Bài 15: Bảo vệ môi trường và phòng chống thiên tai
Câu hỏi trang 62 sgk Địa lí 12: Hãy nêu nguyên nhân gây mất cân bằng sinh thái môi trường và các biểu hiện của tình trạng này ở nước ta.
Trả lời:
- Nguyên nhân gây mất cân bằng sinh thái môi trường:
+ Do các hoạt động sản xuất và sinh hoạt của con người xả thải các chất độc hại + Khác: thiên tai, cháy rừng, biến đổi khí hậu,…
-Tình trạng mất cân bằng sinh thái biểu hiện là sự gia tăng các thiên tai, biến đổi thất thường về thời tiết và khí hậu.
Hình 15.1. Xả thải gây ô nhiễm môi trường ở Phú Yên.
Câu hỏi trang 62 sgk Địa lí 12: Nêu nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường đô thị và nông thôn.
Trả lời:
-Do các hoạt động sản xuất và sinh hoạt của con người xả thải các chất độc hại ở các khu dân cư, các khu công nghiệp, các hoạt động du lịch,…
- Trong nông nghiệp nông thôn hiện nay sử dụng các chất độc hóa học: thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ,… Hoạt động đốt rơm rạ.
- Khí thải từ: phương tiện giao thông,…
Hình 15.2. Ô nhiễm môi trường đô thị
Câu hỏi trang 62 sgk Địa lí 12: Dựa vào hình 9.3, hãy nhận xét về hướng di chuyển và tần suất của bão vào Việt Nam. Cho biết vùng nào chịu ảnh hưởng nhiều nhất từ bão.
Trả lời:
-Hướng di chuyển: bão xuất phát từ Thái Bình Dương và biển Đông di chuyển vào nước ta.
- Trung bình mỗi năm có khoảng 8-10 cơn bão
- Hướng và tần suất bão có sự thay đổi từ Bắc vào Nam:
+ Di chuyển theo hướng đông bắc vào đất liền: tháng VII với lần suất 0,3 đến 1 cơn bão/tháng, tháng VIII với tần suất 1 đến 1,3 cơn bão/tháng.
+ Di chuyển theo hướng đông vào đất liền: xuất hiện ở tháng IX với tần suất 1,3 đến 1,7 cơn bão/tháng, tháng X với tần suất 1 đến 1,3 cơn bão/tháng.
+ Di chuyển theo hướng đông nam vào đất liền: tháng XI, tháng XII với lần suất 0,3 đến 1 cơn bão/tháng.
- Nơi chịu ảnh hưởng nhiều nhất từ bão là ven biến Trung Bộ.
Hình 15.3. Gió và bão ở Việt Nam
Câu hỏi trang 63 sgk Địa lí 12: Vùng đồng bằng nào nước ta hay bị ngập lụt? Vì sao?
Trả lời:
-Vùng đồng bằng châu thổ sông Hồng hay bị ngập lụt.
- Nguyên nhân:
+ Do diện mưa bão rộng,lũ tập trung trong các hệ thống sông lớn, địa hình thấp, xung quanh lại có đê sông đê biển bao quanh.
+ Mật độ xây dựng cao.
Hình 15.4 . Một vùng dân cư ngoại thành Hà Nội bị ngập trong trận lũ năm 2018.
Câu hỏi trang 64 sgk Địa lí 12: Ở nước ta lũ quét thường xảy ra ở những vùng nào và vào thời gian nào trong năm?
Trả lời:
- Ở nước ta lũ quét thường xảy ra ở vùng miền núi đó là những nơi có địa hình chia cắt mạnh, độ dốc lớn, mất lớp phủ thực vật.
- Thời gian: vùng núi phía Bắc ( tháng VI-X), miền Trung (tháng X-XII)
Hình 15. 5 Hình ảnh lũ quét tại bản Nậm Nhừ 1 (xã Nậm Nhừ, huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên), ngày 17/8/2020
Câu hỏi trang 64 sgk Địa lí 12: Vì sao lượng nước thiếu hụt vào mùa khô ở miền Bắc không nhiều như ở miền Nam?
Trả lời:
Lượng nước thiếu hụt vào mùa khô ở miền Bắc không nhiều như ở miền Nam bởi vì mùa khô không sâu sắc như miền Nam:
- Ở miền Bắc : Từ tháng 11 đến tháng 4 miền Bắc chịu ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc với tính chất lạnh khô đầu mùa và lạnh ẩm cuối mùa làm cho lượng bốc hơi nước thấp.
- Ở miền Nam : Mùa khô kéo dài 4-5 tháng ( một số nơi 6-7 tháng ). Mùa khô rất khô và nóng, độ ẩm không khí thấp, khả năng bốc hơi nhanh do gió Tín Phong thổi.
Hình 15.6. Nhiều hồ chứa nước ở Tây Nguyên bị cạn kiệt trong mùa khô
Câu 1 trang 65 sgk Địa lí 12: Vấn đề chủ yếu về bảo vệ môi trường ở nước ta là gì? Vì sao?
Trả lời:
- Có 2 vấn đề quan trọng nhất trong bảo vệ môi trường ở nước ta là:
+ Tình trạng mất cân bằng sinh thái: Gia tăng các thiên tai, biến đổi thất thường về thời tiết và khí hậu.
+ Tình trạng ô nhiễm môi trường: ô nhiễm môi trường nước, ô nhiễm không khí, ô nhiễm đất,…
- Đây là 2 vấn đề được xác định là quan trọng nhất trong bảo vệ môi trường vì:
Hiện nay tình trạng mất cân bằng sinh thái và trạng ô nhiễm ngày càng trầm trọng chúng có tác động lớn đến các hoạt động sản xuất và sinh hoạt cũng như cuộc sống của con người.
Hình 15.7. Ô nhiễm không khí ở Hà Nội
Câu 2 trang 65 sgk Địa lí 12: Hãy cho biết thời gian hoạt động và hậu quả của bão ở Việt Nam và biện pháp phòng chống bão.
Trả lời:
* Hoạt động của bão ở nước ta:
- Thời gian: từ tháng 6-11 có khi đến sớm và kết thúc muộn, tập trung vào tháng 8, 9. 10.
- Mùa bão chậm dần từ Bắc vào Nam. Bõ hoạt động mạnh nhất ở ven biến Trung Bộ, Nam Bộ ít chịu ảnh hưởng của bão.
- Trùng bình mỗi năm có khoảng 8 cơn bão.
*Hậu quả
- Mưa lớn (300-400mm), gây ngập úng đồng ruộng, ngập mặn vùng ven biển,…
- Gió lớn làm úp tàu thuyền, tàn phá nhà cửa, nông nghiệp, các công trình giao thông, xây dựng,..
- Ô nhiễm môi trường dịch bệnh.
*Biện pháp:
- Dự báo chính xác về quá trình hình thành, hướng di chuyển, cuồng độ của bão.
- Thông báo cho người dân.
- Đưa ra các biện pháp phòng chống: củng cố đê điều, sơ tán dân, ….
- Chống ngập lụt ở đồng bằng, chống xói mòn, lũ quét ở miền núi.
Hình 15.8. Hướng di chuyển của siêu bão Hải yến năm 2013, sức gió đạt cấp 17.
Câu 3 trang 65 sgk Địa lí 12:Nêu các vùng hay xảy ra ngập lụt, lũ quét, hạn hán ở nước ta. Cần làm gì để giảm nhẹ tác hại của các loại thiên tai này? Ở nước ta động đất hay xảy ra ở vùng nào?
Trả lời:
- Các vùng thường xảy ra ngập lụt, lũ quét, hạn hán:
+ Vùng hay xảy ra ngập lụt: Đồng bằng sông Hồng, đổng bằng sổng Cửu Long các vùng trũng Bắc Trung Bộ và đồng bằng hạ lưu các sông lớn Nam Trung Bộ.
+Vùng hay xảy ra lũ quét: khu vực vùng núi như vùng núi phía Bắc, vùng núi Bắc Trung Bộ,…
+ Vùng hay xảy ra hạn hán: Ở miền Bắc tại các thung lũng khuất gió như Yên Châu, Sông Mã (Sơn La), Lục Ngạn (Bắc Giang) mùa khô kéo dài 3-4 tháng. Ở đổng bằng Nam Bộ và Tây Nguyên, thời kì khô hạn kéo dài đến 4 - 5 tháng. Thời kì khô hạn dài 6 - 7 tháng ở vùng ven biển cực Nam Trung Bộ.
- Biện pháp để giảm nhẹ các thiên tai này:
+ Quy hoạch các điểm dân cư, quản lí sử dụng đất đai hợp lí,
+ Thực hiên các biện pháp thủy lợi, trồng rừng,…
+ Đưa ra những dự báo để ngừoi dân đề phòng.
- Ở nước ta động đất thường xảy ra ở các khu vực: Tây Bắc có cường độ động đất mạhg nhất rồi đến khu vực Đông Bắc. Khu vực miền Trung ít động đất hơn, ở Nam Bộ động đất rất yếu. Ở ven biển, động đất tập trung ở vùng ven biển Nam Trung Bộ.
Hình 15.9. Lũ quét gây thiệt hại nặng ở xã Phước Thành (Phước Sơn) sau bão số 9 năm 2020
Câu 4 trang 65 sgk Địa lí 12:Hãy nêu các nhiệm vụ chủ yếu của Chiến lược quốc gia về bảo vệ tài nguyên và môi trường.
Trả lời:
Các nhiệm vụ mà chiến lược đề ra:
- Duy trì các hệ sinh thái và các quá trình sinh thái chủ yếu.
- Đảm bảo sự giàu có của đất nước về vốn gen các loài nuôi trồng cũng như các loài hoang dại.
- Đảm bao việc sử dụng hợp lý các nguồn tài nguyên thiên nhiên.
- Đảm bảo chất lượng môi trường phù hợp với yêu cầu về đời sống con người.
- Phấn đấu đạt tới tình trạng ổn định dân số ở mức cân bằng.
- Ngăn ngừa ô nhiễm môi trường, kiểm soát và cải tạo môi trường.
Hình 15.10. Các hội, đoàn thể tham gia công tác tuyên truyền, bảo vệ môi trường
