Ngày soạn: 15/12/2021
Ngày giảng: 18/12/2021 Tiết 30
Bài 30: DI TRUYỀN HỌC VỚI NGƯỜI I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:
+ HS hiểu được di truyền học tư vấn là gì? Và nội dung của lĩnh vực khoa học này.
+ Giải thích được cơ sở di truyền học của “hôn nhân một vợ một chồng” và những người có quan hệ huyết thống trong vòng 4 đời không được kết hôn với nhau.
+ Hiểu được tại sao phụ nữ không nên sinh con ở tuổi ngoài 35 và hậu quả di truyền của ô nhiễm môi trường đối với con người.
2. Kĩ năng:
+ Rèn tư duy phân tích tổng hợp.
3. Thái độ: Có ý thức dấu tranh chống sản xuất, thử vũ khí hạt nhân, vũ khí hóa học và các hành vi gây ô nhiễm môi trường. Sử dụng đúng quy cách thuốc trừ sâu, trừ cỏ, chữa bệnh.
4. Năng lực:
- Năng lực tư duy sáng tạo, tự học, tự giải quyết vấn đề
- Năng lực phản hồi, lắng nghe tích cực, hợp tác trong quá trình thảo luận.
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC
1.GV : Bảng số liệu: bảng 30.1 và bảng 30.2 SGK 2.HS: ND kiến thức.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC
1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số. (2’) 2. Kiểm tra bài cũ: (3’)Không kiểm tra -Kiểm tra sự chuẩn bị của các nhóm HS.
IV. Tiến trình bài giảng A. KHỞI ĐỘNG. (3’)
- Mục tiêu: Tạo tình huống/vấn đề học tập mà HS chưa thể giải quyết được ngay...kích thích nhu cầu tìm hiểu, khám phá kiến thức mới.
B1:GV: Kiểm tra sự chuẩn bị của hs từ tiết trước của các nhóm: Em hãy tìm hiểu nội dung của luật hôn nhân và gia đình nước ta.Hs bao cáo.
B2:GV: Luật hôn nhân và gia đình nước ta dựa trên cơ sở khoa học nào và làm thế nào để đưa ra lời khuyên cần thiết cho những người mắc bệnh và tật di truyền ta xét bài học hom nay.
B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
- Mục tiêu: Trang bị cho HS những KT mới liên quan đến tình huống/vấn đề học tập nêu ra ở HĐ Khởi động.
Hoạt động 1: DI TRUYỀN Y HỌC TƯ VẤN
MTCĐ: Hiểu được di truyền y học tư vấn là gì và nội dung của lĩnh vực khoa học này.
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung B1: GV y/c HS làm bài tập
mục (trang 86)
B2: GV hoàn chỉnh đáp án, tổ chức thảo luận toàn lớp.
+ Di truyền y học tư vấn là gì? Gồm những nội dung nào?
B3:GV hoàn thiện kiến thức
- HS nghiên cứu ví dụ - Thảo luận nhóm, thống nhất câu trả lời.
+ Đây là bệnh di truyền + Bệnh do gen lặn qui định vì có người trong gia đình đã mắc bệnh
+ Không nên sinh con vì ở họ có gen gây bệnh
- Đại diện nhóm phát biểu, các nhóm khác bổ sung.
- HS phát biểu
I. Di truyền y học tư vấn:
là một lĩnh vực của di truyền học kết hợp các phương pháp xét nghiệm, chuẩn đoán hiện đại về mặt di truyền kết hợp nghiên cứu phả hệ.
- Nội dung:
+ Chuẩn đoán
+ Cung cấp thông tin + Cho lời khuyên liên quan đến bệnh, tật di truyền
Hoạt động 2: DI TRUYỀN HỌC VỚI HÔN NHÂN VÀ KẾ HOẠCH HOÁ GIA ĐÌNH - MTCĐ:
a) Di truyền học với hôn nhân:Giải thích được cơ sở khoa học của việc kết hôn "1 vợ, 1 chồng" và cấm kết hôn gần trong vòng 3 đời
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung B1:GV y/c HS đọc thông
tin SGK thảo luận vấn đề 1:
? Tại sao kết hôn gần làm suy thoái nòi giống
? Tại sao những người có quan hệ huyết thống từ đời thứ 5 trở đi được phép kết hôn
B2:GV chốt lại đáp án đúng
B3:GV y/c học sinh tiếp tục phân tích bảng 30.1 thảo luận vấn đề 2:
? Giải thích qui định “Hôn nhân một vợ một chồng”
- Các nhóm phân tích thông tin nêu được : + Kết hôn gần làm đột biến lặn, có hại biểu hiện dị tật bẩm sinh tăng
+ Từ đời thứ 5 có sự sai khác về mặt di truyền . - Đại diện nhóm phát biểu, các nhóm khác bổ sung.
- HS phân tích số liệu về sự thay đổi tỉ lệ nam/nữ theo độ tuổi, lưu ý tỉ lệ nam/nữ ở độ tuổi từ 18 – 35.
Giải thích cơ sở khoa học:
- Không chuẩn đoán giới
II.Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình:
a) Di truyền học với hôn nhân:
- Di truyền học đã giải thích được cơ sở khoa học của các qui định:
+ Hôn nhân một vợ một chồng
+ Những người có quan hệ huyết thống trong vòng 4 đời không được kết hôn(vì kết hôn gần dẫn đến suy thoái nòi giống)
bằng cơ sở sinh học
? Vì sao nên cấm chuẩn đoán giới tính thai nhGV tổng kết lại kiến thức
tính thai nhi sớm hạn chế việc mất cân đối tỉ lệ nam/
nữ.
b) Di truyền học và kế hoạch hoá gia đình: Giải thích được tại sao phụ nữ không nên sinh con ở tuổi ngoài 35
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung B1:GV hướng dẫn HS
nghiên cứu bảng 30.2 trả lời câu hỏi.
? Vì sao phụ nữ không nên sinh con ở tuổi ngoài 35
? Phụ nữ nên sinh con ở lứa tuổi nào để đảm bảo học tập và công tác.
B2:GV chốt lại đáp án đúng
- HS tự phân tích số liệu trong bảng để trả lời
+ Phụ nữ sinh con sau tuổi 35 con dễ mắc bệnh đao + nên sinh con ở tuổi từ 25
34 là hợp lí.
- Đại diện nhóm phát biểu, các nhóm khác bổ sung.
b) Di truyền học và kế hoạch hoá gia đình:
- Phụ nữ sinh con trong độ tuổi 25 đến 34 là hợp lí - Từ độ tuổi > 35 tỉ lệ trẻ sơ sinh bị bệnh đao tăng rõ.
Hoạt động 3: HẬU QUẢ DI TRUYỀN DO Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG
MTCĐ: Thấy được tác hại của ô nhiễm môi trường đối với cơ sở vật chất của tính di truyền con người.
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung B1:GV y/c HS nghiên cứu
thông tin SGK và thông tin mục “em có biết” trang 85.
Nêu tác hại của ô nhiễm
môi trường đối với cơ sở vật chất di truyền ? ví dụ thực tế mà em biết? Trong đời sống hằng ngày chúng ta cần phải làm gì để hạn chế ô nhiễm môi trường?
B2:GV tổng kết lại kiến thức
- HS tự thu nhận và xử lí thông tin nêu được:
+ Các tác nhân vật lí, hoá học gây ô nhiễm môi trường đặc biệt là chất phóng xạ, chất độc hoá học rải trong chiến tranh, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ sử dụng quá mức gây đột biến gen, đột biến NST.
III. Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi trường:
- Các tác nhân vật lí, hoá học gây ô nhiễm môi trường làm tăng tỉ lệ người mắc bệnh, tật di truyền.
- Trong đời sống hằng ngày chúng ta cần tích cực hạn chế ô nhiễm môi trường
C. LUYỆN TẬP (3’)
- Mục tiêu: Giúp HS hoàn thiện KT vừa lĩnh hội được.
-Kết luận chung: HS đọc kết luận trong SGK -GV yêu cầu HS khoanh tròn vào câu trả lời đúng:
Câu 1 . Kết hôn giữa những người có quan hệ huyết thống làm suy thoái nòi giống vì:
A-Làm thay đổi kiểu gen vốn có của loài B-Tạo nên tính đa dạng về kiểu hình
C-Tạo ra khả năng sinh nhiều con dẫn đến thiếu điều kiện chăm sóc chúng D-Dễ làm xuất hiện các bệnh di truyền
Câu 2: Những người có quan hệ huyết thống từ đời thứ mấy trở đi mới được phép kết hôn ?
A- Đời thứ ba B- Đời thứ tư C- Đời thứ năm D- Đời thứ sáu Câu 3: Một ngành có chức năng chẩn đón, cung cấp thông tin, cho lời khuyên có liên quan đến các bệnh, tật di truyền ở người được gọi là:
A-Di truyền B-Di truyền y học tư vấn C-Giải phẩu học D-Di truyền và sinh lý học
D. VẬN DỤNG VÀ TÌM TÒI MỞ RỘNG (3’) Mục tiêu:
- Giúp HS vận dụng được các KT-KN trong cuộc sống, tương tự tình huống/vấn đề đã học.
- Giúp HS tìm tòi, mở rộng thêm những gì đã được học, dần hình thành nhu cầu học tập suốt đời.
1. Di truyền học tư vấn có chức năng gì?
2. Một cặp vợ chồng bình thường, sinh con đầu lòng bị câm điếc bẩm sinh. Em hãy
đưa lời khuyên (tư vấn di truyền) cho cặp vợ chồng này?
3. Tại sao cần phải đấu tranh chống ô nhiễm môi trường ? E. HƯỚNG DẪN HỌC BÀI Ở NHÀ. (1’)
Học bài, trả lời câu hỏi SGK. Tìm hiểu các thông tin về công nghệ tế bào.
V. Rút kinh nghiệm bài học
