DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ - NGỮ VĂN 7
CHỦ ĐỀ 4 : TRUYỆN VIỆT NAM (1900 - 1945) (Gồm các văn bản sau: Sống chết mặc bay, Những trò lố hay là Va - ren và Phan Bội Châu (tự đọc)
Tổng số tiết thực hiện: 02 tiết GV soạn: Nguyễn Lê Phúc
A.MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
Qua chủ đề này, học sinh cần đạt:
1. Kiến thức
- Hiểu, cảm nhận được những đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của một số truyện ngắn hiện đại Việt Nam: hiện thực xã hội thực dân nửa phong kiến xấu xa, tàn bạo; nghệ thuật tự sự hiện đại, cách sử dụng từ ngữ mới mẻ, sinh động.
2. Kĩ năng
- Đọc, hiểu một số truyện ngắn hiện đại đầu thế kỉ XX. Kể tóm tắt truyện. Phân tích nhân vật, tình huống truyện.
B. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM
&1.Sống chết mặc bay (Phạm Duy Tốn) I.Tìm hiểu chung
1. Phạm Duy Tốn: một trong những nhà văn mở đường cho nền văn xuôi quốc ngữ hiện đại Việt Nam.
2. Sống chết mặc bay là một trong những truyện ngắn thành công nhất của tác giả Phạm Duy Tốn.
II. Đọc - hiểu văn bản
- Thể loại truyện ngắn hiện đại.
- Bố cục: 3 đoạn
1.Nguy cơ vỡ đê và sự chống đỡ của người dân.
(Gần một giờ đêm,...-> Khúc đê này hỏng mất) Các chi tiết về:
1
- Thời gian (gần một giờ đêm);
- Độ mưa, độ dâng của nước sông;
- Không khí, cảnh tượng hộ đê,...
- Sự bất lực của sức người trước sức của trời, sự yếu kém của thế đê trước thế nước.
->Tình thế căng thẳng, cấp bách đe dọa cuộc sống của người dân.
2.Cảnh quan phủ cùng nha lại đánh tổ tôm trong khi “đi hộ đê”.
(Ấy, lũ con dân,.. -> Điếu, mày) Các chi tiết về:
- Địa điểm, không khí, quang cảnh; đồ dùng sinh hoạt; dáng ngồi, cách nói của tên quan phủ; cảnh tượng kẻ hầu người hạ,...
- Sự đam mê tổ tôm và quang cảnh đánh bài tổ tôm của tên quan phủ với nha lại, chánh tổng, thái độ của bọn nha lại, của tên quan phủ khi có người dân quê xông vào báo tin đê vỡ; niềm vui phi nhân tính của tên quan phủ khi: “Ù ! Thông tôm, chi chi nảy”.
3. Cảnh đê vỡ, nhân dân lâm vào trình trạng thảm sầu.
(phần còn lại)
- Thể hiện sự đồng cảm, thương xót người dân trong hoạn nạn do thiên tai.
- Lên án thái độ tàn nhẫn của bọn quan lại trước tình cảnh, cuộc sống
“nghìn sầu muôn thảm” của người dân.
III.Tổng kết
1.Nghệ thuật
- Xây dựng tình huống tương phản - tăng cấp và kết thúc bất ngờ, ngôn ngữ đối thoại ngắn gọn, rất sinh động.
- Lựa chọn ngôi kể khách quan; ngôn ngữ kể, tả, khắc họa chân dung nhân vật sinh động.
2.Ý nghĩa văn bản
Phê phán, tố cáo thói bàng quan vô trách nhiệm, vô lương tâm đến mức góp phần gây ra tai nạn lớn cho nhân dân của viên quan phụ mẫu - đại diện cho nhà cầm quyền thời Pháp thuộc; đồng cảm, xót xa với tình cảnh thê thảm của nhân dân lao động do thiên tai và do thái độ vô trách nhiệm của kẻ cầm quyền gây nên.
IV.Luyện tập
2
Thực hiện bài tập 1,2 (Sgk, trang 83)
&2.Đọc thêm: Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu (Nguyễn Ái Quốc)
Học sinh tự đọc, yêu cầu cần nắm:
1.Về nghệ thuật:
- Sử dụng triệt để biện pháp đối lập – tương phản nhằm khắc họa hai hình tượng nhân vật đối lập: người anh hùng Phan Bội Châu và kẻ phản bội hèn hạ Va – ren.
- Lựa chọn các chi tiết nhằm tập trung miêu tả cử chỉ, tác phong có ý nghĩa tượng trưng. Giọng điệu mỉa mai, châm biếm sâu cay.
2. Ý nghĩa văn bản:
Truyện ngắn đã vạch trần bản chất xấu xa, đê hèn của Va – ren, khắc họa hình ảnh của người chiến sĩ cách mạng Phan Bội Châu trong chốn ngục tù, đồng thời giúp ta hiểu rằng không gì có thể lung lạc được ý chí, tinh thần của người chiến sĩ cách mạng.
C.LUYỆN TẬP
Luyện tập từng phần (sau bài học) D.HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
1.Chủ đề vừa học
- Kể sáng tạo truyện bằng cách đổi sang ngôi kể thứ nhất là nhân vật quan phụ mẫu trong văn bản: Sống chết mặc bay của Phạm Duy Tốn.
- Tìm một số câu thành ngữ, tục ngữ có gần nghĩa với thành ngữ sống chết mặc bay.
2. Chủ đề sắp học: BIỆN PHÁP TU TỪ (Liệt kê) -Tìm hiểu thế nào là liệt kê? Các kiểu liệt kê?
-Tập đặt câu có phép liệt kê.
3
4
