Bài giảng Vật lí 9- Tiết 5. Đoạn mạch song song

(1)

   

TiÕt 5

§o¹n m¹ch m¾c song song

A

R₁

R₂

B

K + -

(2)

KiÓm tra bµi cò

R₁

K M N

Gi¶i

a. ¸p dông c«ng thøc R_t®= R₁+R₂+R₃ , thay sè R_t®= 5+10+15=30 «m

b. Theo bµi ra vµ lÊy kÕt qu¶ cña c©u trªn ta tÝnh ® îc I = 12/30 = 0,4A nªn

U₁=2V, U₂=4V, U₃=6V.

Ba ®iÖn trë R₁= 5 «m, R₂ = 10 «m, R₃= 15

«m ® îc m¾c nèi tiÕp víi nhau vµo hiÖu

®iÖn 12V

a. TÝnh ®iÖn trë t ¬ng ®

¬ng cña ®o¹n m¹ch.

b. TÝnh hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu mçi

®iÖn trë.

R₂ R₂

(3)

§èi víi ®o¹n m¹ch m¾c song song, ®iÖn trë t ¬ng

® ¬ng cña ®o¹n m¹ch cã b»ng tæng c¸c ®iÖn trë thµnh phÇn kh«ng?

Chóng ta tiÕp tôc nghiªn cøu:

TiÕt 5 – bµi 5

®O¹N M¹CH M¾C

song song

(4)

Tiết 5 – Bài 5 đoạn mạch mắc song song

I. C ờng độ dòng điện và hiệu điện thế trong mạch mắc song song

Trong đoạn mạch gồm hai bóng đèn mắc song song:

C ờng độ dòng điện chạy qua mạch chính bằng tổng các c ờng độ dòng điện chạy qua các mạch rẽ:

I = I

₁

+ I

2

(1)

1. Nhớ lại kiến thức lớp 7

Hiệu điện thế hai đầu đoạn mạch bằng hiệu điện thế giữa hai đầu mỗi mạch rẽ:

U = U

₁

= U

2

(2)

(5)

C1 Quan sát sơ đồ mạch

điện hình bên và cho biết

điện trở R₁, R₂ đ ợc mắc với nhau nh thế nào. Nêu vai trò của Vôn kế và Ampe kế trong sơ đồ

2. Đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song

TLC1 Sơ đồ mạch điện hình trên cho biết điện trở R₁đ ợc mắc song song với R₂. Ampe kế đo c ờng độ dòng điện chạy trong mạch chính. Vôn kế

đo hiệu điện thế giữa hai đầu mỗi điện trở, đồng thời là hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn mạch.

Các hệ thức (1), (2) vẫn đúng đối với đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song.

A B

K

R₁

R₂

+ - V A

(6)

C2 Hãy chứng minh rằng

đối với đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song, c ờng độ dòng điện qua mỗi điện trở tỷ lệ nghịch với điện trở đó.

I₁ / I₂ = R₂ / R1 (3)

2. Đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song

TLC2 Ta biết I₁.R₁=I_2.R₂ Suy ra I₁/ I₂ = R₂/ R₁

A B

K

R₁

R₂

+ - V A

(7)

TLC3 Từ hệ thức định luật ôm I=U/R (*) , ta có I₁= U₁/R₁ ; I₂= U₂/R₂ ; đồng thời I=I₁+I₂ ; U=U₁=U₂ . Thay vào biểu thức (*) ta có 1 / R_tđ =1/R₁+1/R₂

hayR_tđ= R₁R₂/R₁+R₂

II. Điện trở t ơng đ ơng của đoạn mạch mắc song song 1. Công thức tính điện trở t ơng đ ơng của đoạn mạch mắc song song

C3 Hãy chứng minh công thức tính điện trở t ơng đ

ơng của đoạn mạch gồm hai điện trở R₁, R₂ mắc song song là:

1 / R_tđ =1/R₁+1/R2 (4) Từ đó suy ra R_tđ=

2 1

R R



A B

K

R₁

R₂

+ - V A

(8)

II. Điện trở t ơng đ ơng của đoạn mạch mắc song song 2. Thí nghiệm kiểm tra

R₁=24 ôm

R₂=8 ôm

0,5 0

1

A 1,5

+

A

-

K

5 2 3

0 1

4

V 6

- +

I_AB= 1A ^A ^B

(9)

II. Điện trở t ơng đ ơng của đoạn mạch mắc song song 2. Thí nghiệm kiểm tra

R₃=6 ôm R₃t ơng đ ơng với R₁₂

0,5 0

1

A 1,5

+

A

-

K

5 2 3

0 1

4

V 6

- +

I_AB= 1A I’_AB= 1A ^A ^B

Vậy I_AB=I’_AB

(10)

II. Điện trở t ơng đ ơng của đoạn mạch mắc song song 3. Kết luận

Đối với đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song thì

nghịch đảo của điện trở t ơng bằng tổng các nghịch đảo của từng điện trở thành phần.

Ng ời ta th ờng mắc song song vào mạch điện các dụng

cụ điện có cùng hiệu điện thế định mức. Khi hiệu điện

thế của mạch điện bằng hiệu điện thế định mức thì các

dụng cụ này đều hoạt động bình th ờng.

(11)

I. C ờng độ dòng điện và hiệu điện thế trong mạch mắc song song II. Điện trở t ơng đ ơng của đoạn mạch mắc song song

IIi. Vận dụng

C4 Trong phòng học đang sử dụng một

đèn dây tóc và một quạt trần có cùng hiệu điện thế định mức 220V. Hiệu

điện thế của nguồn là 220V. Mỗi đồ dùng đều có công tắc và cầu chì bảo vệ riêng.

+ Đèn và quạt đ ợc mắc thế nào vào mạch điện để chúng hoạt động bình th ờng?

+ Vẽ sơ đồ mạch điện đó. Cho ký hiệu sơ đồ của quạt điện là:

+ Nếu đèn không hoạt động thì quạt có hoạt động không? Vì sao?

M

TLC4 + Đèn và quạt đ ợc mắc vào nguồn 220V để chúng hoạt động bình th ờng

+ Nếu đèn không hoạt động thì

quạt vẫn hoạt động vì quạt vẫn mắc vào hiệu điện thế đã cho

M

+ Sơ đồ mạch điện

(12)

C5 Cho hai điện trở R₁=R₂=30 ôm đ ợc mắc nh sơ đồ bên

+ Tính điện trở t ơng đ ơng của đoạn mạch đó.

+ Nếu thêm điện trở R₃=30 ôm vào đoạn mạch nh sơ đồ d ới thì điện trở t

ơng đ ơng của đoạn mạch mới bằng bao nhiêu? So sánh điện trở đó với mỗi

điện trở thành phần.

TLC5

+ R_tđ=R₁₂.R₃/R₁₂+R₃

= 15.30/45=10 ôm .

R_tđ nhỏ hơn một điện trở thành phần.

R₁

R₂

+ R₁₂= 30/2 =15 ôm

R₃

R₂ R₁

(13)

Mở rộng: Điện trở t ơng đ ơng của đoạn mạch gồm ba điện trở mắc song song đ ợc tính theo công thức:

R₁ R₂

R₂ R₃

R₁

3 2

1

1 1

R R

R

_td

  

(14)

GHI NHớ

• Đối với đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song:

• C ờng độ dòng điện chạy qua mạch chính bằng tổng c ờng

độ dòng điện chạy qua các mạch rẽ: I = I₁+ I₂

• Hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn mạch song song bằng hiệu điện thế giữa hai đầu mỗi đoạn mạch rẽ: U = U₁ = U₂

• Điện trở t ơng đ ơng đ ợc tính theo công thức:

1/R_tđ= 1/R₁+ 1/R₂

• C ờng độ dòng điện chạy qua mỗi điện trở tỷ lệ nghịch với

điện trở đó I1/I2= R2/R1

(15)

DÆn dß

- VÒ nhµ häc kü bµi.

- §äc cã thÓ em ch a biÕt.

- Lµm bµi tËp 5 trang 9-10

SBT

(16)

C¸m ¬n c¸c em?

(17)

Slide dành cho thầy (cô)

• Nhân bài giảng thứ 132 đ a lên th viện Violet, tác giả (Nguyễn Văn Yên) có mấy lời gửi quí thầy (cô) nh sau:

+

Cám ơn sự quan tâm (tải về) và những ý kiến đóng góp

đối với bài giảng của thầy (cô). Việc đó có tác dụng nh là những “hiệu ứng

”

Bài giảng Vật lí 9- Tiết 5. Đoạn mạch song song

§o¹n m¹ch m¾c song song

KiÓm tra bµi cò

§èi víi ®o¹n m¹ch m¾c song song, ®iÖn trë t ¬ng

® ¬ng cña ®o¹n m¹ch cã b»ng tæng c¸c ®iÖn trë thµnh phÇn kh«ng?

Chóng ta tiÕp tôc nghiªn cøu:

TiÕt 5 – bµi 5

®O¹N M¹CH M¾C

song song

Trong đoạn mạch gồm hai bóng đèn mắc song song:

C ờng độ dòng điện chạy qua mạch chính bằng tổng các c ờng độ dòng điện chạy qua các mạch rẽ:

I = I

+ I

(1)

Hiệu điện thế hai đầu đoạn mạch bằng hiệu điện thế giữa hai đầu mỗi mạch rẽ:

U = U

= U

(2)

A

A

Đối với đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song thì

nghịch đảo của điện trở t ơng bằng tổng các nghịch đảo của từng điện trở thành phần.

Ng ời ta th ờng mắc song song vào mạch điện các dụng

cụ điện có cùng hiệu điện thế định mức. Khi hiệu điện

thế của mạch điện bằng hiệu điện thế định mức thì các

dụng cụ này đều hoạt động bình th ờng.

1 1

1 1

R R

R

R

  

GHI NHớ

DÆn dß

- VÒ nhµ häc kü bµi.

- §äc cã thÓ em ch a biÕt.

- Lµm bµi tËp 5 trang 9-10

SBT

C¸m ¬n c¸c em?

C¸m ¬n c¸c em?

Slide dành cho thầy (cô)

• Nhân bài giảng thứ 132 đ a lên th viện Violet, tác giả (Nguyễn Văn Yên) có mấy lời gửi quí thầy (cô) nh sau:

Cám ơn sự quan tâm (tải về) và những ý kiến đóng góp

đối với bài giảng của thầy (cô). Việc đó có tác dụng nh là những “hiệu ứng

nối tiếp cho các bài sau của tác giả.

+ Để tiện cho các thầy (cô) tìm bài, TG giới thiệu có một số trang có sắp xếp thứ tự VL9 nh http://violet.vn/yuio

http://dungkhanh70.violet.vn http://dinhtrien1957.vioet.vn

+ Thầy (cô) có ý kiến gì đóng góp có thể vào Website:

http://violet.vn/yuio