CỔ TÍCH SỌ DỪA 2 TIẾT A. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC NỀN (Chép vào tập)
1/ Khái niệm truyện cổ tích
- Là loại truyện dân gian (Tập thể, truyền miệng, dị bản).
- Kể về cuộc đời, số phận của một số kiểu nhân vật.
- Thể hiện cách nhìn, cách nghĩ, mong ước của người xưa về một xã hội công bằng, tốt đẹp.
2/ Cốt truyện cổ tích
- Bắt đầu bằng mốc thời gian xưa “Ngày xửa, ngày xưa…”, kể theo trình tự thời gian.
- Có yếu tổ hoang đường, kì ảo.
- Kết thúc có hậu.
3/ Nhân vật trong truyện cổ tích
- Thuộc một trong các kiểu nhân vật: nhân vật người mang lốt vật, nhân vật bất hạnh, nhân vật dũng sĩ, nhân vật thông minh,…
- Có sự khác lạ về xuất thân, tài năng, phẩm chất, hành động,…
- Phẩm chất được bộc lộ qua những hành động.
4/ Đề tài là hiện tượng đời sống được miêu tả, thể hiện qua văn bản.
5/ Chủ đề là vấn đề chính mà văn bản muốn nêu lên qua hiện tượng đồi sống.
Chủ đề truyện cổ tích là mong ước về một xã hội công bằng, tốt đẹp.
B. VĂN BẢN SỌ DỪA
* Câu hỏi định hướng tìm hiểu bài (Làm câu hỏi vào tập)
(?) Sau khi đọc xong văn bản, dựa vào đặc điểm cốt truyện cổ tích, em hãy liệt kê những sự việc chính trong câu chuyện Sọ Dừa.
(?) Sọ Dừa thuộc kiểu nhân vật gì trong truyện cổ tích?
(?) Hãy tìm những chi tiết trong câu chuyện thể hiện sự khác lạ của Sọ Dừa? (Khác lạ ở sự ra đời, hình dáng, tài năng, hành động, suy nghĩ).
(?) Những hành động nào thể hiện Sọ Dừa là người sống tốt, sống có nghị lực, sống giàu tình yêu thương, có sự vị tha?
(?) Hãy tìm những hành động của cô em út (Vợ Sọ Dừa) thể hiện cô là người hiền lành, giàu tình yêu thương?
(?) Em có nhận xét gì về cách sống của hai người chị vợ Sọ Dừa?
(?) Hãy tìm và nêu ý nghĩa những chi tiết mang yếu tố hoang đường, kì ảo trong truyện?
(?) Câu chuyện truyền tải ý nghĩa, bài học gì cho chúng ta trong cuộc sống?
* Nội dung bài học (Chép nội dung bài học vào tập sau phần trả lời câu hỏi) 1/ Cốt truyện Cổ tích
+ Mẹ uống nước trong sọ dừa có mang sinh ra Sọ Dừa.
+ Sọ Dựa xin chăn bò nhà phú ông để phụ giúp mẹ.
+ Sọ Dừa gặp gỡ và cưới cô gái út, trút bỏ lốt vật thành người tuấn tú.
+ Sọ Dừa chăm học hành đổ trạng nguyên, được cử đi sứ.
+ Vợ bị hại, nhờ làm theo lời chồng, thoát nạn sống trên đảo hoang.
+ Sọ Dừa đi sứ về, gặp và đưa vợ về từ đảo, mở tiệc mừng.
+ Vợ chồng Sọ Dừa sum họp, hai người chị xấu hổ bỏ đi biệt xứ.
2/ Nhân vật trong truyện cổ tích a/ Sọ Dừa
- Thuộc kiểu nhân vật người mang lốt vật.
- Điểm khác lạ:
+ Ra đời, hình dáng kì lạ.
+Tài năng: chăn bò giỏi, thổi sáo hay.
+ Cưới được vợ -> trút bỏ lốp vật: chàng trai tuấn tú, đỗ trạng nguyên.
+ Dự cảm lo xa chính xác.
- Phẩm chất: Sống tốt, có nghị lực, giàu tình yêu thương, vị tha.
b/ Người vợ
Phẩm chất: Hiền lành, giàu tình yêu thương.
c/ Hai chị em
Phẩm chất: Kiêu kì, thói ghen ghét, độc ác.
3/ Yếu tố hoang đường, kì ảo
- Ra đời kì lạ “Mẹ uống nước trong sọ dừa”, dị dạng “không chân không tay, lăn lông lốc” -> Thương cảm, đề cao phẩm chất, cái đẹp bên trong.
- Biến đổi kì diệu “dị dạng, thấp kém” -> “người tuấn tú, tài giỏi, cưới được vợ” -> nghị lực sống vươn lên thay đổi cuộc đời.
4/ Ý nghĩa truyện
- Đề cao giá trị chân chính, cái đẹp bên trong của con người.
- Đề cao lòng nhân ái đối với người bất hạnh, khiếm khuyết.
- Đề cao nghị lực sống vươn lên, tinh thần lạc quan, tự tin của con người.
- Mong ước có được một cuộc sống công bằng, tốt đẹp của người dân.
BÀI KIỂM TRA THƯỜNG XUYÊN LẦN 1 1/ Văn bản (Không cần chép câu hỏi, ghi câu a/ b/ c rồi trả lời)
a/ Hãy kể tên 2 tác phẩm thuộc thể loại truyền thuyết khác mà em biết? (0,5 điểm)
b/ Em thích chi tiết tưởng tượng kì ảo nào trong truyện Sự tích Hồ Gươm? Vì sao? (1 điểm) c/ Truyền thuyết Thánh Gióng có liên quan đến những sự kiện lịch sử nào? (0,5 điểm) 2/ Tiếng Việt
a/ Xác định từ ghép, từ láy trong ngữ liệu sau (Điền vào bảng, không cần chép lại bài thơ) (3,5 điểm) Bé con ơi,
Mặt đất và bầu trời
Xin chào đón con – Thiên thần bé nhỏ Hãy nở nụ cười trên môi xinh, con nhé Để tâm hồn rạng ngời, ấm áp thơ ngây!
Con biết không, để có con trên trái đất này Là cả một sự diệu kỳ
…
Để con nhìn đời bằng con mắt yêu thương!
Làn da con mịn màng
Là làn da dịu dàng mây trắng (Thiên Thần – Lương Đình Khoa)
Từ ghép Từ láy
b/ Chọn và đặt câu với 1 từ láy trong ngữ liệu trên (0,5 điểm).
c/ Chọn và đặt câu với 1 từ ghép trong ngữ liệu trên (0,5 điểm).
d/ Tìm 1 thành ngữ có tên con vật và nêu ý nghĩa của thành ngữ đó (1 điểm) 3/ Làm văn (2,5 điểm)
Đọc câu chuyện sau và tóm tắt bằng sơ đồ (Không chép lại câu chuyện của đề) CHUYỆN BỐN MÙA
Một ngày đầu năm, bốn nàng tiên Xuân, Hạ, Thu, Đông gặp nhau. Đông cầm tay Xuân, bảo:
- Chị là người sung sướng nhất đấy! Ai cũng yêu chị. Chị về, vườn cây nào cũng đâm chồi nảy lộc.
Xuân nói:
- Nhưng phải có nắng của em Hạ, cây trong vườn mới đơm trái ngọt. Có em Hạ, các cô cậu học trò mới được nghỉ hè.
Cô nàng Hạ tinh nghịch xen vào:
- Thế mà thiếu nhi lại thích em Thu nhất. Không có Thu, làm sao có vườn bưởi chín vàng, có đêm trăng rằm rước đèn, phá cỗ,...
Đông, giọng buồn buồn:
- Chỉ có em là chẳng ai yêu.
Thu đặt tay lên vai Đông, thủ thỉ:
- Có em mới bập bùng bếp lửa nhà sàn, có giấc ngủ ấm trong chăn. Sao lại có người không thích em được?
Bốn nàng tiên mãi chuyện trò, không biết bà Đất đã đến bên cạnh từ lúc nào. Bà vui vẻ góp chuyện:
- Các cháu mỗi người một vẻ. Xuân làm cho cây lá tươi tốt. Hạ cho trái ngọt, hoa thơm. Thu làm cho trời xanh cao, cho học sinh nhớ ngày tựu trường. Còn cháu Đông, ai mà ghét cháu được! Cháu có công ấp ủ mầm sống để cây cối đâm chồi nảy lộc. Các cháu đều có ích, đều đáng yêu.
(Theo TỪ NGUYÊN TĨNH) Tên văn bản:
Nội dung chính:
Sự việc 1 Sự việc 2 Sự việc 3 Sự việc …
