BÀI 1. ĐẠI LƯỢNG TỈ LỆ THUẬN, TỈ LỆ NGHỊCH Câu 1: Cho bảng giá trị sau. Kết luận nào sau đây là sai:
x 6 −12 −4 −2 1
y −3 6 2 1 1
−2
A. Hệ số tỉ lệ k 1
= −2
B. x, y là hai đại lượng tỉ lệ thuận C. Hệ số tỉ lệ k= −2
D. Nếu x= −8 thì y = 4.
Lời giải:
Khi quan sát bảng ta có nhận xét sau:
1 2 3 4 5
1 2 3 4 5
y y y y y 1
x = x = x = x = x = −2
Nên y và x là hai giá trị tỉ lệ thuận và hệ số tỉ lệ k 1
= −2. Do đó A, B là đúng; C sai.
Biểu diễn y theo x, ta được: y 1x
= −2 Thay x= −8 vào y 1x
= −2 ta có: y 1.
( )
8 4= −2 − = . Nên đáp án D đúng.
Đáp án cần chọn là C.
Câu 2: Cho biết đại lượng x tỉ lệ thuận với đại lượng y theo hệ số tỉ lệ -2. Hãy biểu diễn y theo x
A. y 1x
= 2 B. y= −x C. y 1x
= −2 D. y= −2x Lời giải:
Vì đại lượng x tỉ lệ thuận với đại lượng y theo hệ số tỉ lệ −2 nên y cũng tỉ lệ thuận với x theo hệ số tỉ lệ 1
−2 Suy ra y 1x
= −2
Đáp án cần chọn là: C
Câu 3: Cho đại lượng x và y có bảng giá trị sau:
x 2,3 4,8 -9 -6 -5
y 4,8 2,3 -5 -6 -9x
Kết luận nào sau đây đúng
A. x và y là hai đại lượng tỉ lệ thuận với nhau theo hệ số tỉ lệ 23 48 B. x và y là hai đại lượng tỉ lệ thuận theo hệ số 9
5 C. x và y không tỉ lệ thuận với nhau
D. y và x tỉ lệ thuận theo hệ số tỉ lệ 5 9 Lời giải:
Ta thấy 2,3 4,8
4,8 2,3 nên x và y không tỉ lệ thuận với nhau Đáp án cần chọn là C
Câu 4: Cho biết x tỉ lệ thuận với y theo hệ số tỉ lệ 3. Hãy biểu diễn y theo x
A. 1
y x
= −3 B. y=3x C. y= −3x
D. 1
y x
= 3 Lời giải:
Vì x tỉ lệ thuận với y theo hệ số tỉ lệ 3 nên y cũng tỉ lệ thuận với x theo hệ số tỉ lệ 1
3. Suy
ra 1
y x
=3
Đáp án cần chọn là: D
Câu 5: Cho x và y là hai đại lượng tỉ lệ thuận với nhau theo hệ số tỉ lệ k . Khi x = 12 thì y
= -3 A. k = 1
−4 B. k = -4 C. k = 4 D. k = 1 4
Lời giải:
Từ câu trước ta có x = (−4)y ⇒ y 1x
= −4 Đáp án cần chọn là: B
Câu 6: Cho đại lượng x và y có bảng giá trị sau:
x -5 -1 2 3,5 6,8
y -12,5 -2,5 5 8,75 16,32
Kết luận nào sau đây đúng
A. x và y là hai đại lượng tỉ lệ thuận với nhau theo hệ số tỉ lệ 23 48 B. x và y là hai đại lượng tỉ lệ thuận theo hệ số 9
5 C. x và y không tỉ lệ thuận với nhau
D. y và x tỉ lệ thuận theo hệ số tỉ lệ 5 9 Lời giải:
Ta thấy 5 1 2 3.75 6,8
12,5 2,5 5 8,75 16,32
− = − = =
− −
nên x và y không tỉ lệ thuận với nhau Đáp án cần chọn là C
Câu 7: Giả sử x và y là hai đại lượng tỉ lệ thuận x1 , x2 là hai giá trị khác nhau của x có tổng bằng 4 và y1 ; y2 là hai gía trị của y có tổng bằng 16. Biểu diễn y theo x:
A. y 1x
= 4 B. y=12x C. y=4x D. y=2x Lời giải:
Vì x và y là hai đại lượng tỉ lệ thuận nên 1 2
1 2
y y
x =x Áp dụng tính chất của dãy tỉ số bằng nhau ta có:
1 2 1 2
1 2 1 2
y y y y 16
x x x x 4 4
= = + = =
+
(Vì y1+y2 =16; x1+x2 =4)
Vậy y và x tỉ lệ thuận với nhau theo hệ số tỉ lệ là 4 Suy ra y=4x
Đáp án cần chọn là C
Câu 8: Giả sử x và y là hai đại lượng tỉ lệ thuận x1 , x2 là hai giá trị khác nhau của x và y1
; y2 là hai giá trị của y. Tính x1 biết 2 1 3 2 1
x 3; y ; y
5 10
= = − =
A. x1 = -18 B. x1 = 18 C. x1 = -6 D. x1 = 6 Lời giải:
Vì x và y là hai đại lượng tỉ lệ thuận nên 1 1
2 2
x y
x = y hay
1
1
3
x 5 6 x 18
3 1 10
−
= = − = − Đáp án cần chọn là A
Câu 9: Chọn kết quả đúng.
Cho biết x và y là hai đại lượng tỉ lệ thuận, khi x=2 thì y = −4. Vậy giá trị của y = −15 khi x bằng:
A. 15 2
− B. 15
2 C. 2
15 D. 2
15.
−
Lời giải:
Ta có x và y là hai đại lượng tỉ lệ thuận với nhau, nên hệ số tỉ lệ k y 4 2
x 2
= = − = −
y biểu diễn theo x bởi công thức sau: y= −2x
Thay y = - 15 vào y= −2x, ta được: 15 2x x 15
− = − = 2 Vậy x 15
= 2 khi y = -15.
Đáp án cần chọn B.
Câu 10: Cho x và y là hai đại lượng tỉ lệ thuận với nhau theo hệ số tỉ lệ k . Khi x = 10 thì y = 30
A. k = 1 3
− B. k = -3 C. k = 3 D. k = 1 3 Lời giải:
Vì x và y là hai đại lượng tỉ lệ thuận với nhau theo hệ số tỉ lệ k nên x = ky Ta có:
10 = k.(-30)
Hay 1
x y
3
= −
Đáp án cần chọn là A
Câu 11: Giả sử x và y là hai đại lượng tỉ lệ thuận x1 , x2 là hai giá trị khác nhau của x và y1 ; y2 là hai giá trị của y. Tính y1 biết 1 2 1 2 1
x 12; x ; y
6 3
= = =
A. y1 = 24 B. y1 = 42 C. y1 = 6 D. y1 = -6 Lời giải:
Vì x và y là hai đại lượng tỉ lệ thuận nên 1 1
2 2
x y
x = y hay
1
1
y 12
y 24
1 1
3 6
= =
Đáp án cần chọn là A
Câu 12: Khi có y = k.x (với k 0) ta nói A. y tỉ lệ thuận với x theo hệ số tỉ lệ k.
B. x tỉ lệ thuận với y theo hệ số tỉ lệ k.
C. x và y không tỉ lệ thuận với nhau.
D. Không kết luận được gì về x và y.
Lời giải:
Nếu đại lượng y liên hệ với đại lượng x theo công thức y = kx (với k là hằng số khác 0 ) thì ta nói y tỉ lệ thuận với x theo hệ số tỉ lệ k.
Đáp án cần chọn là: A
Câu 13: Khi có x = k.y (với k 0) ta nói : A. y tỉ lệ thuận với x theo hệ số tỉ lệ k.
B. x tỉ lệ thuận với y theo hệ số tỉ lệ k.
C. x và y không tỉ lệ thuận với nhau.
D. Không kết luận được gì về x và y.
Lời giải:
Nếu đại lượng x liên hệ với đại lượng y theo công thức x = ky (với k là hằng số khác 0 ) thì ta nói x tỉ lệ thuận với y theo hệ số tỉ lệ k.
Đáp án cần chọn là: A
Câu 14: Chọn kết quả đúng.
Biết x tỉ lệ thuận với y theo tỉ lệ 1
2 và y tỉ lệ thuận với z theo hệ số tỉ lệ 1
3. Khi đó x tỉ lệ thuận với z theo hệ số tỉ lệ là
A. 6 B. 1
6 C. 2
3 D. 3.
2
Lời giải:
Vì x tỉ lệ thuận với y theo tỉ lệ 1
2 nên x 1y
= 2 ; Vì y tỉ lệ thuận với z theo hệ số tỉ lệ 1
3 nên 1
y z
= 3 ; Do đó 1
x z
= 6 nên x tỉ lệ thuận với z theo hệ số tỉ lệ 1 k=6. Đáp án cần chọn là B.
Câu 15: Giả sử x và y là hai đại lượng tỉ lệ thuận x1 , x2 là hai giá trị khác nhau của x và y1 ; y2 là hai giá trị của y . Tìm x1, y1 biết : 2y1 +3x1 = 24 , x2 = 6 , y2 = 3 :
A. x1=12; y1=6 B. x1 = −12; y1= −6 C. x1 =12; y1 = −6 D. x1= −12; y1=6 Lời giải:
Vì x và y là hai đại lượng tỉ lệ thuận nên 1 1
2 2
x y
x = y hay Suy ra x1 y1 3x1 2y1 3x1 2y1 24
6 3 18 6 18 6 12 2
= = = = + = = −
− − − + −
Nên x1 = −( 2).( 6) 12; y− = 1 = −( 2).3= −6 Đáp án cần chọn là C
Câu 16: Giả sử x và y là hai đại lượng tỉ lệ thuận x1, x2 là hai giá trị khác nhau của x và y1
; y2 là hai giá trị của y. Tìm x1, y1 biết: y1 - x1 = -7 , x2 = -4 , y2 = 3 : A. x1= −28; y1 =21
B. x1 = −3; y1=4
C. x1 = −4; y1 =3 D. x1 =4; y1 = −3 Lời giải:
Suy ra x1 y1 y1 x1 7 1 4 3 3 ( 4) 7
− −
= = = = −
− − −
Nên x1 = −( 1).( 4)− =4; y1= −( 1).3= −3 Đáp án cần chọn là D
Câu 17: Chọn kết quả đúng.
Cho y và x là hai đại lượng tỉ lệ thuận; x và 1 x là hai giá trị của x và có tổng bằng 2, hai 2 giá trị tương ứng là y và 1 y của y có tổng bằng 4.2 − Công thức mô tả quan hệ giữa x và y là
A. y=2x B. y= −2x C. y 1x
= −2 D. y 1x.
= 2
Lời giải:
Ta có y và x là hai đại lượng tỉ lệ thuận nên
1 2 1 2
1 2 1 2
y y y y 4
k 2
x x x x 2
+ −
= = = = = −
+
Vậy y được biểu diễn thông qua x bởi công thức: y= −2x. Đáp án cần chọn là B.
Câu 18. Chọn kết quả đúng.
Cho y tỉ lệ thuận với x theo hệ số tỉ lệ 1.
4 Công thức biểu diễn y theo x là:
A. y=4x B. y 1x
= 4 C. y 1x
= 2 D. y =2x.
Lời giải:
Vì y tỉ lệ thuận với x theo hệ số tỉ lệ 1
4 , nên công thức biểu diễn y theo x là: y 1x
= 4 . Đáp án cần chọn B.
Câu 19: Chọn kết quả đúng.
Cho đại lượng y tỉ lệ thuận với đại lượng x. Khi x=2 thì y=4. Hệ số tỉ lệ là:
A. 1
2 B. 8 C. 2 D. 2.
−4
Lời giải:
Ta có x và y là hai đại lượng tỉ lệ thuận với nhau, nên hệ số tỉ lệ k y 4 2 x 2
= = = Vậy k = 2.
Đáp án cần chọn là C.
Câu 20: Chọn kết quả đúng
Biết y tỉ lệ thuận với x theo hệ số tỉ lệ là 4 và x tỉ lệ thuận với t theo hệ số tỉ lệ là 3. Vậy y tỉ lệ thuận với t theo hệ số tỉ lệ là:
A. 4
3 B. 3
4 C. 12 D. 7.
Lời giải
Vì y tỉ lệ thuận với x theo tỉ lệ 4 nên y=4x ; Vì x tỉ lệ thuận với t theo hệ số tỉ lệ 3 nên x=3t;
Do đó y 12t= nên y tỉ lệ thuận với t theo hệ số tỉ lệ k=12. Đáp án cần chọn là C.