CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH
2.3. THỰC TRANG CÔNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI BỆNH VIỆN ĐA
2.3.2. Công tác tổ chức quản lý tài chính ở Bệnh viện đa khoa Thành phố Đồng Hới
Công tác tổ chức và nhân sự quản lý tài chính của bệnhviện
Phòng Tài chính-Kế toán là bộ máy tham mưu cho Ban Giám đốc về công tác quản lý tài chính kế toán của Bệnh viện. Phòng được ủy quyền của Giám đốc trong
Trường Đại học Kinh tế Huế
việc ra một số quyết định tài chính và thực hiện quản lý tài chính bệnh viện dưới sự quản lý, giám sát trực tiếp của Giám đốc Bệnh viện; Phòng hiện có 21 cánbộ.
Công tác tổ chức thực hiện kế hoạch thu-chi
Việc tổ chức thực hiện kế hoạch diễn ra trong một niên độ ngân sách (ở nước ta là một năm từ ngày 01/01 đến 31/12 hàng năm). Việc thực hiện kế hoạch tài chính được tiến hành bởi tất cả các Khoa, Phòng, các bộ phận đều phải xây dựng kế hoạch hoạt động làm căn cứ cho kế hoạch chi tiêu,chủ thể trực tiếp của tổ chức thực hiện kế hoạch thu chi là Phòng tài chính kế toán. Các công việc được tiến hành như sau:
Giao dự toán
Căn cứ giao dự toán của Bệnh viện ĐKTP Đồng Hới:
- Dự toán thu chi (kế hoạch thu chi) của Bệnh viện được cấp có thẩm quyền là Sở Y tế phê duyệt. Đây là căn cứ có tính quyết định nhất trong chấp hành dự toán của bệnh viện. Trong điều kiện hiện nay, với việc tăng cường quản lý nhà nước bằng pháp luật, hệ thống VBQPPL điều chỉnh hoạt động quản lý tài chính bệnh viện công ngày càng hoàn thiện, việc chấp hành dự toán thu chi ngày càng được luật hoá, tạo điều kiện cho bệnh viện chủ động thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ của mình.
- Khả năngcác nguồntài chính có thể đáp ứngnhu cầuhoạt độngcủabệnhviện.
- Chính sách, chế độ chi tiêu và quản lý tài chính hiện hành của Nhànước.
-Các quy địnhvề thu chi tài chính của Bệnhviện.
Chỉ đạo thực hiện kế hoạch tài chính
* Về phân bổ nguồn lực
Phân bổ nguồn nhân lực có hiệu quả và theo đúngchuyên môn: với 2 lĩnh vực chính là tài chính và kếtoán, nhân lực chophòng Tài chính-Kế toán được phânbổtheo chuyên môn, nghiệp vụ rõ ràng. Kếtoántrưởngkiêmtrưởng phòng Tài chính-Kế toán phụ trách chung hai lĩnh vực này và phụ trách trực tiếp lĩnh vực tài chính, trưởng phòng có trách nhiệmbáo cáo,đềxuấttrựctiếpvớiGiámđốcbệnhviện.
Lĩnh vực tài chính do kế toán trưởng kiêm trưởng phòng phụ trách cùng các kế toán viên có trách nhiệm phân tích tình hình tài chính bệnh viện theo tháng, quý, năm. Tình hình cấp phát sử dụng nguồn tài chính cho hoạt động của bệnh viện, biến
Trường Đại học Kinh tế Huế
động thu-chi nguồn tài chính, phát hiện sai phạm, khuyết điểm trong việc thu và sử dụng các nguồn tài chính bệnh viện, từ đó đề xuất và nêu rõ các giải pháp nhằm khắc phục kịp thời các sai sót trên.
Lĩnh vực kế toán do phó phòng cùng các kế toán viên có trách nhiệm thu thập, tập hợpvà phảnánh một cáchchính xác, cập nhật kịpthờicác sốliệu liên quan tới thu-chi tài chính của bệnh viện thôngqua bảng cân đối kế toán, bảng lưu chuyển tiền tệ, báo cáo tình hình sửdụngNSNN và các báo cáo hoạt độngtài chính củabệnhviện.
Phân bổ nguồn lực tài chính khá hợp lý: Căn cứ vào các nguồn thu thực tế, tình trạng sử dụng thực tế cũng như dự toán thu-chi, hàng năm Bệnh viện đã tiến hành phân bổ một cách khá hợp lý, nên về cơ bản không xảy ra tình trạng chỗ thừa, chỗ thiếu. Thông qua các số liệu thực tế và kinh nghiệm về quản lý tài chính các năm trước để đúcrútđược phươngpháp phân bổtốt nhất(phân bổnộidung chi này chiếm bao nhiêu % tổng thu, sử dụng tài chính từng khoa rasao).
* Nâng cao động lực
Bệnh viện ĐKTP Đồng Hới cũng đã khuyến khích nhiệt huyết, nỗ lực của CBVC bệnh viện thông qua các chế độ lương, thưởng và phúc lợi thiết yếu cũng như ưu đãi cho từng cán bộ.
Các chế độ này được quy định rõ ràng trong quy chế của bệnh viện như sau:
Lương chính (lương ngạch, bậc theo quỹ lương đượcduyệt cho lao động trong biên chế) chi theo chế độ quy định của Nhà nước. Trong trường hợp có tăng hoặc giảm biên chế sẽ chi theo thực tế.
Bảng 2.2: Báo cáo kinh phí sử dụng chi lương và lương tăng thêm ĐVT: triệu đồng
STT Nội dung
2015 2016 2017 So sánh (%) 2016/2015 2017/2016 1 Lương bình
quân/1CBCCVC
4,6 4,8 5,4 104,34 112,5
2 Lương tăng thêm bình quân/1CBCCVC
0,4 1,3 2,1 225 161,53
Tổng cộng 5,0 6,1 7,5 122 122,95
(Nguồn: Phòng kế hoạch –tài chính)
Trường Đại học Kinh tế Huế
Tiền công trả cho lao động thường xuyên theo hợp đồng ngoài quỹ lương: chi theo chế độ quy định của Nhà nước.
Chi khác (chi lương khoán hợp đồng theo vụ, việc): mức chi 3.000.000đ/
tháng/ lao động, các khoản đóng góp (BHXH, BHYT, KPCĐ) thực hiện theo chế độ quy định của Nhà nước.
* Phụ cấp lương:
+ Phụ cấp làmđêm, làm ca ba, phụ cấp thêm giờ,phụ cấp độc hại-nguy hiểm, phụ cấp ưu đãi nghề, phụ cấptrách nhiệm theonghề-theo công việc,phụ cấp trực thì riêng vớiviên chức, người lao động hợp đồng do đơnvị tự trả lương không thanhtoán khoảnphụcấpchế độ ưu đãi ngành và các khoảnphụcấpkhác mà Nhànướcquyđịnh dành cho cán bộviên chức hưởng lươngtừngân sách.
+ Phụ cấp đặc biệt khác của ngành như thủ thuật, phẫu thuật: hàng tháng phòng Kế hoạch tổng hợp, phòng TCKT và các khoa có thực hiện thủ thuật phẫu thuật đối chiếu sổ sách, chứng từ liên quan để thống nhất danh sách các trường hợp thủ thuật, phẫu thuật và làm thủ tục chi tiêu theo Quyết định 73/2011/QĐ-TTg ngày 28/11/2011.
* Chi trợ cấp, phụ cấp khác:
+ Phụ cấp trực áp dụng theo Quyết định 73/2011/QĐ-TTg ngày 28/11/2011 quy định:Xuất trực thông thường với các khoa, ngày thường 115.000đ, ngày thứ bẩy, chủ nhật 149.500đ, ngày lễ, ngày tết 207.000đ
- Chi làm ngày nghỉ thứ bảy, chủ nhật cho điều dưỡng, hộ lý, làm thêm giờ cho cán bộ do tính chất và yêu cầu của công tác: chi theo số công căn cứ vào bảng chấm công được duyệt của lãnh đạo khoa, phòng, trung tâm và hệ số lương cơ bản của từng cánbộ.
* Phúc lợi tập thể: tiền tàu xe phép năm chi cho cán bộ trong biên chế và hợp đồng trong biên chế và chỉ thanh toán cho các trường hợp nghỉ phép thăm bố, mẹ, chồng hoặc vợ ốm đau, qua đời. Chi tặng quà sinh nhật cho CBVC bệnh viện 100.000đ/người, hỗ trợ thăm quan du lịch trong nước là 250.000đ/người/năm.
Trường Đại học Kinh tế Huế
* Chi lương thu nhập tăng thêm: là phần chi chênh lệch thu nhập thực tế so với lương ngạch bậc, chức vụ, được lấy từ chênh lệch thu lớn hơn chi và được chi theo kết quả bình bầu ABCD tháng của mỗi cá nhân.
Sau báo cáo tài chính hàng quý, chênh lệch thu lớn hơn chi được sử dụng để:
- Trích tối thiểu 25% sốchênh lệch để lập quỹ phát triển sựnghiệp.
- Chi thu nhập tăngthêm cho viên chứclaođộng hưởng lươngtừngân sách.
Tiền thu nhập tăng thêm được thực hiện chi cho từng người lao động bao gồm:
lao động trong biên chế và lao động hợp đồng từ 1 năm trở lên trên cơ sở đánh giá hiệu quả, chất lượng công việc theo tiêu chí bình xét ABCD..v.v..
Công tác kiểm tra
Công tác kiểm tra tài chính của Bệnh viện được thực hiện theo hướng dự phòng (lường trước), phát huy các nhân tố tích cực, ngăn ngừa và hạn chế các vi phạm pháp luật, vi phạm chức năng và nhiệm vụ được giao, nâng cao ý thức chấp hành quy định, quy chế chuyên môn cũng như quy định về quản lý tài chính trong bệnh viện cũng như trong cán bộ nhân viên.
Chủ thể kiểm tra nội bộ gồm Ban Giám đốc, Ban Thanh tra nhân dân, Ban Thanh tra thủ trưởng, Phòng Tài chính-Kế toán và các cán bộ phụ trách bộ phận có liên quan. Các chủ thể kiểm tra bên ngoài như: Kiểm toán Nhà nước, Bộ Y tế.
Ngoài ra còn có các cơ quan báo chí, thông tin của Trung ương và địa phương.
Công cụ kiểm tra tài chính gồm: Văn bản chínhsáchliên quan đến quản lý sử dụng nguồn ngân sách, viện phí và BHYT; Kế hoạch triển khai các văn bản đó;
Biên bản kiểm toán; Sổ sách tài chính kế toán; Phỏng vấn một số người bệnh đặc biệt là đối tượng bệnh nhân nghèo đang nằm tại bệnh viện về các chế độ được hưởng.
Các hình thức kiểm tra tài chính đang được áp dụng tại bệnh viện bao gồm:
- Kiểm tra thường xuyên trong toàn bộ quá trình thực hiện kế hoạch tài chính.
Đây chính là hình thức kiểm tra theo dõi hàng ngày việc thực hiện thu-chi theo kế hoạch tài chính của bệnh viện và các đơn vị trong bệnhviện.
Trường Đại học Kinh tế Huế
- Kiểm tra kiểm tra định kỳquá trình thực hiện kế hoạch tài chính, gồm kiểm tra các hoạt động thu-chi, kiểm tra kết cấu tài chính, kiểm tra việc phân phối và sử dụngcác quỹtiềntệ.Kiểmtrađịnhkỳ đượctiếnhành theo kếhoạch định trước, căn cứ vào kế hoạch đã xây dựng cho từng tháng, từng quý để tiến hành thanh tra.
- Kiểm tra đột xuất: được tiến hành khi có “vấn đề” hoặc vụ việc cần sự can thiệp cấp bách, hay có đơn thư khiếu nại tổ cáo cần làm rõ.
Trong ba hình thức trên, Bệnh viện ĐKTP Đồng Hới lấy việc kiểm tra định kỳ theo kế hoạch làm hoạt động chính để đánh giá thực chất hoạt động quản lý tài chính, thấy được các ưu, khuyết điểm một cách khách quan, từ đó mới đề xuất những biện pháp thích hợp nhằm củng cố hế thống quản lý các lĩnh vực hoạt động trong bệnh viện nói chung và lĩnh vực tài chính nói riêng.
Công tác kiểm tra đánh giá tài chính của Bệnh viện được tiến hành 2 lần/ năm theo định kì cuối quý 2 và quý 4 hàng năm; chịu trách nhiệm chính là Giám đốc bệnh viện. Từ năm 2011 đến nay (từ khi bệnh viện thực hiện nghị định 43/2006/NĐ-CP về cơ chế tự chủ tài chính), bệnh viện luôn tiến hành sát sao công tác kiểm tra, thanh tra tài chính, không để xảy ra bất cứ sai sót đáng tiếc nào. Kiểm tra thực hiện Nghị định 43/2006/NĐ-CP thông qua: Báo cáo sơ kết hoặc tổng kết thực hiện NĐ 43; Báo cáo số liệu hoạt động tài chính, chế độ ngoài lương đối với nhân viên y tế bệnh viện; Kiểm tra các bảng giá niêm yết công khai đặt ở nơi dễ nhìn, dễ đọc; Phỏng vấn một số người bệnh để tìm bằng chứng. Đặc biệt bệnh viện đã kiểm tra việc thu viện phí thông qua việc quan sát các điểm thu viện phí và thanh toán ra viện trực tiếp, cách bố trí tại chỗ thu viện phí và thanh toán ra viện thuận tiện nhất cho ngườibệnh.
Quy chế chi tiêu nội bộ bệnhviện đãđược xây dựng dựa trên ý kiến đóng góp củacác khoa, phòng, trung tâm trong toàn bệnhviện và thông qua tại Hội nghịCBVC, trở thànhcăn cứ để thựchiệnvà kiểmtra việcthực hiệncác kếhoạchtài chính.
Nhờ kiểm tra tài chính được thực hiện tốt nên đãđánh giá đúng thực trạng, xác định được những ưu điểm, khuyết điểm một cách khách quan, trung thực, tìm ra
Trường Đại học Kinh tế Huế
nguyên nhân của những hạn chế, từ đó đề xuất được những giải pháp tích cực trong lĩnh vực tài chính giúp cho lãnh đạo bệnh viện có chủ trương đúng đắn, biện pháp thích hợp để hoàn thiện quản lý tài chính của Bệnh viện, góp phần phục vụ công tác khám chữa bệnh ngày càng tốt hơn.
* Về đánh giá hoạt động tài chính: Đánh giá hoạt động tài chính là nội dung rất quan trọng của công tác kiểm tra tài chính. Mặc dù chưa có sự thống nhất trên toàn quốc về áp dụng hệ thống chỉ tiêu đánh giá hoạt động tài chính bệnh viện công, song hiện tại công tác đánh giá hoạt động tài chính của Bệnh viện vẫn được tiến hành theo các chỉ tiêu đánh giá tài chính cơ bản như:Kỳ thu tiền bình quân, số vòng quay toàn bộ vốn.
Hiệu quả hoạt động kinh tế của bệnh viện gắn bó một cách hữu cơ với mục tiêu “công bằng trong cung cấp các dịch vụ y tế cho nhân dân”, thể hiện qua 3 tiêu chí đánh giá: (1) Chất lượng chuyên môn; (2) Hạch toán chi phí; (3) Mức độ tiếp cận các dịch vụ bệnh viện của nhân dân trên địa bàn tỉnh và các Huyện nói chung.
- Chất lượng chuyên môn của bệnh viện (liên quan đến cơ cấu tổ chức, phương pháp tiếnhành hoạt động,số lượt ngườibệnh đượckhám và chữakhỏi).
- Hạch toán chi phí bệnh viện hàng năm đều tăng, năm 2017 tổng chi phí của Bệnh viện là 255 tỷ đồng; bệnh viện không những duy trì và đảm bảo tốt các hoạt động của mình mà còn có phần thu tăng thêm thể hiện ở tổng số các khoản thu của bệnh viện năm 2017 là gần 292 tỷ đồng.
- Mức độ tiếp cận các dịch vụ bệnh viện của người bệnh được đánh giá và phân tích qua các số liệu điều tra, thống kê của bệnh viện, thông qua nhiều loại chỉ số, về số lượng bệnh nhân thuộc các tầng lớp khác nhau, về mức độ thu nhập giàu nghèoở các vùng khác nhau do bệnh viện phụ trách đến nhập viện và số lượng dịch vụ y tế các loại mà các đối tượng ưu tiên sử dụng. Cụ thể, tổng số lượt người bệnh điều trị khỏi năm 2017 gấp 1,8 lần so với năm2015 và gấp 1,5 lần so với năm 2016;
tổng số lượt người bệnh điều trị theo hình thức đối tượng ưu tiên năm 2017 là lượt người tăng 45% so với năm2015.
Trường Đại học Kinh tế Huế
Đánh giá hoạt động tài chính của Bệnh viện ĐKTP Đồng Hới tập trung vào các vấn đề:
- Báo cáo tài chính có phản ánh trung thực và chính xác tình hình tài chính và kết quả hoạt động của bệnh viện và các đơn vị trong bệnh viện không? và phù hợp với nguyên tắc kế toán thông dụng được chấp nhận haykhông?
- Bệnh viện có tuân thủ theo các điều khoản của pháp luật và các quy chế có hiệu lực đối với các báo cáo tài chính hay không?
- Các hoạt động chi tiêu của bệnh viện có đúng mục đích không và có hiệu quả không?
2.3.3. Công tác khai thác các nguồn tài chính của Bệnh viện đa khoa thành phố