Số từ và lượng từ

(1)

Số từ và lượng từ

(2)

Phần trước Phần trung tâm Phần sau

T ch ý t ng ừ ỉ ổ

thế T ch số ừ ỉ

lượng Danh t đ n vừ ơ ị Danh t s ừ ự

v tậ Đ c đi mặ ể Xác đ nh v tríị ị

Tất cả nh ng ữ em h c sinh ọ chăm ngoan ấy

(3)

Các từ được đổi màu sau đây bổ sung ý nghĩa cho từ nào trong câu?

Hai chàng tâu h i đố sính lế cân sắm nh ng gì, vua b o: “ ỏ ữ ả M t trắm ộ ván c m nếp, ơ m t trắm ộ n p bánh ch ng và voi ệ ư chín ngà, gà chín c a, ng a ự ự chín hống mao, mối th ứ m t ộ đối.”

T c truyến đ i Hùng V ụ ờ ươ ng th ứ sáu, làng Gióng… ở

B sung ý nghĩa vế số l ổ ượ ng

B sung ý nghĩa vế th t ổ ứ ự

(4)

Số từ

Khái ni m ệ

Là t ch ừ ỉ số l ượ ng và th t ứ ự c a s v t ủ ự ậ

Đ ng ứ tr ướ c

danh t ừ (nếu ch ỉ số l ượ ng)

V trí ị

Đ ng sau ứ

danh t ừ

(nếu ch ỉ

th t ) ứ ự

(5)

Hai chàng tâu hỏi đồ sính lễ cần sắm những gì, vua bảo:

“ Một trăm ván cơm nếp, một trăm nệp bánh chưng và voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao, mỗi thứ một đôi”.

Từ đôi trong câu trên có phải là số từ không? Vì sao?

Cách nói nào sau đây là đúng?

- “Một con trâu”

- Hay “một đôi con trâu”.

(6)

Các từ được đổi màu trong những câu dưới đây có gì giống và khác nghĩa của số từ?

Các hoàng t ph i c i giáp xin hàng. Th ch Sanh sai d n m t b a c m ử ả ở ạ ọ ộ ữ ơ thết đãi nh ng ữ k thua tr n. ẻ ậ C mây ả v n t ạ ướ ng lĩnh, quân sĩ thây Th ch ạ Sanh ch cho d n v n v n có m t niếu c m tí xíu, bĩu mối, khống muốn ỉ ọ ẻ ẹ ộ ơ câm đũa.

Ch l ỉ ượ ng nhiếu hay ít c a s v t ủ ự ậ

(7)

Phần trước Phần Trung tâm Phần sau

t2 t1 T1 T2 s1 s2

Cụm danh từ

(8)

Phần trước Phần Trung tâm Phần sau

t2 t1 T1 T2 s1 s2

Các hoàng tử

Những kẻ thua trận

Cả mấy vạn tướng lĩnh, quân sĩ

Mỗi người

Cụm danh từ

(9)

Lượng từ

Khái niệm

Là từ chỉ số lượng nhiều

hay ít của sự vật

Nhóm chỉ ý nghĩa

toàn thể (cả, tất cả…)

Phân loại

Nhóm chỉ ý

nghĩa tập

hợp hay

phân phối

(mọi, mỗi,

từng…)

(10)

III. LUYỆN TẬP

Bài 1: Tìm số từ trong bài thơ sau.

Xác định ý nghĩa của các số từ ấy.

Không ngủ được

Một canh…hai canh…lại ba canh,

Trằn trọc băn khoăn, giấc chẳng thành;

Canh bốn, canh năm vừa chợp mắt,

Sao vàng năm cánh mộng hồn quanh.( Hồ Chí Minh)

* Một, hai, ba ( canh), năm ( cánh) - chỉ số lượng

* Bốn, năm ( canh bốn, canh năm)- chỉ số thứ tự

(11)

Bài tập 2: Các từ in đậm trong hai dòng thơ sau được dùng với ý nghĩa như thế nào?

Con đi trăm núi ngàn khe

Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm.

( Tố Hữu)

 Các số từ trăm, ngàn ; lượng từ muôn đều dùng với ý nghĩa chỉ lượng nhiều, rất nhiều III. LUYỆN TẬP

(12)

Bài tập 3: Qua hai ví dụ sau, em thấy nghĩa của từ từng và mỗi có gì giống và khác nhau:

a.Thần dùng phép lạ bốc từng quả đồi, dời từng dãy núi (…) ( Sơn Tinh, Thủy Tinh)

b. Một hôm, bị giặc đuổi, Lê Lợi và các tướng rút lui mỗi người một ngả.

(Sự Tích Hồ Gươm)

• * Giống nhau:

• Mỗi, từng: đều tách ra từng sự vật, từng cá thể

• *Khác nhau:

• - Từng: mang ý nghĩa lần lượt theo trình tự, hết cá thể này đến cá thể khác

• - Mỗi: mang ý nghĩa nhấn mạnh, tách riêng từng cá thể, không mang ý nghĩa lần lượt III. LUYỆN TẬP

(13)

Trò chơi củng cố

1. Muối ba năm muối đang còn mặn Gừng chín tháng gừng hãy còn cay Đôi ta nghĩa nặng tình dày

Có xa nhau đi nữa cũng ba vạn sáu ngàn ngày mới xa (Ca dao)

2. Quanh năm buôn bán ở mom sông Nuôi đủ năm con với một chồng

(Thương vợ - Tú Xương) 3. Nhà em cách bốn quả đồi

Cách ba ngọn suối, cách đôi cánh rừng.

Nhà em xa cách quá chừng Em van anh đấy, anh đừng yêu em

(Nguyễn Bính)

(14)

(15)

Lượt quay tiếp

2 4 3

A C

B

Chúc mừng em,

em đã dành được bông hoa điểm 10 Chúc mừng em, em đã dành được bông hoa điểm 10

Rất tiếc, bạn trả lời lại đi!Rất tiếc,

bạn trả lời lại đi!

Bài 5:

Trong câu tục ngữ sau, có mấy số từ?

Một nong tằm là năm nong kén

Một nong kén là chín nén tơ

(16)

(17)

Mỗi Từng

Cả A và B

A B C

Chúc mừng em, em đã dành được bông hoa điểm 10 Chúc mừng em, em đã dành được bông hoa điểm 10

Bài 1:

Có thể điền từ nào vào chỗ trống trong cả hai câu thơ sau:

“Rồi Bác đi dém chăn “…… giọt long lanh rơi

…… người …… một” Tôi đưa tay tôi hứng.”

(18)

(19)

các

các, những

các em, những

A B C

Chúc mừng em, em đã dành được bông hoa điểm 10 Chúc mừng em, em đã dành được bông hoa điểm 10

Bài 3: Chỉ ra lượng từ trong câu thơ sau:

“Chào các em, những đồng chí của tương lai

Mang mũ rơm đi học đường dài” là:

(20)

TRÒ CHƠI CỦNG CỐ

(21)

Tất cả, hết thảy Từng, mỗi, mọi Tất cả, các, mỗi

C A

B

Chúc mừng em,

em đã dành được bông hoa điểm 10 Chúc mừng em, em đã dành được bông hoa điểm 10

Kết thúc

Bài 7:

Dòng nào đều là lượng từ chỉ toàn thể?

(22)

+ Học thuộc nội dung bài học ở phần ghi nhớ ( hoặc học bằng sơ đồ tư duy).

+ Làm bài tập đầy đủ vào vở bài tập.

+ Chọn một số tác phẩm văn học và xác định số từ, lượng từ .

Chuẩn bị bài mới:Kể chuyện tưởng tượng

+ Kể tóm tắt truyện: Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng. Xác định những chi tiết tưởng tượng trong truyện.

+ Đọc truyện: Lục súc tranh công. Giấc mơ trò chuyện với Lang Liêu để suy nghĩ về cách kể một câu chuyện tưởng tượng.

HƯỚNG DẪN HỌC BÀI

(23)

TRÒ CHƠI: TÌM SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ