Lợi ích và rủi ro của dịch vụ Ngân hàng di động

- Quản lý tài khoản: tạo, hủy, thay đổi và kiểm tra trạng thái tài khoản thông qua điện thoại di động.

- Cân đối tài khoản: kiểm tra cân đối cho một hay nhiều tài khoản.

- Chuyển khoản: thực hiện chuyển khoản giữa các tài khỏan trong cùng hệ thống hoặc giữa các ngân hàng khác nhau.

- Thanh toán dịch vụ: thanh toán hóa đơn điện, nước, điện thoại, bảo hiểm...

- Mua bán: thanh toán các giao dịch mua bán hàng hóa thông thường thay cho tiền mặt hoặc thẻ tín dụng.

- Xem thông tin: tỷ giá, chứng khoán, số dư, phát sinh giao dịch…

- Nạp tiền: nạp tiền cho các thẻ tín dụng, cho điện thoại di động…

Trường Đại học Kinh tế Huế

- Giao dịch chứng khoán: đặt lệnh mua, bán chứng khoán.

- Giao dịch tài chính: thực hiện mua bán kim loại quý, ngoại tệ…

1.6.3.2 Lợi ích của dịch vụ Ngân hàng di động

Thay vì hình thức giao dịch ngân hàng truyền thống tại quầy thì hiện nay khách hàng sử dụng phổ biến những tiện ích hiện đại hơn như E-banking hay Ngân hàng di động. Tính đến tháng 9/2014, Việt Nam có khoảng 3 triệu khách hàng đang sử dụng dịch vụ Ngân hàng di động với 14-15 triệu giao dịch được thực hiện hàng tháng, tổng giá trị lên đến hàng nghìn tỉ đồng mỗi tháng. Tốc độ tăng trưởng trung bình hàng năm của dịch vụ này khoảng 20-30%/tháng.

* Đối với nền kinh tế

Ngân hàng di động là loại hình dịch vụ đang phát triển với sự trang bị của các trang thiết bị công nghệ hiện đại từ điện thoại di động đến hệ thống mạng đòi hỏi sự hiểu biết nhất định của nhà cung cấp lẫn khách hàng sử dụng.

Ngân hàng di động tạo ra được những giá trị gia tăng cao – một trong những đặc điểm của nền kinh tế tri thức. Bên cạnh đó, loại hình dịch vụ này còn có vai trò rất lớn đối với nền kinh tế trong việc tạo nên dòng vốn chu chuyển nhanh hơn rất nhiều so với phương pháp truyền thống. Để sử dụng dịch vụ Ngân hàng di động khách hàng cần phải mở tài khoản tiền gửi tại ngân hàng và thực hiện thanh toán thông qua việc chuyển khoản trong hệ thống ngân hàng. Thông thường khách hàng phải đến tận ngân hàng để làm các thủ tục chuyển tiền nhưng các quầy giao dịch lại luôn luôn đông khách và chỉ làm việc trong giờ hành chính nên không phải lúc nào cũng thực hiện được. Chưa kể đến những sai sót do điền sai thông tin thì tiền không để đến tay người nhận được. Vi vậy sự thuận tiện của dịch vụ Ngân hàng di động khi giao dịch được xử lí ngay lập tức, nhanh chóng, chính xác đã góp phần làm tăng tốc độ chu chuyển vốn cho nền kinh tế và tránh được những rủi ro đáng tiếc có thể xảy ra trong quá trình thay toán.

Dịch vụ Ngân hàng di động cũng góp phần nâng cao chất lượng thanh toán, đa dạng hóa cách thức thanh toán không dùng tiền mặt, giảm đáng kể lượng tiền mặt trong lưu thông, giúp Ngân hàng có khả năng điều tiết cung ứng tiền tệ cho phù hợp

Trường Đại học Kinh tế Huế

với nhu cầu và từ đó tiết kiệm được chi phí phát hành, in ấn cũng như chi phí lưu thông tiền mặt. Tạo điều kiện dễ dàng cho việc kiểm soát lạm phát thông qua việc khống chế tỉ lệ dự trữ bắt buộc, tỉ lệ tái chiết khấu… Ngân hàng di động tạo điều kiện mở rộng quan hệ quốc tế, thúc đẩy các hoạt động thương mại điện tử phát triển.

* Đối với khách hàng

Sử dụng Ngân hàng di động khách hàng có thể chuyển khoản, thanh toán các chi phí của mình mọi lúc mọi nơi, không phải tìm xem ngân hàng có đặt máy ATM xung quanh hay không, thay vì soạn tin nhắn số tiền cần gửi, khách hàng chỉ cần thực hiện ngay trên giao diện Ngân hàng di động đã cài đặt trên điện thoại của mình.

Ngoài dịch vụ chuyển khoản, với chiếc điện thoại di động, khách hàng có thể sử dụng nhiều tính năng cực kì tiện ích như tra cứu thông tin tài khoản, thanh toán hóa đơn điện nước, nạp điền điện thoại, vay vốn. Không những vậy, dịch vụ Ngân hàng di động còn đem lại cho khách hàng những lợi ích sau:

- Tiết kiệm thời gian: Khách hàng có thể giao dịch bất cứ thời điểm nào và bất cứ đâu, không cần tốn nhiều thời gian để trực tiếp đến ngân hàng và chờ đợi đến lượt của mình

- Tính an toàn cao: Ngoài mật khẩu tài khoản và mã PIN điện thoại ra thì an toàn của người sử dụng càng được nâng cao hơn với công nghệ xác thực mạnh như OTP (One Time Password) – giải pháp xác thực bằng công nghệ sử dụng mật khẩu một lần là dịch vụ cung cấp cho các tổ chức và doanh nghiệp có hệ thống quản lí tài khoản của khách hàng và có nhu cầu xác thực người dùng cũng như giao dịch để đảm bảo an toàn cho tài khoản của khách hàng khi truy cập và giao dịch trên mạng Internet.

- Chi phí tương đối thấp: Khách hàng khi sử dụng dịch vụ Ngân hàng di động sẽ tiết kiệm được nhiều chi phí hơn như phí đi lại, chi phí cơ hội về thời gian giao dịch trực tiếp tại ngân hàng. Mức phí thực hiện các giao dịch cũng rất thấp. Số liệu về phí giao dịch ngân hàng khảo sát ở Mỹ đã chứng minh cho điều đó.

Trường Đại học Kinh tế Huế

Bảng 2: Phí giao dịch bình quân của các hình thức giao dịch qua ngân hàng tại Mỹ

STT Hình thức giao dịch Phí bình quân 1 giao

dịch (USD)

1 Giao dịch qua nhân viên ngân hàng 1,07

2 Giao dịch qua Ngân hàng di động 0,54

3 Giao dịch qua ATM 0,27

4 Giao dịch qua Internet Banking 0,01

(Christiansen, Hans, (2000),”Electronic Finance: Reshaping the World”, Financial Discussion Paper No.4, The World Bank)

* Đối với Ngân hàng

Triển khai Ngân hàng di động, ngân hàng sẽ có rất nhiều lợi ích. Trước hết, ngân hàng mang đến một kênh giao dịch tuyệt vời cho khách hàng của mình, làm họ hài lòng hơn. Đây là điều rất quan trọng trong lúc các ngân hàng đưa ra nhiều chiến lược làm tăng sự thỏa mãn của khách hàng và tăng sức cạnh tranh đối với các đối thủ của mình.

Với dịch vụ Ngân hàng di động, mỗi chiếc điện thoại di động có thể thực hiện các chức năng gần như một chiếc ATM. Vì thế, nếu triển khai sớm dịch vụ này, ngân hàng sẽ tiết kiệm được hàng tỉ đồng trong việc xây dựng mạng lưới ATM.

Tăng lợi nhuận kinh doanh: Phí giao dịch thu được từ dịch vụ Ngân hàng di động giúp làm tăng lợi nhuận cho ngân hàng. Với số lượng khách hàng sử dụng dịch vụ ngày càng gia tăng, nguồn thu này được đánh giá là ổn định và ít rủi ro hơn so với nguồn thu từ các sản phẩm dịch vụ truyền thống

Mở rộng phạm vi hoạt động và tăng khả năng cạnh tranh: Ngân hàng di động có khả năng mở rộng cao để kết nối đến nhiều hệ thống thanh toán khác nhau, giúp ngân hàng có thể mở rộng mạng lưới dịch vụ dễ dàng, tăng quy mô cung ứng, tạo điều kiện hòa nhập và phát triển thị trường trong nước và quốc tế.

Trường Đại học Kinh tế Huế

Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn: Ngân hàng di động sẽ giúp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn của ngân hàng. Thông qua các dịch vụ Ngân hàng di động, các lệnh chi trả, nhờ thu của khách hàng được thực hiện nhanh chóng, tạo điều kiện chu chuyển nhanh vốn tiền tệ trao đổi tiền – hàng. Đẩy nhanh tốc độ lưu thông hàng hóa, tiền tệ, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn.

1.6.3.3 Rủi ro khi sử dụng dịch vụ Ngân hàng di động

Cùng với sự phát triển của khoa học kĩ thuật thì tội phạm công nghệ cũng không ngừng gia tăng, ảnh hưởng của nó cực kì lớn, đặc biệt là mục đích lớn hơn về mặt kinh tế, xã hội. Dịch vụ Ngân hàng di động thu hút rất nhiều người sử dụng nhưng bên cạnh đó cũng tồn tại một số rủi ro chính khách hàng phải đối mặt khi sử dụng:

- Cloning: Sao chép thông tin xác nhận từ điện thoại này sang điện thoại khác.

Kẻ gian có thể giả dạng khách hàng để thực hiện các giao dịch.

- Hijacking: Kẻ tấn công có thể kiểm soát giao dịch giữa hai khách hàng, giả dạng làm 1 trong 2 khách hàng đó. Tương tự cloning, hacker có thể sử dụng Hijacking để truy cập vào tài khoản của khách hàng.

- Malicious Code: Một thể loại giống như Virus, Worm hoặc có thể là malware được cài vào thiết bị cầm tay, từ đó hacker có thể lấy thông tin về bất kì giao dịch nào của khách hàng khi sử dụng Ngân hàng di động.

- Pharming: Là chương trình virut xâm nhập vào máy của khách hàng, chiếm quyền điều khiển trình duyệt web. Khi khách hàng nhập thông tin ở một website chính thống sẽ bị chuyển đến một trang web giả mạo mà không thể nhận ra. Những thông tin nhập vào trang web đó sẽ bị chiếm dụng.

- Vishing: Viết ngắn gọn của “Voice and Phising”, một dạng tấn công mà khách hàng lộ thông tin các nhận thông qua các cuộc gọi.

Điện thoại di động chỉ cần nằm trong tay người khác 5 phút là đã có thể bị cài một phần mềm nghe lén và nó sẽ ngay lập tức trở thành vật sở hữu của một người khác. Lúc này mọi dữ liệu, hoạt động của khách hàng đều bị phần mềm nghe lén ghi lại và gửi về máy chủ.

Trường Đại học Kinh tế Huế

Người dùng cần có những biện pháp chủ động để bảo vệ thiết bị của mình để hạn chế tối đa nguy cơ bị mất tài khoản ngân hàng. Không nên tùy tiện cài đặt những phần mềm không rõ nguồn gốc hoặc từ những kho ứng dụng không được tin tưởng.

Thêm vào đó, người dùng không nên tùy tiện bấm vào những đường link lạ khi nhận được email hay tin nhắn, nhất là trên điện thoại.

Để phòng tránh rủi ro, khách hàng nên luôn khóa điện thoại, đổi mật khẩu thường xuyên. Mật khẩu nên bao gồm chữ hoa chữ thường và số. Không nên đặt các mật khẩu dễ nhớ như tên, sinh nhật, số điện thoại,.. Khách hàng nên kiểm tra kĩ và chỉ cài đặt cũng như cập nhật ứng dụng Ngân hàng di động theo các thông báo chính thức của ngân hàng.

1.6.4 Chất lượng dịch vụ Ngân hàng di động (Mobile Banking Service Quality)