Rủi ro trong hoạt động phát hành thẻ

Hoạt động phát hành thẻ tại Techcombank đang tồn tại một số rủi ro trong đó giả mạo trong phát hành thẻ là chủ yếu.

Trường Đại học Kinh tế Huế

Bảng 5: Doanh số gian lận và tỷ lệ gian lận thẻ do Techcombank phát hành

(Đơn vị: Doanh số gian lận: USD, Tỷ lệ gian lận/doanh số:%) Chỉ tiêu Q1/2015 Q2/2015 Q3/2015 Q4/2015 Q1/2016 Q2/2016 Q3/2016 Q4/2016 Giả mạo thẻ

trên thế giới 1,328,213,534 1,366,584,162 1,483,961,628 1,566,340,440 1,473,821,758 1,448,727,900 1,419,929,153 1,447,583,723 Giả mạo thẻ

NHVN phát hành

156,584 43,991 40,534 7,452 77,897 50,922 57,947 68,175

Giả mạo thẻ

TCB 29,926 9,967 7,483 10,124 10,989 7,259 8,514 11,248

Tỷ lệ

TCB/NHVN 19,1 22,7 18,5 13,24 14,1 14,2 14,7 16,5

Nguồn:Báo cáo RADAR của Tổ chức thẻ Visa và chương trình Fraud Reporter của tổ chức thẻ Master

Trường Đại học Kinh tế Huế

Biểu 6: Doanh số gian lận thẻ do Techcombank phát hành năm 2015-2016 Việt Nam là một nước mới tham gia thị trường thẻ của thế giới, doanh số phát hành thẻ còn quá nhỏ so với thế giới nhưng doanh số giả mạo thẻ do các ngân hàng thương mại trong nước phát hành lại chiếm 1 tỷ lệ không nhỏ so với doanh số giả mạo của thế giới, đây là một dấu hiệu đáng lo ngại đối với thị trường thẻ của Việt Nam. Là một trong những ngân hàng đang chiếm vị trí cao về doanh số phát hành thẻ, tình hình giả mạo trong phát hành thẻ Techcombank cũng đang chiếm tỷ lệ cao. Trong 2 năm 2015 và 2016 tỷ lệ doanh số giả mạo thẻ của Techcombank trung bình chiếm 15,42%

so với doanh số giả mạo thẻ của các ngân hàng phát hành tại Việt Nam. Tình hình giả mạo phát sinh cao vào thời điểm đầu năm và cuối năm, tức Quý I và Quý IV vì đây là thời điểm mà nhu cầu chi tiêu của chủ thẻ thường cao. Các giao dịch thẻ bị giả mạo chủ yếu là do chủ thẻ bị skimming khi sử dụng thẻ tại thị trường Thái Lan, Malayxia, Singapore. Thông tin thẻ tín dụng sau khi bị đánh cắp sẽ được các tổ chức tội phạm thẻ sử dụng để làm các thẻ giả và đem chi tiêu mua sắm các hàng hoá dịch vụ có khả năng chuyển đổi cao. Quí I năm 2015 doanh số giả mạo thẻ của Việt Nam là 156.584 USD đến quí IV năm 2016 doanh số giả mạo thẻ Việt Nam đã giảm hơn 50% còn 68,175USD. Tại Techcombank doanh số giả mạo quí I năm 2015 là 29926 USD đến quí IV năm 2016 đã giảm hơn 60% còn 11.248USD, điều này cho thấy các ngân hàng

0 50000 100000 150000 200000 250000 300000

2015 2016

Việt Nam TCB

Trường Đại học Kinh tế Huế

Việt Nam nói chung và Techcombank nói riêng đang có nhiều biện pháp phòng ngừa rủi ro hữu hiệu.

Bảng 6: Giả mạo theo sản phẩm thẻ Techcombank phát hành

Đơn vị: USD

Chỉ tiêu Q1/2015 Q2/2015 Q3/2015 Q4/2015 Q1/2016 Q2/2016 Q3/2016 Q4/2016 Giả mạo thẻ tín dụng 15,113 10.347 7.523 9.153 12.239 7.352 8.354 8.151

Giả mạo thẻ Platinum 1,032 942 823 865 794 693 704 682

Giả mạo thẻ VISA 12,441 7,873 5,228 6,445 10,278 5,277 6461 6,232

Gỉa mạo thẻ JCB 1,640 1,532 1,472 1,843 1,167 1,382 1,189 1,237

Giả mạo thẻ ghi nợ 52 19 38 65 72 19 34 49

∑Giả mạo thẻ TCB 15,165 10,366 7,561 9,218 12,311 7,371 8,388 8,200 Nguồn: Báo cáo kết quả kinh doanh của Trung tâm thẻ ngân hàng Techcombank

Biểu 7:Tỉ lệ giả mạo thẻ do Techcombank phát hành năm 2016

Xét theo cơ cấu giả mạo thẻ rõ ràng ta thấy giả mạo chủ yếu phát sinh là của thẻ Visa và JCB. Tỷ lệ giả mạo thẻ Visa thường xuyên chiếm trên 60% doanh số giả mạo thanh toán thẻ của Techcombank, tiếp theo là JCB và cuối cùng là loại thẻ Platinum. Thẻ Platinum có tỷ lệ giả mạo thấp vì loại thẻ này được coi là thẻ VIP, đối tượng khách hàng của thẻ platinum là những doanh nhân, những người thành đạt trong

Tỉ lệ giả mạo theo loại thẻ Techcombank phát hành năm 2016

Thẻ VISA Thẻ Platinum Thẻ JCB Thẻ ghi nợ

8%

14%

1%

77%

Trường Đại học Kinh tế Huế

các lĩnh vực, được định danh vào nhóm khách hàng Priority của TCB dựa vào nhiều yếu tố được lựa chọn nhất định, nên khả năng giả mạo thẻ thấp, ĐVCNT nơi họ chi tiêu thường là những khách sạn, những đơn vị có uy tín nên tình trạng gian lận thẻ, skimming, thanh toán hoá đơn nhiều lần cho một giao dịch hầu như không có. Tỷ lệ giả mạo thanh toán thẻ Platinum thấp nhưng không vì thế mà chúng ta có thể bỏ qua không chú ý đến thẻ này vì tuy giao dịch giả mạo thấp nhưng giá trị giả mạo lại rất lớn. Giá trị giả mạo thẻ Visa chiếm tỷ lệ cao nhất trong các loại thẻ là do doanh số thanh toán thẻ Visa cũng luôn chiếm hơn 50% doanh số thanh toán thẻ của Techcombank. Tỷ lệ giả mạo thẻ giảm theo các quý một cách rõ rệt, tính đến quý IV năm 2016, tỉ lệ giảm xuống chỉ còn 54,07% so với quý I năm 2016. Điều này khẳng định nỗ lực của ngân hàng Kỹ thương Việt Nam trong hoạt động giảm thiểu rủi ro giả mạo trong hoạt động thanh toán thẻ tại thị trường Việt Nam.

Ngoài giả mạo thẻ, trong hoạt động phát hành thẻ tại Techcombank còn có những rủi ro trong quá trình định danh khách hàng, trường hợp này xảy ra khi chủ thẻ thực bị mất thẻ và giấy tờ tùy thân, đã đề nghị ngân hàng khóa thẻ nhưng sau đó kẻ gian sử dụng giấy tờ tùy thân của chủ thẻ, dán lại ảnh trên CMT hoặc hộ chiếu sau đó đến ngân hàng đề nghị mở khóa thẻ, cấp lại Pin, cán bộ tiếp nhận do sơ suất không đối chiếu mẫu chữ ký cũng như ảnh trên CMT và ảnh trên CMT đã ghi nhận trên hệ thống, do đó đã tiếp nhận, mở khóa thẻ, cấp lại Pin cho chủ thẻ, gây tổn thật cho ngân hàng.

Ngoài ra vẫn còn tồn tại những rủi ro do đạo đức cán bộ. Ở Techcombank đã xảy ra một số trường hợp cán bộ sau khi giao nhận thẻ cho khách hàng đã lấy cắp thông tin trên thẻ và thực hiện các giao dịch chi tiêu.