CHƯƠNG V – DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI
Tiết 33: DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI A. Mục tiêu:
GV: Nguyễn Văn Thái 112 TRƯỜNG THCS LIÊN CHÂU
Ngày dạy: 27/12/2018
Tiết 33: DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
GV: Nguyễn Văn Thái 113 TRƯỜNG THCS LIÊN CHÂU
3. Bệnh bạch tạng
- Đột biến gen lặn - Da và màu tóc trắng.
- Mắt hồng 4. Bệnh câm
điếc bẩm sinh
- Đột biến gen lặn - Câm điếc bẩm sinh.
- Một số biện pháp hạn chế các bệnh và tật di truyền ở người:
+ Hạn chế các hoạt động gây ô nhiễm môi trường.
+ Sử dụng hợp lí các loại thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ dại, thuốc chữa bệnh.
+ Hạn chế kết hôn giữa những người có nguy cơ mang gen gây các tật bệnh di truyền hoặc các cặp vợ chồng này không nên sinh con.
*ĐVĐ: Từ nguyên nhân hạn chế kết hôn giữa những người có nguy cơ mang gen gây bệnh, tật di truyền hoắc các vợ chồng này không nên sinh con một nghành khoa mới ra đời, đó là nghành khoa học: Di truyền y học tư vấn. Đây là nghành mới mẻ ở nước ta xong lại phát triển mạnh và được nhiều người quan tâm ở những nước có kinh tế phát triển. Bài học hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu về nghành khoa học mới mẻ này
3. Bài mới : :
Hoạt động 1: Di truyền y học tư vấn
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
- GV yêu cầu HS nghiên cứu bài tập SGK mục I, thảo luận nhóm để trả lời các câu hỏi của bài tập lệnh sgk tr 86:
- Gv điều khiển học sinh trao đổi toàn lớp
-GV giúp HS hoàn thiện kiến thức.
- Cho HS thảo luận toàn lớp:
- Di truyền y học tư vấn là gì?
- Gồm những nội dung nào?
- Gv giúp hs hoàn thiện kiến thức.
- VD: một cặp vợ chồng sinh con đầu lòng là bé trai mắc bệnh máu khó dông.
Hãy tư vấn cho gia đình về loại bệnh trên? Họ có nên sinh con tiếp hay không?
Vì sao?
- Gv * Kết luậnlại: Là bệnh di truyền do gen lặn gây nên, không nên tiếp tục sinh con vì…
- HS nghiên cứu VD, lần lượt trả lời câu hỏi:
1 vài hs trả lời câu hỏi
+ Đây là loại bệnh di truyền.
+ Bệnh do gen lặn quy định vì ở đời trước của 2 gia đình này đã có người mắc bệnh.
+ Không nên tiếp tục sinh con nữa vì họ đã mang gen lặn gây bệnh.
- 1 HS trả lời, các HS khác nhận xét, bổ sung để hoàn thiện kiến thức.
- Hs nêu được:
+ Đây là loại bệnh di truyền, do gen lặn quy định vì ...
+ Không nên tiếp tục sinh con nữa vì họ đã mang gen lặn gây bệnh.
GV: Nguyễn Văn Thái 114 TRƯỜNG THCS LIÊN CHÂU
Kết luận: I. Di truyền y học tư vấn:
- Di truyền y học tư vấn là một lĩnh vực của di truyền học kết hợp với phương pháp xét nghiệm, chuẩn đoán hiện đại với nghiên cứu phả hệ.
- Chức năng: chuẩn đoán, cung cấp thông tin và cho lời khuyên liên quan đến các bệnh và tật di truyền.
Hoạt động 2: Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
- Yêu cầu HS đọc thông tin SGK, thảo luận nhóm theo tổ 3, trả lời câu hỏi:
- Tại sao kết hôn gần làm suy thoái nòi giống?
- Tại sao những người có quan hệ huyết thống từ đời thứ 4 trở đi được phép kết hôn?
- GV điều khiển thảo luận nhóm,
* Kết luận lại -> đáp án.
- Yêu cầu HS tiếp tục phân tích bảng 30.1, thảo luận hai vấn đề:
- Giải thích quy định “Hôn nhân 1 vợ 1 chồng” của luật hôn nhân và gia đình là có cơ sở sinh học?
- Vì sao nên cấm chuẩn đoán giới tính thai nhi?
- GV * Kết luậnlại kiến thức phần 1. Ghi bảng
- GV hướng dẫn HS nghiên cứu bảng 30.2 và trả lời câu hỏi:
- Nên sinh con ở lứa tuổi nào để giảm thiểu tỉ lệ trẻ sơ sinh mắc bệnh Đao?
- Vì sao phụ nữ không nên sinh con ở tuổi 17 – 18 hoặc quá 35?
- Gv yêu cầu kiên hệ với địa phương về hiện tượng tảo hôn -> Hậu quả gì?
- Các nhóm phân tích thông tin và nêu được:
+ Kết hôn gần làm cho các gen lặn, có hại biểu hiện ở thể đồng hợp suy thoái nòi giống.
+ Từ đời thứ 4 trở đi có sự sai khác về mặt di truyền, các gen lặn có hại khó gặp nhau hơn.
- Hs nghe và ghi bài
- HS phân tích số liệu về sự thay đổi tỉ lệ nam nữ theo độ tuổi, tỉ lệ nam nữ là 1:1 ở độ tuổi 18 – 35.
+ Hạn chế việc sinh con trai theo tư tưởng
“trọng nam khinh nữ” làm mất cân đối tỉ lệ nam/nữ ở tuổi trưởng thành.
- Hs ghi bài.
- HS dựa vào số liệu trong bảng và nêu được:
+ Nên sinh con ở độ tuổi 25 – 34 hợp lí.
+ Tuổi 17 – 18: chưa đủ điều kiện cơ sở vật chất và tâm sinh lí để sinh và nuôi dạy con ngoan khoẻ. ở tuổi trên 35, tế bào bắt đầu lão hoá, quá trình sinh lí, sinh hoá nội bào có thể bị rối loạn phân li không bình thường giao tử dị dạng -> hợp tử dị dạng
- Hs liên hệ, trả lời câu hỏi.
GV: Nguyễn Văn Thái 115 TRƯỜNG THCS LIÊN CHÂU
Kết luận: II. Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình:
1. Di truyền học với hôn nhân:
- Di truyền học đã giải thích cơ sở khoa học của các quy định trong luật hôn nhân và gia đình.
+ Những người có quan hệ huyết thống trong vòng 3 đời không được kết hôn với nhau.
+ Hôn nhân 1 vợ 1 chồng.
2. Di truyền học và kế hoạch hoá gia đình:
- Phụ nữ sinh con độ tuổi 22 – 34 là hợp lí. Không nên sinh con quá sớm, quá muộn.
Hoạt động 3: Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi trường
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
- GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin SGK và mục “Em có biết” trang 85.
- Nêu tác hại của ô nhiễm môi trường đối với cơ sở vật chất di truyền? Cho VD?
- Làm thế nào để bảo vệ di truyền cho bản thân và con người?
- Gv * Kết luậnlại kiến thức. Ghi bảng.
-Là địa phương nông nghiệp, làm thế nào để hạn chế ô nhiễm môi trường và hạn chế hậu quả của ô nhiễm môi trường?
- Gv * Kết luận lại, nhấn mạnh các biện pháp cụ thể đối với đại phương.
- HS xử lí thông tin và nêu được:
+ Các tác nhân vật lí, hoá học, các khí thải , nước thải của các nhà máy thải ra, sử dụng thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ quá mức gây đột biến gen, đột biến NST ở người người bị bệnh tật di truyền.
- Nhiều hs cho ý kiến.
- Hs nêu được những biện pháp cụ thể: sử dụng thuốc trừ sâu, thuốc bảo vệ thực vật đúng liều lượng, khi phun thuốc mang đồ bảo hộ…
Kết luận: III. Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi trường
- Các tác nhân: chất phóng xạ và các hoá chất có trong tự nhiên hoặc do con người tạo ra đã làm tăng ô nhiễm môi trường -> tăng tỉ lệ người mắc bệnh, tật di truyền ->
cần phải đấu tranh chống vũ khí hạt nhân, vũ khí hoá học và chống ô nhiễm môi trường.
4. Củng cố:
*Câu hỏi dành cho Hs Tb, Y:
- Di truyền y học tư vấn có chức năng gì ?
- Di truyền học đã giải thích được những vấn đề nào trong hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình ?
*Câu hỏi dành cho hs K, G:
GV: Nguyễn Văn Thái 116 TRƯỜNG THCS LIÊN CHÂU
- Một thương binh sinh con đầu lòng bị dị dạng, trí tuệ chậm phát triển. Khi đi khám bác biết mình bị nhiễm chất độc màu da cam. Hãy tư vấn cho bác thương binh nói trên xem bác có nên sinh con tiếp hay không ? vì sao ?
- Vì sao ở nhiều nước trên thế giới ngành di truyền y học tư vấn được đẩy mạnh phát triển và được nhiều người quan tâm ?
5. Hướng dẫn học bài ở nhà:
- Học bài và trả lời câu hỏi 1, 2, 3 SGK.
- Tìm hiểu các thông tin về công nghệ tế bào. Đọc trước bài 31.
---
GV: Nguyễn Văn Thái 117 TRƯỜNG THCS LIÊN CHÂU
CHƯƠNG VI – ỨNG DỤNG DI TRUYỀN HỌC Ngày dạy: 03/01/2019
Tiết 34: CÔNG NGHỆ TẾ BÀO