Ngày soạn : 15/01/2014 Ngày giảng : 18/01/2014
Tiết 87- Tập làm văn
TÌM HIỂU CHUNG
VỀ PHÉP LẬP LUẬN CHỨNG MINH
A. Mục tiêu:
1. Kiến thức:
- Mức độ nhận biết: giúp h/s nắm được đặc điểm của phép lập luận chứng minh trong bài văn nghị luận.
- Mức độ thông hiếu: giúp h/s hiểu được những yêu cầu cơ bản về luận điểm, luận cứ của phương pháp lập luận chứng minh.
- Mức độ vận dung: giúp h/s biết phân tích phép lập luận chứng minh trong văn bản.
2. Kĩ năng:
* Kĩ năng bài dạy:
- Nhận biết phương pháp lập luận chứng minh trong vb nghị luận.
- Phân tích phép lập luận chứng minh trong vb nghị luận.
* Kĩ năng sống:
- Suy nghĩ, phê phán, sáng tạo: phân tích, bình luận và đưa ra ý kiến cá nhân về đặc điểm, bố cục, phương pháp làm bài văn lập luận chứng minh..
- Ra quyết định: lựa chọn cách lập luận, lấy dẫn chứng…khi tạo lập và giao tiếp hiệu quả bằng văn nghị luận chứng minh.
3. Thái độ:
- Cú ý thức vận dụng phương pháp lập luận chứng minh khi viết vb nghị luận.
B. Chuẩn bị:
- G: G/án, tltk, hướng dẫn HS soạn bài , thiết kế bài dạy , chuẩn bị các phương tiện dạy học cần thiết
- H: Soạn bài theo yêu cầu của SGK và những hướng dẫn của GV.
C. Phương pháp:
- Phát vấn câu hỏi, thảo luận, giảng
- Phân tích các tình huống giao tiếp để hiểu vai trò và cách tạo lập văn bản nghị luận đạt hiệu quả giao tiếp.
- Thảo luận, trao đổi để xác định đặc điểm, cách làm bài văn lập luận chứng minh.
- Thực hành viết tích cực: tạo lập bài văn nghị luận, nhận xét về cách viết bài văn lập luận chứng minh đảm bảo tính chuẩn xác, hấp dẫn.
D. Tiến trỡnh :
I. Ổn định lớp:( 1’)
II. Kiểm tra bài cũ : (5’)
? Em hiểu thế nào là lập luận ?
- Lập luận là đưa ra luận cứ nhằm dẫn dắt người nghe, người đọc đến một kết luận hay chấp nhận một kết luận, mà kết luận đó là tư tưởng ( quan điểm, ý định ) của người nói, người viết.
? Thế nào là luận điểm trong văn nghị luận ? Nêu ví dụ.
- Luận điểm trong văn nghị luận là những kết luận có tính khái quát, có ý nghĩa phổ biến đối với xã hội.Ví dụ:
+ Chống nạn thất học.
+ Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước.
+ Sách là người bạn lớn của con người.
+ Học cơ bản mới có thể trở thành tài lớn.
III. Bài mới : (35’)
GV đưa ra nhận định: Trường THCS Bình Khê là ngôi trường có truyền thống học tập. Để các bạn ở các trường khác tin vào câu nói này thỡ em phải làm gỡ?
- HS trả lời,gv dẫn vào bài mới.
Hoạt động của GV và HS Ghi bảng
* Hoạt động 1 (14’)
PP vấn đáp, quy nạp, KT động não GV Đưa tình huống.
a- Em đi học về muộn do bạn em bị ốm nên em phải đưa bạn về nhà, nhưng khi em trình bày lí do thì mẹ em lại không tin. Trong tình huống đó em làm thế nào?
=>Em nhờ mẹ xác nhận sự thật qua gia đình người bạn hoặc cô giáo chủ nhiệm.
b- Trong khi đi tàu, lên xe buýt , khi nhân viên trên tàu, xe kiểm tra vé của hành khách, em phải làm gì để chứng tỏ mình đã chấp hành đúng ?
=>Em đưa vé cho nhân viên trên tàu ( xe) kiểm tra.
c- Em khoe với các bạn là mình mới học được cách gấp một chiếc hộp giấy rất đẹp. Các bạn không tin. Em phải làm gì để các bạn tin lời mình?
=> Em sẽ tự gấp chiếc hộp cho các bạn xem.
?Trong đời sống, khi nào người ta cần chứng minh?
- Ta cần chứng minh khi muốn làm cho ai đó tin điều mình nói là đúng, là có thật.
? Khi cần chứng minh cho ai đó tin rằng lời nói của em là thật, em phải làm gì?
- Để chứng tỏ cho người khác tin lời của em là sự thật, em phải đưa ra
I. Mục đích và phương pháp chứng minh.
1. Trong đời sống.
a. Khảo sát và Phân tích ngữ liệu:
- Mục đích c.m: để người khác tin lời mình là thật.
- Phương pháp c.m: đưa ra những bằng chứng để thuyết phục.
những bằng chứng để thuyết phục - Gv giới thiệu những yếu tố có thể làm bằng chứng: Bằng chứng là những nhân chứng, vật chứng, sự việc, số liệu…
? Em hiểu thế nào là chứng minh?
- H. Suy luận, trả lời.
*Hoạt động 2 (20’)
PP vấn đáp, quy nạp, KT động não GV: Trong văn bản nghị luận, khi người ta sử dụng lời văn (không được dùng nhân chứng, vật chứng) thì làm thế nào để chứng tỏ một ý kiến nào đó là đúng sự thật và đáng tin cậy?
- Dùng lập luận, lý lẽ, dẫn chứng.
*GV: Trong văn nghị luận, để chứng tỏ một ý kiến là đúng thì người ta phải dùng lập luận, lý lẽ và những bằng chứng xác thực đã được kiểm chứng thừa nhận để chứng minh điều mình nói là đáng tin cậy.
- H. Đọc vb (sgk 41).
? Vb trên làm rõ luận điểm gì? Tìm những câu mang luận điểm đó?
?Để khuyên người ta “đừng sợ vấp ngã”, bài văn đã lập luận như thế nào?
?Để chứng minh cho luận điểm và những lập luận trên, tác giả đã đưa ra những dẫn chứng nào?
- Bằng chứng gồm: nhân chứng, vật chứng, sự việc, số liệu.
b. Ghi nhớ 1 (SGK/42)
2. Trong văn bản nghị luận.
a. Khảo sát và Phân tích ngữ liệu:
vb: “ Đừng sợ vấp ngó”.
* Luận điểm:
+ Luận điểm chính: Đừng sợ vấp ngã.
+ Luận điểm phụ:
- Đã nhiều lần bạn vấp ngã.
- Chớ lo sợ thất bại.
* Những câu mang luận điểm:
-“Đã bao lần bạn vấp ngã mà không hề nhớ”
- “Xin bạn chớ lo sợ thất bại”.
-“Điều đáng sợ hơn là bạn đã bỏ qua nhiều cơ hội chỉ vì không cố gắng hết mình”.
* Phương pháp lập luận: lập luận theo 2 vấn đề.
- Vấp ngã là thường: (3 d/c)
- Những người nổi tiếng từng vấp ngã: (5 d/c)
? Nhận xét về cách lập luận và các dẫn chứng được nêu trong bài?
- H. Phát hiện, nhận xét.
? Mục đích của việc nêu d/c như vậy là để làm gì?
- H. Thảo luận.
? Qua vb em hiểu thế nào là phép lập luận chứng minh?
? Đặc điểm của lí lẽ và d/c trong phép lập luận CM?
- H. Đọc ghi nhớ.
* Dẫn chứng:
- Lần đầu tiên chập chững.
- Lần đầu tiên tập bơi.
- Lần đầu tiên chơi bóng bàn
- Oan Đi-nây từng bị sa thải, phá sản.
- Lu-i Pa- xtơ chỉ là hs trung bình, hạng 15/22.
- Lep Tôn-xtôi bị đình chỉ đại học...
- Hen-ri Pho thất bại, cháy túi tới 5 lần.
- En-ri-cô Ca-ru-xô bị thầy cho là thiếu chất giọng.
* Nhận xét:
- Bài viết dùng lí lẽ, dẫn chứng (d/c là chủ yếu).
-Lí lẽ: chính xác, sát với vấn đề cần chứng minh, định hướng cho dẫn chứng xuất hiện.
Dẫn chứng: Chân thực, tiêu biểu được thừa nhận, có sự lựa chọn, thẩm tra, phân tích => có tác dụng làm sáng tỏ luận điểm. Dẫn chứng đóng vai trò chính trong bài văn .
-Cách chứng minh từ gần đến xa , từ bản thân đến người khác.Trình tự các ý hợp lý.
=> Lập luận chặt chẽ, rõ ràng, dẫn chứng nổi bật.
2. Ghi nhớ 2 SGK/42) IV. Củng cố: (1’)
* GV treo bảng phụ.
? Lí do nào khiến cho bài văn viết theo phép lập luận CM thiếu tính thuyết phục?
A. Luận điểm được nêu rõ ràng, xác đáng.
B. Lí lẽ và dẫn chứng đã được thừa nhận.
C. Lí lẽ và dẫn chứng phù hợp với luận điểm.
(D). Không đưa dẫn chứng, đưa lí lẽ để làm sáng tỏ luận điểm.
- Phép lập luận chứng minh là gì? Mục đích CM?
- Đặc điểm của lí lẽ và d/c trong phép lập luận CM?
V. Hướng dẫn về nhà: (3’)
- Học thuộc phần ghi nhớ.
- Sưu tầm các vb chứng minh để làm tài liệu học tập.
- Chẩn bị phần bài tập.
E. Rút kinh nghiệm
...………
...
………
………
……….
