PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KIỂM TRA THUẾ ĐỐI VỚI DOANH
2.2 Thực trạng công tác kiểm tra thuế doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Chi cục thuế
2.2.6. Kết quả kiểm tra đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ:
Thông qua công tác kiểm tra thuế đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn huyện Quảng Điền thời gian qua cho thấy: Tình hình kê khai nộp thuế, xác định nghĩa vụ thuế của các doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa huyện Quảng Điền nhìn
Trường Đại học Kinh tế Huế
chung ngày càng nghiêm túc và chính xác hơn.
Công tác kiểm tra tại cơ sở doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng ghi nhận kết quả chấp hành pháp luật về thuế của khối doanh nghiệp này. Mặc dù vậy, qua kiểm tra thuế vẫn phát hiện nhiều sai phạm trong xác định nghĩa vụ thuế của doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Trước đây, công tác kiểmtra các doanh nghiệp lỗ, có dấu hiệu chuyển giá tại Chi cục thuế Quảng Điền chưa được quan tâm đúng mức. Nguyên nhân chủ yếu là do đặc điểm kinh tế xã hội trên địa bàn huyện, các doanh nghiệp chủ yếu là vừa và nhỏ, không có nhiều các doanh nghiệp. Mặt khác do Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế chưa ban hành được các quy định hướng dẫn cụ thể về vấn đề này để thống nhất thực hiện. Đây cũng là thực trạng chung của hầu hết các địa phương trên toàn tỉnh và của cả nước. Nhằm hạn chế hiện tượng trốn thuế thông qua chuyển giá, Bộ tài chính đã ban hành Thông tư số 66 /2010/TT-BTC ngày 22 tháng 4 năm 2010 hướng dẫn thực hiện việc xác định giá thị trường trong giao dịch kinh doanh giữa các bên có quan hệ liên kết.
Bảng 2.6 cho thấy kết quả công táckiểmtra các doanh nghiệp lỗ lớn và có dấu hiệu chuyển giá trên địa bàn Quảng Điền đạt kết quả rất thấp, biểu hiện qua số giảm lỗ từ năm 2015đến 2017. Năm 2015 giảm lỗ 438,7 triệu đồng nhưng đến năm 2016 giảm lỗ tăng lên 454,3 triệu đồng, năm 2017 giảm lỗ còn 255.2 triệu đồng. Trong thời gian qua, công tác kiểm tra thuế nói chung và kiểm tra DN NVV trên địa bàn huyện Quảng Điền nói riêng ngày càng được nâng cao cả về quy mô lẫn chất lượng.
Kết quảbảng 2.6 cho thấy, năm 2015 số thuế truy thu qua công táckiểmtra tại trụ sở các doanh nghiệp là 945,5 triệu đồng, giảm lỗ 438,7 triệu đồng,giảm khấu trừ 212,9 triệu đồng, số thuế truy hoàn 92,7 triệu đồng, phạt trốn lậu 92,4 triệu đồng, phạt nộp chậm 110,6 triệu đồng, phạt hành vi kê khai sai 180,9 triệu đồng, phạt hành vi vi phạm hành chính khác 65,9 triệu đồng.
Trường Đại học Kinh tế Huế
Bảng 2.6: Kết quảkiểm tra thuế tại trụ sở doanh nghiệpvừa và nhỏ của Chi cục thuế Quảng Điền giai đoạn 2015-2017
TT Chỉ tiêu
2015 (triệu đồng)
2016 (triệu đồng)
2017 (triệu đồng)
2016/2015 2017/2016
+/- % +/- %
I Số thuế truy thu
945,5 949,1 813,1 3,6 0,4 -136 -14,3
II Giảm lỗ 438,7 454,3 255,2 15,6 3,6 -199,1 -43,8
III Giảm khấu trừ 212,9 119,9 102,3 -93 -43,6 -17,6 -14,7 IV Số thuế truy
hoàn 92,7 81,6 15,6 -11.1 -11,9 -66 -80,9
V Phạt tiền 449,8 450,4 364,9 0,6 0,1 -185,5 -18,9
1 Phạt trốn lậu 92,4 86,2 39,8 -6,2 -6,7 -46,4 -53,8
2
Phạt nộp
chậm 110,6 115,9 133,5 5,3 4,8 17,6 15,2
3 Phạt hành vi
kê khai sai 180,9 181,6 167,8 0,7 0,4 -13,8 -7,5
4
Phạt VPHC
khác 65,9 66,7 23,8 0,8 1,2 -42,9 -64,3
Nguồn: Chi cục thuếQuảng Điền Đến năm 2017, tất cả các kết quả này đã giảm đáng kể. Số thuế truy thu qua công tác kiểm tra tại trụ sở các doanh nghiệp là 813,1 triệu đồng, giảm lỗ 255,2 triệu đồng, giảm khấu trừ 102,3 triệu đồng, số thuế truy hoàn 15,6 triệu đồng, phạt trốn lậu 39,8 triệu đồng, phạt nộp chậm 133,5 triệu đồng, phạt hành vi kê khai sai 167,8 triệu đồng,phạt hành vi vi phạm hành chính khác 23,8 triệu đồng.
Tóm lại, số thuế truy thu sau kiểm tra các doanh nghiệp ở Chi cục thuế Quảng Điền tăng từ 945,5 triệu đồng năm 2015 lên 945,1 triệu đồng năm 2016 nhưng lại giảm còn 813,1 triệu đồng năm 2017. Điều này cho thấy công tác kiểm
Trường Đại học Kinh tế Huế
tra doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn huyện Quảng Điền đạt kết quả ngày càng khả quan và hoàn thiện hơn với các mục tiêu: phòng ngừa các hành vi vi phạm pháp luật về thuế, phát hiện và xử lý các vi phạm pháp luật về thuế. Kết quả đó cũng có thể khẳng định tính tuân thủ pháp luật thuế của DN NVV ngày càng tăng, các vi phạm năm 2017 chủ yếu là những vi phạm nhỏ, mang tính hành chính, quy định. Cũng qua kiểm tra thuế để phát hiện những sơ hở, hạn chế trong cơ chế quản lý, chính sách thuế để kiến nghị cơ quan Nhà nước có thẩm quyền kịp thời sửa đổi bổ sung.
Kết quả tổng hợp các hành vi vi phạm luật thuế của các DN NVV qua kiểm tra thuế giai đoạn 2015-2017 được thể hiện qua bảng 2.7 cho thấy, có 5 nhóm hành vi mà các DN NVV dễ vi phạm nhất, trong đó ngành XDCB được xem là nhiều vi phạm. Hành vi chủ yếu của ngành, lĩnh vực XDCB vi phạm là dựa vào tính đặc thù của ngành gồm nhiều khoản mục được đầu tư với thời gian dài nên tạo ra sản phẩm dở dang, hàng tồnkho dễ trốn thuế hơn các ngành khác. Đối với ngành, lĩnh vực thương mại, dịch vụ, hành vi chủ yếu là hạch toán không đầy đủ, không chi tiết, không rõ ràng. Thường xuất hóa đơn gộp và giá trị thấp hơn giá trị thị trường thực tế để trốn thuế. Nhìn chung do các quy định, biểu mẫu hiện nay chưa được cụ thể chi tiết, việc kê khai còn nhọc nhằn chưa có tính đồng bộ, chưa có hệ thống đồng bộ theo dõi, tính dễ dãi trong mua, bán hóa đơn, ... đã tạo kẽ hở cho nhiều DN NVV gian lận thuế. Đây cũng là nhược điểm hiện nay mà ngành thuế vấp phải cần cải thiện kịp thờitrong thời gian đến.
Trường Đại học Kinh tế Huế
Bảng 2.7: Kết quả tập hợp hành vi vi phạm luật thuế của DN NVV qua kiểm tra thuế củaChi cục thuếQuảng Điền giai đoạn2015-2017
TT Hành vi vi phạm Hình thức gian lận Ngành nghề
Phân loại rủi ro
1
Sử dụng hóa đơn khống, hóa đơn không có giá trị sử dụng, hóa đơn của doanh nghiệp bỏ trốn...
Kê khai khấu trừ đầu vào, hạch toán tăng chi phí
XDCB, vận tải Rủi ro cao
2
Không xác định số lượng và giá trị nguyên vật liệu, sản phẩm, hàng hóa tồn kho; không đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ, giá trị xây lắp dở dang
Kê khai khấu trừ đầu vào, hạch toán tăng chi phí
XDCB Rủi ro
cao
3
Kê khai doanh thu không kịp thời so với biên bản nghiệm thu nhằm kéo dài thời gian phải nộp thuế
Xuất hóa đơn sau ngày
nghiệm thu XDCB Rủi ro
cao
4
Kê khai doanh thu thấp hơn giá giao dịch trên thị trường; hạch toán không đầy đủ các khoản hoa hồng, chiết khấu được hưởng vào thu nhập
Xuất hóa đơn thấp hơn giá giao dịch trên thị trường, giảm thuế GTGT đầu ra, giảm thuế TNDN phải nộp
Thương mại, dịch vụ
Rủiro cao
5 Xác định sai các điều kiện ưu đãi, miễn giảm thuế
Các điều kiện ưu đãi, thuế suất thuế TNDN được ưu đãi, thời gian ưu đãi
Ngành nghề, lĩnh vực ưu đãi, miễn giảm
thuế
Rủi ro cao
Nguồn: Chi cục thuếQuảng Điền
Trường Đại học Kinh tế Huế
2.2.7.Công tác phối hợp với các bộ phận và cơ quan liên quan đến công tác kiểm tra thuế đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn huyện Quảng Điền:
* Trao đổi thông tin tài liệu:
Trong giai đoạn 2015 – 2017, Chi cục thuế Quảng Điền đã thường xuyên phối hợp trao đổi thông tin về chính sách thuế cũng như chính sách về phòng chống tội phạm trong lĩnh vực thuế với các cơ quan liên quan. Đặc biệt là quản lý thị trường, công an nhân dân. Qua đó với chức năng nhiệm vụ của mình hai các cơ quan đã hỗ trợ nhau hoàn thành tốt công tác chống hành vi vi phạm các Luật thuế, Luật quản lý thuế.
Cơ quan thuế đã cung cấp thông tin tài liệu với các cơ quan liên quan để cùng phối hợp như: cung cấp danh sách các DN kinh doanh bỏ trốn, không có địa chỉ, danh sách các DN nợ thuế, chây ỳ thuế, danh sách các DN gian lận thuế. Qua đó,đã hỗ trợ cho các bộ phận chức năng của các cơ quan phối hợp có thông tin để thực hiện các nghiệp vụ nhằm tăng cường công tác phòng chống tội phạm trong lĩnh vực thuế, lĩnh vực kinh tế.Cụ thể như sau:
Trao đổi một số văn bản mới về thuế có hiệu lực áp dụng từ ngày 01/01/2015;
trao đổi một số thông tin có tính chất nhạy cảm của một số tổ chức, cá nhân có tình hình hoạt động kinh doanh trên địa bàn về công tác chống thất thu NSNN.
Chi cục thuế Quảng Điền đã thường xuyên phối hợp, trao đổi, kết hợp với Công an huyện Quảng Điền; Công an các xã, thị trấn; Đội cảnh sát giao thông huyện để xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về thuế như: Cơ quan thuế đã cung cấp thông tin về các doanh nghiệp, hộ kinh doanh nghỉ kinh doanh nhưng không thông báo, nợ thuế chây ỳ trên 90 ngày; thực hiện kê biên tài sản; thực hiện kiểm tra, xác minh giá bán của các doanh nghiệp kinh doanh thương mại về mặt hàng bia và nước giải khát các loại nhằm xác định giá mua bán của các DN nhằm chống thất thu thuế cao trong lĩnh vực này; kiểm tra việc chấp hành pháp luật về thuế đối với các cá nhân kinh doanh hàng hóa trên khâu lưu thông.
Thông qua việc thường xuyên hỗ trợ cung cấp thông tin cho nhau đã góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước về thuế: chống thất thu thuế, tăng thu ngân sách, ngăn chặn kịp thời các vụ việc vi phạm về thuế; quản lý sử dụng hóa đơn…
Trường Đại học Kinh tế Huế
Chi cục thuế và cơ quan công an huyện đã có sự thống nhất định kỳ trao đổi thông tin về tình hình chấp hành chính sách thuế để 2 cơ quan phối hợp thực hiện các biện pháp nhằm duy trì tốt việc chấp hành Luật thuế được đầy đủ.
* Phối kết hợp, hỗ trợ trong chống các hành vi gian lận và thất thu thuế:
Nhằm thực hiện Quy chế phối hợp giữa các ngành, đồng thời thực hiện một số chỉ thị của Ủy ban nhân dân huyện, cơ quan công an và cơ quan thuế đã triển khai công tác phối hợp hỗ trợ để thực hiện chống thất thu thuế; chống các hành vi vi phạm pháp luật thuế có hiệu quả. Sự quan tâm và tích cực hỗ trợ của cơ quan công an các cấp đã giúp cơ quan thuế triển khai tốt kế hoạch thu ngân sách và việc chấp hành pháp luật thuế của người nộp thuế trong các lĩnh vực như: Kinh doanh vận tải tư nhân, kinh doanh nhà nghỉ, các trường hợp có nghi vấn gian lận, trốn thuế, dây dưa, nợ thuế kéo dài… đã làm tăng số nộp ngân sách trên địa bàn huyện cũng như tính nghiêm minh của Pháp luật thuế trên địa bàn.
2.3. Đánh giá của đối tượng điều tra về công táckiểmtra thuếcủaChi cục thuế