Rủi ro trong hoạt động thanh toán thẻ

các lĩnh vực, được định danh vào nhóm khách hàng Priority của TCB dựa vào nhiều yếu tố được lựa chọn nhất định, nên khả năng giả mạo thẻ thấp, ĐVCNT nơi họ chi tiêu thường là những khách sạn, những đơn vị có uy tín nên tình trạng gian lận thẻ, skimming, thanh toán hoá đơn nhiều lần cho một giao dịch hầu như không có. Tỷ lệ giả mạo thanh toán thẻ Platinum thấp nhưng không vì thế mà chúng ta có thể bỏ qua không chú ý đến thẻ này vì tuy giao dịch giả mạo thấp nhưng giá trị giả mạo lại rất lớn. Giá trị giả mạo thẻ Visa chiếm tỷ lệ cao nhất trong các loại thẻ là do doanh số thanh toán thẻ Visa cũng luôn chiếm hơn 50% doanh số thanh toán thẻ của Techcombank. Tỷ lệ giả mạo thẻ giảm theo các quý một cách rõ rệt, tính đến quý IV năm 2016, tỉ lệ giảm xuống chỉ còn 54,07% so với quý I năm 2016. Điều này khẳng định nỗ lực của ngân hàng Kỹ thương Việt Nam trong hoạt động giảm thiểu rủi ro giả mạo trong hoạt động thanh toán thẻ tại thị trường Việt Nam.

Ngoài giả mạo thẻ, trong hoạt động phát hành thẻ tại Techcombank còn có những rủi ro trong quá trình định danh khách hàng, trường hợp này xảy ra khi chủ thẻ thực bị mất thẻ và giấy tờ tùy thân, đã đề nghị ngân hàng khóa thẻ nhưng sau đó kẻ gian sử dụng giấy tờ tùy thân của chủ thẻ, dán lại ảnh trên CMT hoặc hộ chiếu sau đó đến ngân hàng đề nghị mở khóa thẻ, cấp lại Pin, cán bộ tiếp nhận do sơ suất không đối chiếu mẫu chữ ký cũng như ảnh trên CMT và ảnh trên CMT đã ghi nhận trên hệ thống, do đó đã tiếp nhận, mở khóa thẻ, cấp lại Pin cho chủ thẻ, gây tổn thật cho ngân hàng.

Ngoài ra vẫn còn tồn tại những rủi ro do đạo đức cán bộ. Ở Techcombank đã xảy ra một số trường hợp cán bộ sau khi giao nhận thẻ cho khách hàng đã lấy cắp thông tin trên thẻ và thực hiện các giao dịch chi tiêu.

Bảng 7: Doanh số gian lận và tỷ lệ gian lận thẻ trong lĩnh vực thanh toán tại ngân hàng Techcombank

(Đơn vị: Doanh số gian lận: USD, Tỷ lệ gian lận/doanh số: %) Chỉ tiêu Q1/2015 Q2/2015 Q3/2015 Q4/2015 Q1/2016 Q2/2016 Q3/2016 Q4/2016 Giả mạo

thẻ trên thế giới

1,328,213,534 1,366,584,162 1,483,961,628 1,566,340,440 1,473,821,758 1,448,727,900 1,419,929,153 1,447,583,723

Giả mạo thẻ NHVN phát hành

291,058 764,687 873,589 650,332 295,689 399,956 302,859 311,882

Giả mạo

thẻ TCB 86.256 149.135 164.583 131.094 72.633 98.941 81.215 84.251

Tỷ lệ

TCB/NHVN 26,2 19,5 18,8 20,2 24,5 24,7 26,8 27,1

Báo cáo RADAR của Tổ chức thẻ Visa và chương trình Fraud Reporter của tổ chức thẻ Master.

Trường Đại học Kinh tế Huế

Biểu 8: Doanh số gian lận thẻ trong lĩnh vƣc thanh toán tại Techcombank 2015-2016 Tội phạm thẻ có xu hướng chuyển dịch từ thị trường thẻ đã phát triển sang các thị trường mới, còn non trẻ trong công tác quản lý, thông tin chưa đầy đủ và công nghệ chưa đáp ứng được yêu cầu về quản lý rủi ro như thị trường Việt Nam. Nhìn vào biểu đồ, có thể nhận thấy doanh số gian lận thẻ trong năm 2016 đã giảm rõ rệt so với năm 215, cụ thể giảm gần 2 lần. Bên cạnh đó với những nỗ lực vuợt trội trong hạn chế giả mạo trong thanh toán thẻ, Techcombank đã giảm 495292 tỷ USD tương ứng gần 1,5 lần từ năm 2015 đến 2016.

2579666

1310386

531068

337040

0 500000 1000000 1500000 2000000 2500000 3000000

2015 2016

Việt Nam Techcombank

Trường Đại học Kinh tế Huế

Biểu 9: so sánh giữa thiệt hại trong thanh toán và phát hành

Theo biểu trên, có thể nhận thấy rõ sự giảm đáng kể trong gian lận thẻ của Techcombank. Đây là kết quả của cả quá trình nỗ lực của Techcombank trong việc hạn chế, giảm thiểu tối đa tình trạng giả mạo trong lĩnh vực thẻ thanh toán trong năm 2016.

Bên cạnh đó, thiệt hại do thẻ giả mạo trong phát hành chỉ bằng 1/9 thiệt hại trong hoạt động thanh toán. Điều này cho thấy, các hình thức gian lận trong thanh toán ngày càng tinh vi, nguy hiểm và khó đoán hơn trước. Lợi dụng sự sơ hở, cả tin của chủ thẻ kẻ gian sẽ lợi dụng lấy cắp thông tin thẻ và tiến hành thanh toán qua thẻ của chính chủ thẻ, các hoạt động này ngày càng khó nắm bắt hơn.

Ngoài rủi ro do giả mạo trong thanh toán, thì Techcombank còn tồn tại các rủi ro do lỗi kỹ thuật. Trong quá trình vận hành của hệ thống đã xuất hiện trường hợp lỗi chương trình thanh toán dẫn đến báo có không chính xác cho ĐVCNT. Tuy ngân hàng đã phát hiện kịp thời và nhanh chóng khắc phục nhưng điều đó cũng ảnh hưởng rất lớn đến uy tín của ngân hàng cũng như những tổn thất không thể tránh khỏi khi sự cố xảy ra. Hầu như khi có sự cố kỹ thuật xảy ra bao giờ cũng kéo theo những tổn thất rất lớn về tiền của cũng như thời gian khắc phục vì sự cố này ảnh hưởng trực tiếp đến toàn bộ hệ thống kinh doanh thẻ của Ngân hàng Kỹ Thương nói riêng và mạng lưới thanh toán thẻ toàn cầu nói chung.

531068

337040 57500

38010

2015 2016

Thanh toán Phát hành

Trường Đại học Kinh tế Huế

Sự tăng trưởng nhanh chóng khách hàng phát hành thẻ F@stAccess và sự phát triển hệ thống ATM đã thể hiện chủ trương đúng đắn của ngân hàng đối với thị trường thẻ ghi nợ. Tuy nhiên, do tốc độ tăng trưởng cao nên hệ thống của Ngân hàng Kỹ thương cũng đã bắt đầu xuất hiện tình trạng quá tải. Vào những dịp lễ, Tết, thời điểm đổ lương cho các doanh nghiệp trong Tỉnh, đã xuất hiện tình trạng giao dịch sử dụng thẻ F@stAccess không thực hiện được do lỗi đường truyền, do nghẽn mạch gây ảnh hưởng đến uy tín chất lượng của sản phẩm và dịch vụ ngân hàng cung cấp.

2.4. ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ RỦI RO TRONG KINH DOANH