Tiết 55. Axit axetic.

(1)

B µ I m í i B µ I m í i

TuÇn :

TuÇn : 29 29 TiÕt :

TiÕt : 55 55

B ài 45: A xit A xetic

CTPT: C

₂

H

₄

O

₂

PTK: 60

(2)

CHÀO CÁC EM

CHÚC CÁC EM HỌC TỐT THAM GIA PHÁT BIỂU

XÂY DỰNG BÀI

(3)

Kiểm tra bài cũ Kiểm tra bài cũ

• 1.Nêu tính chất hóa học của rượu etylic.

• Viết các phương trình

phản ứng minh họa.

(4)

Đáp án Đáp án

• 1.Ph 1.Ph

ản ứng cháy :ản ứng cháy :

• C C

₂₂

H H

₅₅

OH OH

_(l)_(l)

+ 3O + 3O

_2(k)_2(k)

  2CO 2CO

_2(k)_2(k)

+ 3H + 3H

₂₂

O O

_(h)_(h)

2. Ph 2. Ph

ản ứng thế với Na :ản ứng thế với Na :

• 2C 2C

₂₂

H H

₅₅

OH OH

_(l)_(l)

+ 2Na + 2Na

_(r)_(r)

  2C 2C

₂₂

H H

₅₅

ONa ONa

₍₍_dd)_dd)

+ H + H

_2(k)_2(k)

• 3. Phản ứng với Axit axetic (Học bài 45) 3. Phản ứng với Axit axetic (Học bài 45)

(5)

Khay thí nghiệm của học sinh

1. Hóa chất

- Dung dịch CH₃COOH - Kẽm - Dung dịch NaOH - CaCO₃

- Dung dịch Phenolphtalein - Nước cất - Bột CuO

2. Dụng cụ

- 1 giá ống nghiệm - Giấy quỳ tím - 5 ống nghiệm - Đèn cồn

- 1 kẹp gỗ - Diêm

- Bộ lắp ráp mô hình phân tử hữu cơ

(6)

I. Tính chất vật lý của axit axetic

Quan sát lọ đựng axit axetic. Mở lọ dùng công tơ hút khoảng 2ml axit

cho từ từ vào ống nghiệm đã có sẵn 1ml nước cất.

Cho biết trạng thái, màu sắc, mùi, khả năng tan trong nước của axit axetic.

Tính chất vật lý:

Axit axetic là chất lỏng, không màu, có vị chua, tan vô hạn trong nước.

Tìm hiểu tính chất vật lý của axit axetic

Hoạt động 1

(7)

II. Cấu tạo phân tử axit axetic

C₂H₄O₂

- Lắp ráp mô hình cấu tạo phân tử C₂H₄O₂

Tìm hiểu cấu tạo phân tử axit axetic

- Viết các công thức cấu tạo ứng với công thức phân tử

Quả cầu màu đen: nguyên tử C Quả cầu màu đỏ: nguyên tử O Quả cầu màu trắng: nguyên tử H

(8)

Cấu tạo phân tử axit axetic

CTCT thu gọn^:CH₃- COOH

Thể hiện tính axit

(9)

Cấu tạo phân tử axit axetic Cấu tạo phân tử axit axetic

CTPT: C₂H₄O₂

Mô hình dạng rỗng

Mô hình dạng đặc

CH₃-COOH

Viết gọn:

(10)

So sánh sự giống nhau và khác nhau của CTCT giữa axit axetic và rượu

etylic

Axit axetic Rượu etylic

(11)

III. Tính chất hóa học của axit III. Tính chất hóa học của axit

axetic axetic

1. Axit axetic có tính chất hóa học giống với các axit thông thường không?

Tìm hiểu các tính chất hóa học của axit axetic

(12)

Tiến hành thí nghiệm: mỗi nhóm làm 5 thí nghiệm sau:

Nhỏ một

giọt CH₃COOH vào mẩu giấy quỳ tím

Nhỏ một giọt phenolphtalein vào ống nghiệm đựng dung dịch NaOH. Sau đó nhỏ từ từ 5 giọt CH₃COOH vào ống nghiệm

Nhỏ vài

giọt CH₃COOH vào ống nghiệm có sẵn bột CuO

Nhỏ 5

giọt CH₃COOH vào ống nghiệm có sẵn một mẩu Zn.

Nhỏ 5

giọt CH₃COOH vào ống nghiệm có sẵn CaCO₃

Giấy quỳ ngả màu đỏ

Màu hồng nhạt dần 

dung

dịch không màu

Bột CuO tan dần thành dung dịch màu xanh

Có bọt khí bay lên

Có sủi bọt TN1:

Đổi màu chỉ thị

Hiện tượng:

TN2:

Tác dụng với Bazơ

TN3:

Tác dụng với Oxit Bazơ

TN4:

Tác dụng với Kim loại

TN5:

Tác dụng với Muối

(13)

Cách viết phương trình phản ứng

CH₃COO - là gốc axetat có hóa trị I

Chú ý : Gốc CH₃COO - được viết phía trước CTHH.

Ví dụ : CH₃COONa , (CH₃COO)₂Mg

(14)

Na

Cách viết phương trình phản ứng

Màu hồng nhạt dầndung dịch không màu

Nhỏ một giọt phenolphtalein vào ống Nghiệm đựng dung dịch NaOH. Sau đó

nhỏ từ từ 5 giọt CH₃COOH vào ống nghiệm

CH

₃

COO H

⁺

O H

CH₃COONa + H₂O CH₃COOH + NaOH

Phương trình phản ứng

Natri axetat

Thí nghiệm 2

(15)

Phương trình phản ứng:

CH₃COONa + H₂O CH₃COOH + NaOH

Natri axetat Thí nghiệm 2

(CH₃COO)₂Cu + H₂O

Đồng (II) axetat

2CH₃COOH + CuO

Thí nghiệm 3

(CH₃COO)₂Zn + H₂

Kẽm axetat

2CH₃COOH + Zn

Thí nghiệm 4

(CH₃COO)₂Ca + H₂O + CO₂

Canxi axetat

2CH₃COOH + CaCO₃

Thí nghiệm 5

CH₃COOH + CuO CH₃COOH + Zn

CH₃COOH + CaCO₃

(16)

Kết luận Kết luận

Axit axetic có đầy đủ các tính chất của một axit thông thường.

Axit axetic là một axit yếu nhưng tính axit

của nó mạnh hơn axit cacbonic.

(17)

2. Axit axetic tác dụng với rượu etylic?

Thí nghiệm:

- Cho 2 ml rượu etylic, 2 ml axit axetic vào 1 ống nghiệm. Nhỏ thêm 1 ml axit sunfuric đặc vào làm xúc tác.

- Đun sôi hỗn hợp trong ống nghiệm một thời gian rồi ngừng đun.

- Lắc nhẹ và quan sát ống nghiệm.

(18)

2. Tác dụng với rượu etylic - phản ứng este hóa.

(19)

Kết quả thí nghiệm

Sản phẩm phản ứng là một chất lỏng không màu, không tan trong nước,nhẹ hơn nước, có mùi thơm.

Chất này là một este có tên gọi etyl axetat CH

₃

- C OO - CH

₂

- CH

_3.

Phản ứng giữa axit và rượu tạo ra este và nước được gọi là phản

ứng este hóa.

(20)

CH

₃

-C-OH H O

O- CH

₂

- CH

₃

HOH

+ +

etyl axetat

CH₃-COOH + HO-C₂H₅ ^H²^SO⁴^{đặc, t} CH₃-COO-C₂H₅ + H₂O

0

Viết gọn:

CH₃-C-OH + HO-CH₂-CH₃ ^H²^SO⁴^{đặc, t} CH₃-C-O-CH₂-CH₃ + H₂O

0

O O

(l) (l)

(l)

(l) etyl axetat

Axit axetic tác dụng với rượu etylic tạo ra etyl axetat (phản ứng este hóa)

(21)

Tính chất hóa học của Axit axetic

1. Tính axit: axit axetic có đầy đủ tính chất của một axit.

2. Tác dụng với rượu etylic t ạo ra etyl axetat ( phản ứng este

hóa).

(22)

Tìm hiểu ứng dụng và phương pháp điều chế axit axetic

(23)

IV. Ứng dụng của axit axetic

Sản xuất tơ sợi nhân tạo, chất dẻo không cháy, phẩm nhuộm, dược phẩm, thuốc diệt côn trùng, làm giấm ăn.

CH₃COOH

Pha giấm ăn Tơ nhân tạo

Thuốc diệt côn trùng

Phẩm nhuộm Chất dẻo

Dược phẩm

(24)

V. Điều chế axit axetic

1. Trong công nghiệp

2. Sản xuất giấm ăn bằng phương pháp lên men dung dịch rượu etylic loãng

2C₄H₁₀ + 5O₂ ^{Xúc tác} 4CH₃COOH + 2H₂O

Nhiệt độ Butan

2CH₃COONa + H₂SO₄ ^{Nhiệt độ} 2CH₃COOH + Na₂SO₄

Natri axetat

CH₃-CH₂-OH + O₂ ^{Men giấm} CH₃-COOH + H₂O

Rượu etylic

(25)

Ghi nhớ

CTPT: C₂H₄O₂ PTK: 60

Tính chất vật lý:

-Chất lỏng, không màu, vị chua, tan vô hạn trong nước.

Tính chất Hóa học:

- Axit axetic có các tính chất hóa học của 1 axit.

-Axit axetic tác dụng với rượu etylic tạo ra etyl axetat (p.ư. este hóa).

Ứng dụng: Axit axetic là:

- Nguyên liệu trong công nghiệp.

- Pha chế giấm ăn.

Điều chế:

1. Trong CN: oxihóa butan.

2. Sản xuất giấm bằng cách oxihóa rượu etylic.

Axit Axetic

Viết gọn: CH₃- COOH

(26)

Câu hỏi & Bài tập

Câu hỏi 1

Axit axetic có tính axit vì trong phân tử:

a. Có hai nguyên tử oxi b. Có nhóm -OH

c. Có nhóm -COOH

d. Có nhóm -CH

₃

(27)

Câu hỏi & Bài tập

Câu hỏi 1

Axit axetic có tính axit vì trong phân tử:

a. Có hai nguyên tử oxi b. Có nhóm -OH

c. Có nhóm - COOH

d. Có nhóm -CH

₃

(28)

Câu hỏi 2

Axit axetic có thể tác dụng được với các chất nào sau đây?

 ZnO

 KOH

 Na₂CO₃

 Cu

 C₂H₅OH

 NaCl

(29)

Axit axetic có thể tác dụng được với các chất nào sau đây:

 ZnO

 KOH

 Na₂CO₃

 Cu

 C₂H₅OH

 NaCl

Câu hỏi 2







2CH₃COOH + ZnO (CH₃COO)₂Zn + H₂O CH₃COOH + KOH CH₃COOK + H₂O

2CH₃COOH + Na₂CO₃ 2CH₃COONa+H₂O+CO₂

CH₃COOH + C₂H₅OH H2SO4 đặc, t⁰ CH₃COOC₂H₅ + H₂O

Bài tập về nhà



(30)

Bài tập về nhà

Bài 1, 2, 4, 6, 7, 8 trang 143 SGK Bài 1, 2, 4, 6, 7, 8 trang 143 SGK

Kết thúc

Giải ô chữ Hóa học

(31)

GIẢI Ô CHỮ HÓA HỌC

N A T R I O X I

M E T A N

E T I L E N

A X E T I L E N C A C B O N

A X E T I C

Tên một kim loại nhẹ tác dụng được với C₂H₅OH

Chất khí tạo ra trong quá trình quang hợp của cây xanh

Chất khí này chiếm 95%

khí thiên nhiên

Là chất khí làm hoa quả mau chín

Là hydrocacbon có liên kết ba trong phân tử

Là nguyên tố có mặt trong mọi hợp chất hữu cơ

Là tên gọi của một axit hữu cơ