VIỆT NAM QUÊ HƯƠNG TA
HỆ THỐNG CÂU HỎI ĐỊNH HƯỚNG
(?) Hãy nêu những hiểu biết của em về tác giả Nguyễn Đình Thi?
(?) Em hãy xác định cách gieo vần, cách ngắt nhịp, phân tích luật bằng – trắc trong 5 khổ thơ?
(?) Hãy xác định những biện pháp nghệ thuật (Biện pháp tu từ, cách dùng từ ngữ, hình ảnh thơ,…) và nêu nội dung ý nghĩa trong từng khổ thơ?
(?) Bài thơ mang đến giá trị, ý nghĩa gì?
1/ Tác giả
- Nguyễn Đình Thi (1924 – 2003) quê gốc ở Hà Nội.
- Người nghệ sĩ đa tài: viết văn, làm thơ, sáng tác kịch, âm nhạc.
- Thơ ông chủ yếu viết về quê hương, đất nước, con người.
2/ Tìm hiểu bài thơ theo đặc trưng thể lục bát
Khổ 1 Khổ 2 Khổ 3 Khổ 4 Khổ 5
Đặc điểm thể lục bát
Gieo vần
“ơi” ,“ơn”. “yêu - iêu”,
“au – âu”,
“âu”.
“ung”, “ên – en”.
“anh” “ung”, “iên – in”.
Ngắt nhịp
2 câu đầu: 2/4 – 4/4.
2 câu sau:
2/2/2 – 4/4
2 câu đầu: 2/4 – 3/5 (Biến thể)
2 câu sau: 2/4 – 2/4/2
2 câu đầu: 2/4 – 4/4.
2 câu sau: 3/3 – 4/4 (Biến thể)
2 câu đầu: 2/4 – 4/4.
2 câu sau: 4/2 – 4/4.
2 câu đầu: 3/3 – 4/4.
2 câu sau: 2/4 – 3/5.
(Biến thể) Thanh
điệu
Tuân thủ luật bằng trắc.
Tuân thủ luật bằng trắc.
Tuân thủ luật bằng trắc.
Tuân thủ luật bằng trắc.
Tuân thủ luật bằng trắc.
Nghệ thuật + Nội dung
Hình ảnh thơ đẹp, từ láy gợi tả, ẩn dụ -
> khung cảnh
Hình ảnh thơ độc đáo, từ ngữ gợi hình, gợi cảm -> sự gian
Hình ảnh thơ độc đáo, từ ngữ gợi hình, gợi cảm; so sánh -
Hình ảnh thơ độc đáo, tính từ - từ láy gợi tả, gợi cảm -> vẻ
Điệp từ, so sánh, từ ngữ gợi hình, gợi cảm -> sự đa
đất trời làng quê thanh bình, tươi tốt.
lao trong đau thương, sự cần cù, lam lũ trong lao động.
> tinh thần dũng cảm, kiên cường chiến đấu và sự hiền lành, bao dung của con người.
đẹp thiên nhiên tươi tốt, trù phú và vẻ đẹp duyên dáng, lòng thủy chung của con người
dạng nhiều ngành nghề, sự khéo léo, tài ba, tâm hồn phong phú của con người.
Giá trị, ý nghĩa Thể hiện niềm tự hào, tình yêu dành cho vẻ đẹp quê hương, đất nước, con người.
TIẾNG VIỆT: CÁCH SỬ DỤNG TỪ NGỮ HAY, PHÙ HỢP 1/ Phân tích ví dụ (Trả lời câu hỏi)
Xét ví dụ 1
Cô hoa hậu kia có dáng người thật mảnh mai.
(?) Em hiểu nghĩa từ mảnh mai là gì?
(?) Nếu thay từ “mảnh mai” bằng từ “mảnh khảnh” thì nghĩa câu, giá trị biểu cảm có thay đổi không?
Vì sao?
Xét ví dụ 2
Thân em như tấm lụa đào
Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai.
(Ca dao).
(?) Tìm và gọi tên một biện pháp tu từ trong bài ca dao trên? Phép tu từ đó truyền tải nội dung, ý nghĩa gì?
(?) Hãy xác định các từ láy trong bài thơ trên? Cách sử dụng những từ láy đó góp phần truyền tải nội dung, ý nghĩa gì?
(?) Vì sao bài ca dao lại chọn hình ảnh “chợ” chứ không phải một nơi nào khác?
2/ Kiến thức cần nhớ để sử dụng từ hay, phù hợp: (Chép vào tập sau phần trả lời câu hỏi)
- Sử dụng từ phù hợp về nghĩa (chính xác về nghĩa) để thể hiện đúng ý nghĩa, nội dung câu văn/ văn bản.
- Sử dụng từ phù hợp về sắc thái biểu cảm, cảm xúc.
- Sử dụng từ ngữ mang tính gợi hình, gợi cảm (từ láy, tính từ gợi tả), các biện pháp tu từ (điệp từ, ẩn dụ,…) để tăng sức diễn đạt cho câu văn/ văn bản.
