
- Thể hiện ước mơ,niềm tin của nhân dân về chiến
thắng cuối cùng của cái thiện đối với cái ác, cái tốt
đối với cái xấu, sự công
bằng đối với sự bất công.
STT Tên văn bản Nội dung, ý nghĩa Đặc sắc nghệ thuật 1 Thạch Sanh
2 Em bé thông minh
-Truyện đề cao sự thông minh và trí khôn dân gian. Từ đó tạo nên tiếng c ười vui vẻ, hồn nhiên
- Cách sắp đặt các tình huống, thử thách liên tiếp, gay cấn.
3 Cây bút thần - Chi tiết tưởng tượng,
thần kì đặc sắc
4 Ông lão đánh cá và con cá
vàng
- Truyện thể hiện quan niệm của ND về công lí xã hội, về mục
đích của tài năng nghệ thuật
- Thể hiện ước mơ về khả năng kì diệu của con ng ười
- Ngợi ca lòng biết ơn đối với những ng ười nhân hậu
- Nêu ra bài học đích đáng cho những kẻ tham lam, bội bạc
- Thể hiện ước mơ, niềm tin về
đạo đức, công lí xã hội và lí - t ưởng nhân đạo, yêu hòa bình
của nhân dân.
- Sự lặp lại tăng tiến của các tình huống. Sự đối lập giữa các nhân vật - Yếu tố t ưởng tượng, hoang đ ường
- Có nhiều chi tiết t ưởng tượng thần kì độc đáo và giàu ý nghĩa
• Thach Sanh : KiÓu nh©n vËt dòng sÜ
• M· L ương : KiÓu nh©n vËt tµi n¨ng
• Em bÐ : KiÓu nh©n vËt th«ng minh
• Vî chång «ng l·o: KiÓu nh©n vËt bÊt h¹nh
• Cã ý kiÕn cho r»ng: “ Thach Sanh chÝnh lµ
h×nh ¶nh tiªu biÓu nhÊt cho ng êi dòng sÜ trong
truyÖn cæ tÝch “. ý kiÕn cña em thÕ nµo ?
Bài tập:
Bài tập 1: Hình ảnh sau minh họa
cho chi tiết nào trong truyện cổ tích?
1 2 3 4 5 6 7 8 9
10 11 12 13
S O D Ư A
T R E O B I Ê N T H A N H G I O N G N I Ê U C Ơ M T H Â N
E M B E T H Ô N G M I N H
S Ơ N T I N H T H U Y T I N H C O N R Ô N G C H A U T I Ê N
Ê C H N G Ô I Đ A Y G I Ê N G T H Â Y B O I X E M V O I
L Ơ N C Ư Ơ I A O M Ơ I L A N G L I Ê U
M A L Ư Ơ N G C A V A N G
Câu 1 (5 chữ cái): Tên một nhân vật trong truyện cổ tích mang hình hài dị dạng nhưng có phẩm chất, tài năng
đặc biệt?
Câu 2 (8 chữ cái): Câu chuyện này muốn phê phán những người thiếu chủ kiến khi làm việc, không suy xét kĩ khi
nghe ý kiến của người khác?
Câu 3 (10 chữ cái): Với nhiều màu sắc thần kì, nhân vật này thể hiện quan niệm và ước mơ của nhân dân về người anh
hùng cứu nước chống ngoại xâm?
Câu 4 (11 chữ cái): Một chi tiết thần kì đặc sắc trong truyện “Thạch Sanh” tượng trưng cho tấm lòng nhân đạo,
yêu chuộng hòa bình của nhân dân ta?
Câu 5 (13 chữ cái): Truyện cổ tích này đề cao
trí thông minh và trí khôn dân gian, tạo tiếng cười vui vẻ, hồn nhiên trong suộc sống hàng ngày.
Câu 6 (15 chữ cái): Truyền thuyết này nhằm giải thích hiện tượng lũ lụt hàng năm ở nước ta và thể hiện sức mạnh của người Việt Cổ trong việc chống lũ lụt.
Câu 7 (15 chữ cái): Khi nhắc đến nguồn gốc, tổ tiên mình, chúng ta thường tự hào
mình là ………
Câu 8 (15 chữ cái): Câu chuyện nhằm phê phán những kẻ hiểu biết cạn hẹp mà lại huênh hoang và khuyên mọi
người cố gắng mở rộng tầm hiểu biết của mình?
Câu 9 (13 chữ cái): Khuyên nhủ mọi người muốn
hiểu biết sự vật, sự việc phải xem xét chúng một cách toàn diện. Đó là ý nghĩa câu chuyện nào?
Câu 10 (12 chữ cái): Truyện nhằm chế giễu, phê phán những người có tính hay khoe của – một tính xấu phổ biến
trong xã hội?
Câu 11 (8 chữ cái): Một nhân vật trong truyền thuyết có lễ vật vừa ý vua cha trong ngày lễ Tiên Vương và
đã được truyền ngôi?
Câu 12 (7 chữ cái): Tên một nhân vật trong một câu chuyện cổ tích Trung Quốc có tài năng đặc biệt. Nhân vật đã dùng
tài năng đó phục vụ những người dân nghèo và trừng trị kẻ tham lam, độc ác?
Câu 13 (6 chữ cái): Một nhân vật là loài vật trong một câu chuyện cổ tích tượng trưng cho sự biết ơn, tấm lòng vàng của nhân dân đối với những người nhân hậu đã cứu giúp con người khi
hoạn nạn, khó khăn?
Bài tập 2:
Nêu cảm nhận của em về một chi tiết hoặc
một nhân vật cổ tích em yêu thích.
Xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c em häc sinh!
ĐÁP ÁN
1. Bức tranh minh hoạ cho cảnh hai mẹ con Lí Thông bị sét đánh.
2. Bức tranh thể hiện ước mơ của nhân dân về chiến thắng cuối cùng của cái thiện đối với cái ác.
Mẹ con Lí Thông đã bị trừng trị thích đáng. Đây cũng là ước mơ về công lí xã hội.
CÂU HỎI THẢO LUẬN
1. Bức tranh minh họa cho cảnh nào trong truyện “ Thạch Sanh”?
2. Qua bức tranh đó, em có suy nghĩ gì?
