Phân tích môi trường vĩ mô

Theo thời báo tài chính, Báo cáo triển vọng ngành 2018 của Công ty Chứng khoán Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BSC) cho biết, thị trường xây dựng cơ sở hạtầng được dựbáo sẽ tiếp tục tăng trưởng tốt nhờ vào vốn FDI dựkiến sẽtiếp tục tăng mạnh. Theo dự báo của Đơn vị nghiên cứu thị trường BMI, ngành xây dựng sẽvẫn duy trì tốc độ tăng trưởng thực trong năm 2018 đạt 9,63% và đạt mức bình quân khoảng 7,8% trong giai đoạn 2018-2021, chủ yếu nhờ vào tăng trưởng đầu tư của khối tư nhân và nước ngoài. BSC cho rằng, riêng về thị trường xây dựng dân dụng sẽ chậm lại so vớinăm 2018 do tốc độ tăng trưởng ngành Bất động sản, đặc biệt là bất động sản nhà ở sẽ chậm lại hơn so với năm 2017. Nguyên nhân được BSC đưa ra là do: yếu tố cạnh tranh gay gắt hơnkhi phân khúc căn hộ cao cấp bắt đầu gặp khó khăn,khi đó các doanh nghiệp sẽ phải chuyển về phân khúc trung cấp và bình dân, cạnh tranh với các nhà thầu khác; giá cả nguyên vật liệu sắt, thép, cát… có xu hướng tăng mạnh trong thời gian vừa qua; xu hướng phải đẩy mạnh tỷ trọng ở phân khúc nhà ở trung cấp – bình dân vànhà xưởng công nghiệp có biên lợi nhuận gộp thấp hơn.

Sự tăng trưởng của ngành xây dựng cũng phụ thuộc vào yếu tốlãi suất cho vay và lạm phát. Tháng 10/2018, bốn ngân hàng thương mại có vốn Nhà nước đã tăng lãi suất huy động ở một sốkỳhạn. Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) đã tăng lãi suất một sốkỳ hạn ngắn, từ1-2 tháng lên 4,4%/năm (tăng 0,1 điểm % so với trước); các kỳ hạn 3 tháng lên 4,8%/năm, 6 tháng lên 5,5%/năm (tăng 0,2 điểm % so với trước). Dự báo của giới tài chính ngân hàng cho thấy, lãi suất sẽ còn tăng trong thời gian tới, cụthể là vào đầu năm 2019. Từngày 1/1/2019 thuế môi trường với xăng dầu tăng thêm 1.000 đồng/lít, sẽ đẩy lạm pháttăng, khiến các ngân hàng phải tăng lãi suất huy động. Lãi suất tăng chắc chắn sẽ tác động tới sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp. Lãi suất tăng, tính toán thấy không có lợi, doanh nghiệp sẽ không mở rộng hoặc giảm sản xuất kinh doanh. Nếu bắt buộc phải vay, chi phí sẽ tăng lên, dẫn đến giảm lợi nhuận và các khoản nộp ngân sách, giảm khả năng cạnh tranh, nguy cơ

Trường Đại học Kinh tế Huế

thua lỗ, phá sản cao.

2.3.1.2. Môitrường công nghệ

Ngày này thếgiới đang chuyển biến mạnh mẽ, thời đại của hội nhập kinh tếquốc tế, của toàn cầu hoá, của công nghệtự động hoá. Sựsáng tạo, phát triển không ngừng của khoa học kĩ thuật dẫn đến các cuộc cách mạng công nghệ. Mà hiện nay là sựbùng nổcủa cách mạng công nghệ4.0. Cách mạng công nghệ4.0 sẽdiễn ra trên 3 lĩnh vực chính gồm Kỹthuật số, Công nghệsinh học và Vật lý Trong lĩnh vực Kỹthuật sốsẽbao gồm: Trí tuệ nhân tạo (AI), Vạn vật kết nối - Internet of Things (IoT) và dữliệu lớn (Big Data).

Có thểthấy, cách mạng công nghiệp 4.0, với tác động mạnh mẽ của công nghệ thông tin, sẽ tạo ra bước nhảy vọt trong mọi lĩnh vực và mọi ngành nghề, bao gồm cả ngành nghề xây dựng. Khoa học công nghệ phát triển giúp doanh nghiệp áp dụng các sản phẩm công nghệ như sứ vệ sinh thông minh V-smart với khả năng tích hợp rất nhiều những tính năng tự động; kính tiết kiệm năng lượng không chỉ mang lại tiện ích tối ưu và nâng cao giá trịcho tòa nhà mà còn mang lại hiệu quảlâu dài cho chủ đầu tư khi tiết kiệm năng lượng điện sử dụng điều hòa lên tới 45%, bảo vệ sức khỏe cho người tiêu dùng do ngăn cản gần như tuyệt đối (99%) tia tửngoại (UV) có hại cho sức khỏe con người; gậy sơn thông minhkhông cần nhúng sơn;bê tông đúc sẵn; tấm panel bê tông khíđể lắp vách và sàn bê tông siêu nhẹ, thi công nhanh, cách âm, cách nhiệt.

Các kĩ thuật mới như sản xuất cát nhân tạo nhằm thay thế cát tự nhiên; xây nhà bằng công nghệ3D và các loại máy móc như máy sản xuất gạch; máy dọn dẹp đường hầm vào hoạt động xây dựng của doanh nghiệp. Khi công nghệcàng phát triển thì sẽ giảm lao động thủ công, nâng cao năng suất là một tất yếu. Với các phần mềm ứng dụng trong thiết kếsản phẩm, quản trị mạng, phần mềm kế toán máy, giúp cho việc quản lý điều hành cũng như hoạt động sản xuất kinh doanh ngày một hiệu quả hơn. Ngoài ra không thể không nhắc đến những đột phá của ngành xây dựng về công nghệ giúp các doanh nghiệp nâng cao chất lượng công trình, giảm chi phí:

- Sản phẩm dầm dự ứng lực theo công nghệChâu Âu: việc sửdụng dầm dự ứng lực và bê tông dự ứng lực tiết kiệm và giảm giá thành công trình, mang lại chất lượng cao cho công trình xây dựng. Thêm vào đó là yếu tốrút ngắn thời gian, đẩy nhanh tốc

Trường Đại học Kinh tế Huế

độ thi công và đảm bảo tính mỹthuật, kỹ thuật, chất lượng của công trình. Đây được các chuyên gia coi là giải pháp tối ưu trong cuộc cách mạng xây dựng.

- Công nghệ Sheetrock® của tập đoàn USG mang những tính năng nổi trội không thể tìm thấy ở những tấm thạch cao thông thường, cụ thể là tính năng “Tấm đanh không võng” đặc trưng nhờ cấu tạo lõi tiên tiến và đồng nhất dễ cắt. Sựkết hợp tinh thể thạch cao ở cấp độ nano của tấm Sheetrock® còn cho phép các công trình có thểmở rộng khung xương từ 403mm (theo tiêu chuẩn thi công tại Việt Nam hiện nay) lên 605mm nhưng vẫn đảm bảo hệ trần không bị võng. Từ đó thời gian thi công được rút ngắn, cũng như tổng chi phí công trình có thể tiết kiệm đến 10%. Ngoài ra, tấm thạch cao Mỹ cao cấp Sheetrock® còn thích ứng tốt với khí hậu nhiệt đới nóng ẩm khác nhau của các vùng miền Việt Nam.

- Công nghệbê tông nhẹ (bê tông bọt): sửdụng bê tông nhẹ có thểgiảm được 70% vữa xây, tăng 150% năng suất lao động của thợ xây và chi phí vận chuyển chỉ bằng 70% so với bê tông thường. Tương tự như gạch không nung, bê tông nhẹ nổi sẽ giảm được 30% tổng tải trọng truyền xuống móng công trình giúp giảm chi phí gia cố nền móng, do đó sẽgiảm giá thành xây dựng từ5-7% đối với nhà từ 3-5 tầng và giảm hơn 7% đối với nhà từ6 tầng trởlên.

Không chỉphát triển vềmáy móc và vật liệu xây dựng, công nghệcòn có những bước tiến trong quy trình xây dựng, thi công dựán:

- Xây dựng nền móng: Phương pháp top-based là phương pháp không sửdụng cọc mà dùng các khối bê tông hình phễu trong nền đá dăm đặt lên khu vực đất yếu có tác dụng làm tăng khả năng tiếp nhận tải trọng của nền đất, giảm độ lún và thời gian kết cố của đất. Công nghệnày có thểáp dụng cho các công trình có caođộ lên tới 25-30 tầng, tiết giảm từ30-60% giá thành và 50% thời gian thi công.

- Một số phương pháp mới đượcứng dụng cho thi công sàn trên thế giới như hệ thống sàn Waffel (Waffel Unit Flooring System), hay sàn Bóng (Bubble Deck Slab). Các phương pháp này có thể giảm 30% khối lượng công trình, giảm 30-50%

lượng xi măng cần dùng cho mỗi sàn và tăng độ chịu lực gấp đôi. Bên cạnh đó, cũng giảm thời gian xây dựng cho mỗi sàn đi từ5-7 ngày.

Trường Đại học Kinh tế Huế

Như vậy, công nghệ ngày càng hiện đại là cơ hội tốt tạo điều kiện cho doanh nghiệp trong việc nâng cao năng suất lao động, chất lượng công trình. Nếu doanh nghiệp không đầu tư, đổi mới công nghệsẽbịlạc hậu và giảm khả năngcạnh tranh với doanh nghiệp khác.

2.3.1.3. Môi trường văn hóa xã hội

Theo Bộ kế hoạch và đầu tư ởtỉnh Quảng Trị, lực lượng lao động ước tính đến 30/6/2018 là 348.571 người, chiếm 55,59% dân số, giảm 0,36% so với cùng thời điểm năm 2017; trong đó: nam 177.188 người, chiếm 50,83%, giảm 0,37%; nữ 171.383 người, chiếm 49,17%, giảm 0,34%. Lực lượng lao động khu vực thành thị 97.228 người, chiếm 27,89%, giảm 0,41%;khu vực nông thôn 251.343 người, chiếm 72,11%, giảm 0,33%. Lao động đang làm việc trong các ngành kinh tế ước tính 338.982 người, chiếm 97,25% lực lượng lao động của tỉnh, giảm 0,32% so với cùng thời điểm năm 2017; trong đó: đang làm việc trong khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản 158.847 người, chiếm 46,86%, giảm 8,51%; khu vực công nghiệp và xây dựng 58.678 người, chiếm 17,31%, tăng 4,26%; khu vực dịch vụ 121.457 người, chiếm 35,83%, tăng 10,27%.

Trong 6 tháng đầu năm 2018, toàn tỉnh đã tuyển sinh đào tạo nghề được 5.238 người (Cao đẳng 164 người, Trung cấp 1.376 người, sơ cấp và đào tạo thường xuyên 3.698 người).Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh đã cungứng, giới thiệu có việc làm cho 1.196 người; trong đó: thông qua sàn giao dịch việc làm (22 phiên) 654 người, thông qua hoạt động thường xuyên của Trung tâm 542 người.

Toàn tỉnh đã giải quyết việc làm mới cho 6.667 lao động (4.213 lao động làm việc trong tỉnh, 1.375 lao động làm việc ngoài tỉnh và 1.079 lao động làm việc ở nước ngoài).Đã tiếp nhận hồ sơ đề nghị hưởng BHTN cho 1.187 lao động thất nghiệp và đã giải quyết cho 1.073 lao động được hưởng trợ cấp thất nghiệp với số tiền chi trợ cấp hơn 12,3 tỷ đồng.Tỷ lệ thất nghiệp chung toàn tỉnh cuối năm 2017 là 2,87%, đến nay giảm xuống còn 2,75%.

Với thị trường lao động như vậy, Công ty có thể dễ dàng tìm kiếm, bổ sung

Trường Đại học Kinh tế Huế

nguồn nhân lực nhanh chóng khi cần thiết. Tuy nhiên muốn tuyển chọn nhân viên có trình độ cao thì Công ty cần phải chuẩn bị kế hoạch tuyển dụng nhân sự cụ thể. Tùy thuộc vào vị trí tuyển dụng mà Công ty sẽ có những yêu cầu bắt buộc như: trình độ, chuyên ngành, kinh nghiệm. Điều kiện tuyển chọn nhân sự cũng đòi hỏi ứng viên cần có thái độ làm việc tốt, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng làm việc nhóm trong công viêc.

2.3.1.4. Môt trường pháp luật chính trị

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, hội nhập của Việt Nam trong nền kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng, vị thế và vai trò của Việt Nam trên trường quốc tếkhông ngừng được nâng cao. Kết quả đó có được một phần do chủ trương của Đảng đã chú trọng đúng mức trong cải thiện môi trường kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, cụ thể: Nghị quyết số 07-NQ/TW của Bộ Chính trị ngày 27/11/2001 về hội nhập kinh tếquốc tế; Nghị quyết số48 –NQ/TW ngày 24/5/2005 của BộChính trị vềChiến lược Xây dựng và hoàn thiện hệthống pháp luật Việt Nam đến năm 2010, định hướng đến năm 2020; Nghị quyết số 49 -NQ/TW ngày 2/6/2005 của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020. Đây chính là cơ sở nền tảng cho việc tạo dựng hàng loạt cơ chế chính sách của Nhà nước trong việc cải thiện môi trường kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia như Quốc hội ban hành Hiến pháp 2013, Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư năm 2014, Luật Đất đai 2013, Luật Đấu thầu 2013.

Chính phủvà các bộ đã ban hành các nghị định, thông tư hướng dẫn các Luật do Quốc hội ban hành; Nghị quyết số 30c/NQ-CP của Chính phủ về Chương trình tổng thểcải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2011- 2020; Nghị quyết 19/2014/NQ-CP của Chính phủ về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia; Nghị quyết số 19/2015/NQ-CP về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia hai năm 2015-2016, đẩy mạnh cải cách thủtục hành chính, rút ngắn quy trình xửlý, giảm thời gian thực hiện, giảm chi phí hành chính, bảo đảm công khai, minh bạch và nâng cao trách nhiệm của các cơ quan hành chính nhà nước. Gần đây nhất, Luật Cạnh tranh 2018 được Quốc hội thông qua vào ngày 12/6/2018 (chính thức có hiệu lực từngày 01/7/2019) và thay thếcho Luật Cạnh tranh 2014.

Trường Đại học Kinh tế Huế

Bên cạnh những chuyển biến tích cực về cải thiện môi trường kinh doanh của Việt Nam, thực tếvẫn còn nhiều tồn tại, nhiều lĩnh vực chưa được cải thiện rõ rệt, dẫn đến sức cạnh tranh yếu. Nguyênnhân trước hết là do chưa có nhận thức đầy đủvềvai trò của việc cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia là một trong những nhân tố có ý nghĩa quyết định trong phát triển kinh tế, đặc biệt trong thời kỳ hội nhập. Đổi mới, hoàn thiện thể chế về kinh doanh và cạnh tranh còn hạn chế.

Ngành xây dựng 6 tháng đầu năm 2018 gặp một số khó khăn, do tiếp tục thực hiện chính sách tài khóa chặt chẽ của Chính phủ. Điều này là nguyên nhân dẫn đến nguồn vốn xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước hạn hẹp. Bên cạnh đó, năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp xây lắp trong địa bàn tỉnh Quảng Trịcòn hạn chế; các dự án hạ tầng kỷ thuật đô thị, khu công nghiệp và khu kinh tế của tỉnh chưa thu hút được nhiều doanh nghiệp tham gia đầu tư. Ngoài ra thị trường bất động sản đã hình thành nhưng chưa rõ nét; công tác giải ngân vốn chậm. Hơn nữa, giá một số nông sản giảm sút, giá vật liệu xây dựng tăng đã làm cho một bộ phận dân cư gặp khó khăn trong việc đầu tư xây dựng nhàở nên giá trị sản xuất xây dựng 6 tháng đầu năm 2018 tăng chậm.

2.3.1.5. Môi trường tự nhiên

Quảng Trị có lợi thế về địa lý - kinh tế, là đầu mối giao thông, nằm ở trung điểm đất nước, ở vị trí quan trọng - điểm đầu trên tuyến đường huyết mạch chính của hành lang kinh tế Đông- Tây nối với Lào - Thái Lan - Mianmar qua cửa khẩu quốc tế Lao Bảo đến các cảng biển Miền Trung như: Cửa Việt, Chân Mây, Đà Nẵng, Vũng Áng... Đây là điều kiện rất thuận lợi để Quảng Trị mở rộng hợp tác kinh tế trong khu vực, giao thương hàng hóa, vận tải quốc tế, phát triển thương mại, dịch vụvà du lịch.

Quảng Trị có điều kiện giao thông khá thuận lợi cảvề đường bộ, đường sắt và đường thuỷ. Qua địa phận Quảng Trị có các tuyến giao thông huyết mạch như Quốc lộ 1A, đường Hồ Chí Minh (nhánh Đông và nhánh Tây), tuyến đường sắt Bắc - Nam chạy dọc qua tỉnh, và Quốc lộ9 gắn với đường xuyên Á cho phép Quảng Trị có thể giao lưu kinh tế với các tỉnh trong vùng và cả nước. Điều này giúp các doanh nghiệp dễ dàng

Trường Đại học Kinh tế Huế

vận chuyển nguyên vật liệu, lưu thông với các khu vực khác.

Do cấu tạo của dãy Trường Sơn, địa hình Quảng Trị thấp dần từ Tây sang Đông, Đông Nam và chia thành 4 dạng địa hình: vùng núi cao phân bố ở phía Tây từ đỉnh dãy Trường Sơn đến miền đồi bát úp; vùng trung du và đồng bằng nhỏ hẹp chạy dọc tỉnh; kế đến là vùng cát nội đồng và ven biển. Trong đó có địa hình núi cao. Phân bố ở phía Tây từdãy Trường Sơn đến miền đồi bát úp, chiếm diện tích lớn nhất, có độ cao từ250-2000 m, độdốc 20-300. Địa hình phân cắt mạnh, độdốc lớn, quá trình xâm thực và rửa trôi mạnh. Các khối núi điển hình là Động Voi Mẹp, Động Sa Mui, Động Châu, Động Vàng. Địa hình vùng núi có thể phát triển trồng rừng, trồng cây lâu năm và chăn nuôi đại gia súc. Tuy nhiên phần lớn địa hình bị chia cắt mạnh, sông suối, đèo dốc nên đi lại khó khăn, làm hạn chế trong việc xây dựng cơ sở hạ tầng như giao thông, mạng lưới điện... cũng như tổchức đời sống xã hội và sản xuất.

2.3.2.Các yếu tố môi trường vi mô (theo mô hình 5 áp lực cạnh tranh của Michael