Ngày soạn : 9/11/2019
Tiết 25 LUYậ́N TẬP
I. MỤC TIấU 1.Kiến thức:
- Củng cố về điều kiện hai đường thẳng y = ax+b (a ¿ 0) và y = a’x+b’ (a’ ¿ 0) cắt nhau, song song với nhau, trựng nhau.
2. Kỹ năng:Rốn kĩ năng thành thạo trong việc vận dụng lớ thuyết vào giải cỏc bài toỏn tỡm giỏ trị của cỏc tham số đó cho trong cỏc hàm số bậc nhất sao cho đồ thị của chỳng là hai đường thẳng cắt nhau, song song với nhau, trựng nhau; tỡm tọa độ giao điểm của hai đường thẳng;
- Kĩ năng vẽ đồ thị của hàm số bậc nhất.
3.Tư duy:
- Rốn tư duy suy luận lụ gic; sỏng tạo.
- Phõn tớch khỏi quỏt tốt
4.Thỏi độ:Rốn tư duy lụ gic; Tớnh hợp lớ khi trỡnh bày lời giải.
5. Cỏc năng lực cần đạt :NL giải quyết vấn đề, NL tớnh toỏn, NL tư duy toỏn học, NL hợp tỏc, NL giao tiếp, NL tự học, NL sử dụng ngụn ngữ.
* Tớch hợp giỏo dục đạo đức :đoàn kết,hợp tỏc II. CHUẨN BỊ
- GV: SGK,SBT,Giỏo ỏn, mỏy tớnh.
- HS : Sỏch vở,đồ dựng học tập.Tích cực học tập, học và làm bài đầy đủ.
III. PHƯƠNG PHÁP – KĨ THUẬT DẠY HỌC 1. Phương phỏp
- Nờu vấn đề, vấn đỏp, thuyết trỡnh, luyện tập, hoạt động nhúm.
2. Kĩ thuật dạy học : Kĩ thuật giao nhiệm vụ, kĩ thuật đặt cõu hỏi, kĩ thuật vấn đỏp, kĩ thuật chia nhúm, kĩ thuật trỡnh bày 1 phỳt.
IV. TIẾN TRèNH DẠY HỌC-GIÁO DỤC 1. Ổn định lớp: 1 phỳt
Lớp Ngày giảng Sĩ số Vắng
9A 9B
2. Kiểm tra bài cũ: 5p
Hỏi: (7điểm)Với điều kiện nào của a, b,a', b' thỡ hai đường thẳng y = ax+b (a0) và y =a’x+b’ (a’ ¿ 0) cắt nhau, song song với nhau, trựng nhau?
(3điểm)Lấy vớ dụ hai hàm số bậc nhất cú đồ thị là hai đường thẳng song song?
Đỏp : hai đường thẳng : (d) y = ax+b (a0) và (d’)y =a’x+b’ (a’ ¿ 0) - cắt nhau a a’,
- (d)// (d’) a=a’và bb’ , - (d) (d’) a=a’và b=b’
VD: y= 2x+ 5 và 2x -1 3. Bài mới:
Hoạt động 1 : Khởi động
- Mục tiờu: Tạo tỡnh huống cú vấn đề cho bài học, gõy hứng thỳ học tập cho học
sinh
- Thời gian: 2 phút.
- Phương pháp: Nêu vấn đề, vấn đáp - Hình thức : tương tác trên lớp
- Kĩ thuật : Kĩ thuật đặt câu hỏi, kĩ thuật trả lời.
Hoạt động của thầy Hoạt động của trò
Hôm nay chúng ta luyện tập để củng cố về điều kiện hai đường thẳng y=ax+b (a ¿ 0) và y=a’x+b’ (a’ ¿ 0) cắt nhau, song song với nhau, trùng nhau; Rèn kĩ năng vẽ đồ thị của hàm số bậc nhất; tìm tọa độ giao điểm của hai đường thẳng.
Hoạt động 2: Luyện tập
- Mục tiêu: Vận dụng kiến thức vào làm các dạng bài tập.
- Thời gian: 30 phút
- Phương pháp: Nêu vấn đề, vấn đáp, gợi mở.
- Hình thức dạy học: cá nhân, theo nhóm
- Kĩ thuật dạy học: Kĩ thuật đặt câu hỏi, chia nhóm, giao nhiệm vụ Hoạt động của thầy và trò Nội dung ghi bảng GV: Chỉ ra các dạng bài tập và
phương pháp của từng dạng để HS vận dụng làm
GV gọi hai HS lên bảng giải bài 21
Gợi ý: Các bước cơ bản của bài giải?
? Khi nào thì d // d' HS: a=a’và bb’
I: Dạng bài tập:
Dạng 1: Chỉ ra các cặp đường thẳng song song và cắt nhau( bài 20-SGK) PP: (d) : y = ax+b (a0) và
(d’) : y =a’x+b ’ (a’ ¿ 0) - cắt nhau aa’,
- (d)// (d’) a=a’và b b’ , - (d) (d’) a=a’và b=b’
Dạng 2: Xác định hàm số y=ax+b ( bài 21, 22, 23, 24, 25- SGK)
PP: Gọi d là đồ thị của hàm số y=ax+b (a
0) d cắt trục hoành tại điểm có tọa độ B( ;0
b a
) cắt trục tung tại điểm A(0; b) Điểm M( x0; y0)thuộc dy0=a.x0+b Bài 21 ( SGK- 54).
2 hàm số y=mx+3 (d) và y=(2m+1)x-5 (d') là hàm số bậc nhất, do đó
0 0 2 1 0 1
2 m m
m m
a) d//d' ⇔
0 0 2 1 0 1
2 1 12
m m
m m
m m m
? Khi nào thì d cắt d' HS: cắt nhau aa’,
GV gọi một HS giải bài 22
GV hướng dẫn HS giải bài 23 y= -3 hãy thay vào HS y=2x+ tìm ra b
HS: tự làm
Đồ thị hàm số qua A(1;5) thay vào hs y=2x+b tìm ra b
HS: thực hiện
GV: yêu cầu 2 HS lên bảng vẽ
GV yêu cầu HS hoạt động nhóm bài 25 SGK-55), đại diện nhóm lên trình bày
GV: gọi hs nhận xét, cho điểm
2
-2
-3 2x+2
2 3x+2 -3 1,5
y
x O
GV: vì M là giao điểm của (d): y
= 2 3x+2
và y =1 vậy M thuộc vào (d) M(xM ; 1) thay và (d) được xM
HS :
Tương tự với N
Tích hợp giáo dục đạo đức:
⇔ m=-1 ; m ¿ 0 và m ¿ − 1 2 hai đường thẳng trên song song với nhau
b) d cắt d' ⇔
0 0 2 1 0 1
2 1 12
m m
m m
m m m
Vậy, hai đường thẳng trên cắt nhau khi m ¿ 0, m ¿ −
1
2 và m ¿ -1.
Bài 22.
a) Đồ thị của hàm số y=ax+3 song song với đường thẳng y=-2x khi a=-2.
b) Thay x=2, y=7 vào y=ax+3, ta được a.2+3=7 ⇒ a=2
Bài 23( SGK-55)
a) Đồ thị của hàm số y=2x+b cắt trục tung tại điểm có tung độ bằng -3.
Ta có -3 = 2.0+b ⇒ b = -3.
b) Đồ thị của hàm số y=2x+b đi qua diểm A(1;5) nên ta có 5 = 2.1+b ⇒ b=3 Bài 25( SGK- 55).
a) Đồ thị của hàm số y=
2 3 x+2
là đường thẳng đi qua A(0;2) và B(3:0).
Đồ thị của hàm số y= − 3 2x+2
là đường thẳng đi qua A(0;2) và C( −
4 3 ;0)
b) M là giao của hai đường thẳng y = 2
3x+2
và y =1. Ta có 2 3x+2
=1 ⇒ x =-1,5. Do đó: M(-1,5;1)
N là giao của hai đường thẳng y=
−3 2x+2
và y=1. Ta có − 3 2x+2
=1
⇒ x=
2
3 . Do đó N(
2 3 ;1)
Giúp các em ý thức về sự đoàn kết,rèn luyện thói quen hợp tác.
4. Củng cố: (5 p)
GV nêu những lưu ý khi làm các bài tập trên Đây là dạng BT : xác định hàm số y= ax+b
PP chung các bài tập trên là: Gọi d là đồ thị hàm số y= ax+b(a 0) d cắt trục hoành tại B(
b a
; 0) cắt trục tung tại A( 0;b) Điểm M(xM; yM)thuộc d yM= a.xM +b
HS khá: Trên mặt phẳng tọa độ Oxy cho hai điểm A(1;2) và B(3;4). Tìm hệ số a của đường thẳng đi qua A và B
Giải: gọi đường thẳng qua A và B có dạng y=ax+b(a0)
đường thẳng qua A(1;2) Thay tọa độ điểm A vào đường thẳng:
2=a.1+bb=2-a(1)
đường thẳng qua B(3;4) Thay tọa độ điểm B vào đường thẳng:
4=a.3+bb=4-3a(2)
Từ (1) và (2): 2-a=4-3aa=1 thay và (1) b= 1 5. Hướng dẫn về nhà: (2p)
- GV hướng dẫn bài 24.
- BTVN: 24, 26.
V. RÚT KINH NGHIỆM
………
………
………
y = 0,5 x +2
y = 2 x +2
y
x
O
2
- 4 - 2 -1 Ngày soạn : 10/11/2019
Tiết 26
Đ5. Hậ́ SỐ GểC CỦA ĐƯỜNG THẲNG y = ax+b (a ¿ 0) I. MỤC TIấU
1. Kiến thức:
HS nắm vững khỏi niệm gúc tạo bởi đường thẳng y=ax+b (a ¿ 0) và trục Ox, khỏi niệm hệ số gúc của đường thẳng và hiểu được rằng hệ số gúc của đường thẳng liờn quan mật thiết với gúc tạo bởi đường thẳng đú và trục Ox.
2.Kỹ năng:
- HS biết tớnh gúc α tạo bởi đường thẳng y=ax+b và trục Ox trong trường hợp hệ số gúc a>0 theo cụng thức a=tan α ;
3.Tư duy:
- Rốn tư duy suy luận lụ gic - Sỏng tạo, phõn tớch khỏi quỏt
4.Thỏi độ:Rốn tớnh cẩn thận, chớnh xỏc.
5. Cỏc năng lực cần đạt :NL giải quyết vấn đề, NL tớnh toỏn, NL tư duy toỏn học, NL hợp tỏc, NL giao tiếp, NL tự học, NL sử dụng ngụn ngữ * Tớch hợp giỏo dục đạo đức :trỏch nhiệm
II. CHUẨN BỊ
- GV: SGK,SBT,Giỏo ỏn, mỏy tớnh, mỏy chiếu
- HS : Sỏch vở,đồ dựng học tập.Tích cực học tập, học và làm bài đầy đủ.
III. PHƯƠNG PHÁP - KĨ THUẬT DẠY HỌC 1. Phương phỏp
- Nờu vấn đề, vấn đỏp, thuyết trỡnh, luyện tập, hoạt động nhúm.
2. Kĩ thuật dạy học : Kĩ thuật giao nhiệm vụ, kĩ thuật đặt cõu hỏi. kĩ thuật chia nhúm, kĩ thuật trỡnh bày 1 phỳt.
IV. TIẾN TRèNH DẠY HỌC-GIÁO DỤC 1. Ổn định lớp: 1 phỳt
Lớp Ngày giảng Sĩ số Vắng
9A 9B
2. Kiểm tra bài cũ:(5 p)
HS1: Hai đường thẳng y = ax + b và y = a’x + b’(a và a’ khỏc 0 ) cắt nhau , song song với nhau , trựng nhau khi nào ? Vẽ đồ thị cỏc hàm số : y = 0,5 x + 2 ; y = x + 2 ; y = 2x + 2 trờn cựng một mặt phẳng Oxy .
Trả lời: y = ax + b (a 0) và y = a’x + b’ (a’ 0) +) song song : a = a’ và b b’
+) Trựng nhau : a = a’ và b = b’
+ Cắt nhau: a a’ . - Vẽ đồ thị hàm số
3. Bài mới :
Hoạt động 1: Khái niệm hệ số góc của đường thẳng y = ax + b (a 0) - Thời gian: 18 phút
- Mục tiêu : HS hiểu được khái niệm góc tạo bởi đường thẳng y = ax + b (a 0) và trục Ox, khái niệm hệ số góc của đường thẳng y = ax + b.Biết xác định góc tạo bởi đường thẳng với trục hoành Ox và hệ số góc của đường thẳng.
- Hình thức dạy học: Dạy học theo phân hóa, dạy theo tình huống.
- Phương pháp: Đàm thoại, phát hiện và giải quyết vấn đề, luyện tập thực hành, hoạt động cá nhân.
- Kỹ thuật dạy học: Đặt câu hỏi, hỏi và trả lời, giao nhiệm vụ.
HĐ của GV và HS Nội dung
- GV treo bảng phụ vẽ đồ thị của hàm số y = ax + b trong hai trường hợp tổng quát sau đó giới thiệu góc tạo bởi đ/thẳng y = ax + b với trục Ox trong hai trường hợp
? Em hãy cho biết góc tạo bởi đường thẳng y = ax + b và trục Ox là góc nào ? tạo bởi các tia nào ?
- HS chỉ ra mỗi trường hợp 1 góc GV nhấn mạnh .
? Em có thể rút ra nhận xét gì về góc tạo với trục Ox của các đường thẳng song song với nhau . - Các đường thẳng song song có cùng đặc điểm gì ? hệ số a bằng nhau ta có kết luận gì ?
- GV treo bảng phụ vẽ hình 11 ( a , b ) sau đó nêu câu hỏi cho HS nhận xét . - Hãy trả lời câu hỏi trong sgk rồi rút ra nhận xét về góc tạo bởi đường thẳng y
= ax + b với trục Ox và hệ số a .
a) Góc tạo bởi đường thẳng y = ax + b và trục Ox Góc tạo bởi đường thẳng y = ax + b với trục Ox là góc tạo bởi tia AT và Ax như hình vẽ .
b) Hệ số góc :
* Nhận xét :
- Các đường thẳng song song với nhau sẽ tạo với trục Ox những góc bằng nhau .
- Các đường thẳng có cùng hệ số góc a (a là hệ số của x) thì tạo với trục Ox các góc bằng nhau .
? (sgk)
a) Theo hình vẽ (11- a) ta có :
1<2<3 và a1< a2< a3 ( với a > 0 ) Khi a > 0 thì góc tạo bởi đường thẳng y = ax + b với trục Ox là góc nhọn .
y = ax + b y = ax + b
a < 0
a > 0 T
x y
O A x
y T
A O
y
-4 x
2
1 O
-2
2-1
3- Tại sao a lại được gọi là hệ số góc của đường thẳng ?
- Hệ số a càng lớn thì góc tạo bởi đường thẳng với trục Ox càng lớn .
b) Theo hình vẽ (11 - b) ta có : 1<2<3
và a1< a2< a3 Khi a < 0 thì góc tạo bởi đường thẳng
y = ax + b với Ox là góc tù (900<< 1800 và hệ số a càng lớn thì góc càng lớn .
Vậy a gọi là hệ số góc của đường thẳng y = ax +b .
Hoạt động 2 : Ví dụ - Thời gian: 10 phút
- Mục tiêu : Biết tính số đo góc tạo bởi đường thẳng y = ax +b (a 0) với trục hoành Ox.
- Hình thức dạy học: Dạy học theo phân hóa, dạy theo tình huống.
- Phương pháp: Đàm thoại, phát hiện và giải quyết vấn đề, luyện tập thực hành, hoạt động cá nhân.
- Kỹ thuật dạy học: Đặt câu hỏi, hỏi và trả lời, giao nhiệm vụ.
HĐ của GV và HS Nội dung
- GV ra ví dụ gọi HS đọc đề bài sau đó nêu cách làm bài ?
- Nêu cách vẽ đồ thị y = ax + b rồi vẽ đồ thị hàm số trên .
- GV yêu cầu HS tìm điểm P và Q sau đó vẽ .
- HS lên bảng làm bài .
- Để tình được góc tạo bởi đường thẳng y = 3x + 2 với trục Ox ta cần dựa vào tam giác vuông nào ? - Hãy nêu cách tính góc trên . - - Gợi ý : Dựa theo hệ thức lượng trong tam giác vuông .
_ HS lên bảng làm bài
GV nhận xét và chốt lại cách làm
Thông qua các bài tập GV giúp
Ví dụ 1 (sgk /57 ) a) Vẽ đồ thị y = 3x + 2 .
+ Điểm cắt trục tung : P ( 0 ; 2 ) . + Điểm cắt trục hoành : Q
( 2;0)
3
. b) Gọi góc tạo bởi đường thẳng y = 3x + 2 và trục Ox là . Ta có : Xét PQO có POQ 90 0 Theo hệ thức lượng trong tam giác vuông ta có : tg =
PO 2
2 : 3 OQ 3
(3 là hệ số của x )
710 34’ .
y = 3x + 2
x y
1 2
- 2 3
1
P
Q O
các em hiểu phải làm hết khả năng cho công việc của mình và luôn có ý thức trách nhiệm trong công việc.
4. Củng cố :(9p)
- GV: Cho hàm số y = ax + b (a 0).Vì sao nói a là hệ số góc của đường thẳng:
y = ax + b
- HS: a được gọi là hệ số góc của đường thẳng
y = ax + b vì giữa a và góc có mối liên quan rất mật thiết.
a> 0 thì nhọn a< 0 thì tù
Khi a> 0, nếu a tăng thì cũng tăng những vẫn nhỏ hơn 900. Khi a <0 , nếu a tăng thì góc cũng tăng nhưng vẫn nhỏ hơn 1800 Với a > 0, tan = a.
- GV: Nhận xét ; chốt Kiến thức ; hệ thống toàn bài 5. Hướng dẫn : 2 phút
- Học thuộc các khái niệm , nắm chắc tính chất của hệ số góc .
- Xem lại các ví dụ đã chữa . Giải bài tập trong 28, 29, 30(SGK/58 , 59 ).
Gợi ý: Bài 28 tương tự VD2. Bài 29, 30 tương tự bài 27, 28.
V. RÚT KINH NGHIỆM
………
………
………
Duyệt của tổ chuyên môn Tuần …….. ngày ………..
Trần Thị Thu Hằng
