PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHẤT LƯỢNG DỊCH VỤ
1.2 Tổng quan về bảo hiểm và bảo hiểm vật chất xe ô tô
1.2.2 Tổng quan về bảo hiểm vật chất xe ô tô
Dịch vụ bảo hiểm vật chất xe ô tô là loại hình bảo hiểm không bắt buộc với chủ xe cơ giới. Chủxe tham gia bảo hiểm vật chất xe nhằm mục đích được bồi thường cho những thiệt hại vật chất đối với xe của mình do rủi ro thuộc phạm vi bảo hiểm gây nên. Bên cạnh đó, để trở thành đối tượng được bảo hiểm, xe ô tô phải bảo đảm các điều kiện về mặt kỹ thuật và pháp lý cho sự lưu hành đó là được cơ quan có thẩm quyền cấp giấy đăng ký, biển kiểm soát, giấy chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật và môi trường, giấy phép lưu hành xe.
1 http://www.baoviet.com.vn/baohiem/Kien-thuc-Bao-hiem/Kien-thuc-chung-ve-bao-hiem-phi-nhan-tho/Phan-loai-cac-loai-hinh-bao-hiem/201/3470/MediaCenterDetail/
Trường Đại học Kinh tế Huế
1.2.2.2 Vai trò của bảo hiểm vật chất xe ô tô
Bảo hiểm vật chất xe ô tô có nhiều vai trò rất thiết thực không chỉ với các chủ xe nói riêng mà nó cònđóng góp to lớn cho toàn xã hội nói chung cụthể như sau:
- Thứ nhất, giúp các chủxe nhanh chóng ổn định sản xuất và giảm bớt tài chính cho họkhi không may gặp rủi ro trong quá trình bảo hiểm. Khi không may gặp tai nạn bản thân chiếc xe có thể bị hư hỏng và cần thời gian và tiền để có thể sửa chữa. Nếu chiếc xe đã tham gia bảo hiểm vật chất thì những chi phí bỏ ra để khôi phục chiếc xe vềthểtrạng ban đầu sẽ được các nhà bảo hiểm đứng ra chi trảmột phần hoặc toàn bộ.
Bên cạnh đó việc giải quyết bồi thường cũng được giải quyết nhanh chóng và tiện lợi.
Như vậy việc gánh nặng tài chính của chủ xe sẽ được san sẻ sang cho các nhà bảo hiểm.
- Thứhai, góp phần đềphòng, hạn chếtổn thất. Mục tiêu lớn nhất của kinh doanh bảo hiểm là tạo ra lợi nhuận, do đó muốn thu được lợi nhuận cao thì các doanh nghiệp bảo hiểm phải cắt giảm chi phí, mà khoản chi cho bồi thường là khoản lớn nhất nên các doanh nghiệp bảo hiểm đã đề ra các giải pháp nhằm đề phòng rủi ro, hạn chế tổn thất có thể xảy ra. Bên cạnh đó các doanh nghiệp còn phối hợp với các cơ quan chức năng trong việc giáo dục ý thức cho người dân khi tham gia giao thông để góp phần giảm thiểu tai nạn xảy ra.
- Thứ ba, tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước. Thông qua việc nộp thuế, các công ty bảo hiểm đã góp phần nâng cao ngân sách cho nhà nước. Từ nguồn thu này nhà nước có thể phối hợp với các ban ngành liên quan để xây dựng, nâng cấp đường xá giao thông, phát triển hoạt động kinh tế, góp phần nâng cao đời sống xã hội.
1.2.2.3 Nội dung bảo hiểm vật chất xe ô tô
Đối tượng bảo hiểm
Đối tượng của dịch vụbảo hiểm vật chất xe ô tô là toàn bộcác loại xe có giá trị, có đủ điều kiện vềkỹthuật và pháp lý cho việc lưu hành xe, có giấy phép lưu hành xe do cơ quan có thẩm quyền cấp và xe đó đang hoạt động trên lãnh thổ nước Việt Nam.
Người chủxe phải được cơ quan có thẩm quyền cấp giấy đăng ký xe, biển kiểm soát, giấy chứng nhận an toàn kỹthuật và môi trường.
Căn cứ vào đặc điểm điều kiện kỹthuật xe ô tô được chia thành các tổng thành sau:
Trường Đại học Kinh tế Huế
- Tổng thành thân vỏ: Có 3 nhóm:
+ Thân vỏ, cabin, vô lăng, toàn bộ vỏkim loại.
+ Ghế đệm nội thất: Toàn bộghế đệm ngồi, các trang thiết bị điều hòa nhiệt độ, quạt dài.
+ Sắt xi: gồm khung, tổng bơm,phanh, các bình chứa nguyên liệu.
- Tổng thành động cơ: Gồm động cơ, bộchếhòa khí, bơm cao áp, bộphận lọc gió.
- Tổng thành hệthống lái: Vô lăng, trục tay lái....
- Tổng thành hộp số: Hộp sốchính, hộp sốphụ, hệthống dẫn trục các loại.
- Tổng thành trục trước: Dầm cầu, trục láp, cơ cấu phanh, xilanh phanh.
- Tổng thành lốp: Bộphận săm lốp hoàn chỉnh của xe.
Trên cơ sở đó người tham gia bảo hiểm vật chất xe ô tô có thểtham gia bảo hiểm toàn bộ xe hoặc tham gia bảo hiểm từng bộ phận xe. Trong đó, tổng thành thân vỏ chiếm tỷtrọng lớn nhất cũng như chịu ảnh hưởng nhiều nhất khi rủi ro xảy ra. Chính vì vậy, mà các công ty bảo hiểm Việt Nam thường tiến hành cung cấp hình thức bảo hiểm toàn bộxe hoặc bảo hiểm thân vỏxe.
Phạm vi bảo hiểm
Là giới hạn những rủi ro mà theo thỏa thuận nếu những rủi ro đó xảy ra người bảo hiểm sẽchịu trách nhiệm bồi thường tổn thất. Công ty bảo hiểm sẽbồi thường cho chủ xe cơ giới những thiệt hại vật chất của xe xảy ra do những tai nạn và rủi ro bất ngờ, ngoài sự kiểm soát chủ xe, lái xe trong những của trường hợp sau. Những rủi ro thông thường gắn liền với hoạt động của chủxe, lái xe:Đâm, va, lật đổ.
Những rủi ro bất thường dễphát sinh khác: Hỏa hoạn, cháy nổ.
+ Rủi ro khách quan có nguồn gốc tựnhiên: Bão, lũ lụt,động đất.
+ Rủi ro khách quan có nguồn gốc xã hội: Mất cắp, đập phá....Tuy nhiên, ở Việt Nam chỉ giải quyết ở trường hợp mất cắp toàn bộ xe, công ty bảo hiểm mới tiến hành bảo hiểm.
Bên cạnh đó, công ty bảo hiểm còn thanh toán những chi phí cần thiết và hợp lý phát sinh trong tai nạn thuộc phạm vi trách nhiệm bảo hiểm nhằm ngăn ngừa, hạn chế tổn thất phát sinh thêm bảo vệ và đưa xe thiệt hại đến nơi sữa chữa gần nhất, giám định tổn thất.
Trường Đại học Kinh tế Huế
- Bảo hiểm dưới giá trị:
Giá trịxe tham gia bảo hiểm thấp hơn giátrịthực tếcủa xe tại thời điểm tham gia bảo hiểm. Ở đây, nếu xe bị tổn thất ở bộ phận thì số tiền bồi thường tính theo tỷ lệ phần trăm giá trịxe tham gia bảo hiểm và giá trịthực tếcủa xe. Còn xe bịtổn thất toàn bộthì bồi thường toàn bộgiá trịxe tham gia bảo hiểm.
Phí bảo hiểm
Phí bảo hiểm là nhân tố đầu tiên quyết định đến sựlựa chọn của khách hàng. Vì vậy, việc quyết định chính xác phí bảo hiểm sẽ ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh bảo hiểm của công ty, đồng thời làm tăng tính cạnh tranh của công ty trên thị trường bảo hiểm phi nhân thọhiện nay.
- Phương pháp tính phí bảo hiểm.
Mức phí của hợp đồng bảo hiểm vật chất xe được xác định bằng tỷlệ phí nhân với sốtiền bảo hiểm:
P = Sb x RTrong đó:Sb: sốtiền bảo hiểm, R: tỷlệphí bảo hiểm.
Ngoài ra, phí bảo hiểm cũng xác định cho mỗi đầu xe có cảphí ngắn hạn và dài hạn. Thông thường phí bảo hiểm ngắn hạn được tính là trong một năm hoặc vài tháng, còn phí dài hạn bao giờ cũng lớn hơn hoặc bằng một năm. Phương pháp tính phí bảo hiểm vật chất xe thường dựa vào những yếu tố cơ bản sau:
Thứ nhất, những yếu tố liên quan đến bản thân chiếc xe và vấn đề sử dụng xe, bao gồm:
- Loại xe: (xác định bằng nhãn mác, năm sản xuất) liên quan đến trang thiết bịan toàn, giá cả, chi phí sửa chữa, phụtùng thay thế.
- Mục đích sửdụng xe: Đây là nhân tốrất quan trọng khi xác định phí bảo hiểm.
- Phạm vi và địa bàn hoạt động.
- Thời gian xe đã qua sửdụng, giá trịthực tếcủa xe.
Thứhai, những yếu tố liên quan đến người được bảo hiểm, người điều khiển xe:
- Giới tính, độtuổi của lái xe.
- Tiền sửcủa lái xe.
- Kinh nghiệm của lái xe.
- Quá trình tham gia bảo hiểm của người được bảo hiểm.
Trường Đại học Kinh tế Huế
Thứba, tính phí bảo hiểm còn phụthuộc vào sựgiới hạn phạm vi bảo hiểm và có sựphân biệt giữa bảo hiểm lẻvà bảo hiểm cả đội xe.
Bảo hiểm cũng là một sản phẩm được cung cấp trên thị trường nên cũng tham gia vào quy luật cạnh tranh trên thị trường. Ngoài chất lượng của sản phẩm thì yếu tố giá cả cũng ảnh hưởng đến quyết định việc mua bảo hiểm của khách hàng. Bên cạnh đó, những hoạt động mang tính chất mùa vụ tức là hoạt động một số ngày trong năm, thì chủxe phải đóng phí cho những ngày hoạt động đó theo công thức sau:
Phí bảo hiểm = Mức phí cả năm * Số ngày hoạt động/365 ngày
Nếu chủ xe đã nộp phí cả năm nhưng do nguyên nhân nào đó mà trong năm có một số tháng không hoạt động thì công ty bảo hiểm sẽ hoàn lại phí bảo hiểm trong những tháng đó nhưng chủxe phải báo cho công ty bảo hiểm biết:
Phí hoàn lại = Phí cả năm * Tỷlệhoàn phí * Sốngày không hoạt động/365 Khi giảm phí bảo hiểm PJICO chỉ áp dụng giảm phí một trong những phương án dưới đây khi khách hàng tham gia bảo hiểm vật chất xe cơ giới sau.
Bảng 1. 1: Giảm phí theo tỷlệtổn thất
Thời hạn Mức giảm phí tối đa
01 năm liên tục 15% tổng phí bảo hiêm
02 năm liên tục 20% tổng phí bảo hiểm
03 năm liên tục 25% tổng phí bảo hiểm
(Nguồn: QĐ 02/2008 của PJICO về hướng dẫn khai thác bảo hiểm xe cơ giới) Bảng 1. 2: Giảm theo tỷlệbồi thường thấp trong một năm bảo hiểm
Tỷlệbồi thường Mức giảm tối đa
Nhỏ hơn hoặc bằng 40% 20%
Nhỏ hơn hoặc bằng 30% 15%
Nhỏ hơn hoặc bằng 20% 10%
(Nguồn: QĐ 02/2008 của PJICO về hướng dẫn khai thác bảo hiểm xe cơ giới)
Trường Đại học Kinh tế Huế
Bảng 1. 3: Giảm phí theo số lượng xe bảo hiểm
Số lượng Mức giảm phí tối đa
05 đến 10 xe 10% trên tổng phí bảo hiểm
11 đến 20 xe 15% trên tổng phí bảo hiểm
21 đến 30 xe 20% trên tổng phí bảo hiểm
31 đến 50 xe 25% trên tổng phí bảo hiểm
(Nguồn:QĐ 02/2008 của PJICO về hướng dẫn khai thác bảo hiểm xe cơ giới)
Hợp đồng bảo hiểm
HĐBH vật chất là sự thỏa thuận giữa các bên. Theo đó bên mua bảo hiểm có trách nhiệm nộp phí bảo hiểm, bên bảo hiểm có trách nhiệm trả tiền bồi thường hoặc trảtiền bảo hiểm cho người tham gia bảo hiểm khi xảy ra sựkiện bảo hiểm.Trước khi kí hợp đồng, chủxe phải kê khai đầy đủ, trung thực vào giấy yêu cầu bảo hiểm. Đây là căn cứ để kí HĐBH. Công ty bảo hiểm chỉ cấp giấy chứng nhận bảo hiểm khi chủxe đãđóng phí bảo hiểm. Thời hạn hiệu lực bảo hiểm được thểhiện trên giấy chứng nhận bảo hiểm. Trường hợp chủxe không nộp phí bảo hiểm đầy đủ và đúng thời hạn thì hợp đồng bảo hiểm mất hiệu lực cho đến khi chủxe nộp phí bảo hiểm.
1.2.3 Các yếu tố đo lường thang đo chất lượng dịch vụ bảo hiểm vật chất xe ô tô