bé giịo dôc vμ ệμo tỰo
hộ NHẺT TH¡NG (Tững Chự biến)
PHỰM V¡N HỉNG (Chự biến) - ậẳNG THuý ANH - Vò XUằN VINH nguyÔn thỡ thu hđểng - phỰm kim dung
giịo dôc cềng dẹn
7
(Tịi bờn lẵn thụ m đêi bờy)
nhộ xuÊt bờn giịo dôc viỷt nam
B¶n quyÒn thuéc Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc ViÖt Nam - Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o.
01 - 2020/CXBIPH/298-869/GD M· sè : 2H714T0
giáo dục công dân 7
Mã số : 2H714T0
In...bản (QĐ...), khổ 17 x 24cm.
Đơn vị in : ...địa chỉ...
Cơ sở in : ...địa chỉ...
Số ĐKXB : 01-2020/CXBIPH/298-869/GD
Số QĐXB : .../QĐ-GD/ngày ... tháng ... năm ...
In xong và nộp lðu chiểu tháng... năm ...
Mã số ISBN : 978-604-0-18577-8.
Chịu trách nhiệm xuất bản :
Chịu trách nhiệm nội dung :
Biên tập lần đầu : Biên tập tái bản : Biên tập kĩ thuật : Trình bày bìa : Sửa bản in : Chế bản :
Chủ tịch Hội đồng Thành viên nguyễn đức thái Tổng Giám đốc hoàng lê bách
Tổng biên tập phan xuân thành
trần văn thắng - tạ hoài nam hoàng kim liên
nguyễn kim toàn - trần thanh hằng bùi quang tuấn
hoàng kim liên
công ty CP dịch vụ xuất bản giáo dục hà nội
1 truyỷn ệảc
Bịc Hă trong ngμy Tuyến ngền ậéc lẺp
Sịng sắm tinh mể ngộy 2 thịng 9 nẽm 1945, tõ cịc lộng ngoỰi thộnh vộ cịc tửnh quanh Thự ệề Hộ Néi, gẵn mét triỷu ngđêi tay cẵm cê, hoa, biÓu ngọ ệở trỉng trỉng ệiỷp ệiỷp kĐo vÒ Quờng trđêng Ba ậừnh, trộn ngẺp cờ nhọng ệđêng phè xung quanh. Dđắi bẵu trêi mỉa thu trong xanh, lị cê ệá sao vộng hiến ngang phÊp phắi trến lÔ ệội nhđ vÉy gải, chộo ệãn ệộn con yếu cựa ệÊt nđắc.
Trong buữi lÔ long trảng, ngđêi dẹn Viỷt Nam nịo nục chê ệĩi ệđĩc thÊy Lởnh tô, vỡ Chự tỡch ệẵu tiến cựa nđắc Céng hoộ mắi. Trong trÝ tđẻng tđĩng cựa mải ngđêi, vỡ Chự tỡch nđắc ệẵu tiến sỳ khềng mẳc ịo hoộng bộo, thớt ệai khờm ngảc nhđ mét vỡ Hoộng ệạ ngộy xđa, nhđng nhÊt ệỡnh phời ẽn mẳc sang trảng vộ ệẵy vĨ uy nghiếm.
Nhđng khi Chự tỡch Hă ChÝ Minh xuÊt hiỷn trến lÔ ệội, mải ngđêi ệở về cỉng ngỰc nhiến. Chự tỡch Hă ChÝ Minh cđêi ệền hẺu, vÉy chộo ệăng bộo, thẹn mẺt giờn dỡ nhđ mét ngđêi cha hiÒn vÒ vắi ệộn con. Bịc mẳc bé quẵn ịo ka-ki, ệéi mò vời
ệở bỰc mộu vộ ệi ệềi dĐp cao su bừnh dỡ. Cờ mét biÓn ngđêi xao ệéng, hư reo nhđ sÊm dẺy, ai còng cè nghÓn cao lến ệÓ nhừn cho râ Ngđêi. NhiÒu ngđêi khềng cẵm
ệđĩc nđắc mớt vừ sung sđắng, cờm ệéng khi ệđĩc nhừn thÊy Bịc Hă.
ỘTềi nãi ệăng bộo nghe râ khềng ?Ợ
Vắi giảng nãi Êm ịp, gẵn gòi, Chự tỡch Hă ChÝ Minh ệở xoị tan tÊt cờ nhọng gừ cưn xa cịch giọa vỡ Chự tỡch nđắc vắi mải ngđêi vộ Ngđêi thẺt sù lộ vỡ Cha giộ kÝnh yếu cựa dẹn téc Viỷt Nam.
(Theo Bịc Hă kÝnh yếu NXB Kim ậăng, Hộ Néi, 1977)
Bội
Sèng giờn dỡ
1
Chự tỡch Hă ChÝ Minh ệảc Tuyến ngền ậéc lẺpngộy 2-9-1945, khai sinh ra nđắc Viỷt Nam Dẹn chự Céng hoộ
(ờnh : Thềng tÊn xở Viỷt Nam)
Gĩi ý
a) Em cã nhẺn xĐt gừ vÒ trang phôc, tịc phong vộ lêi nãi cựa Bịc Hă trong truyỷn ệảc trến ?
b) Theo em, trang phôc, tịc phong vộ lêi nãi cựa Bịc ệở cã tịc ệéng nhđ thạ nộo tắi từnh cờm cựa nhẹn dẹn ta ? Em hởy từm thếm nhọng vÝ dô khịc nãi vÒ sù giờn dỡ cựa Bịc Hă.
c) TÝnh giờn dỡ cưn biÓu hiỷn ẻ nhọng khÝa cỰnh nộo khịc trong cuéc sèng ? LÊy vÝ dô minh hoỰ.
d) Sèng giờn dỡ cã tịc dông gừ trong cuéc sèng cựa chóng ta ? 2 Néi dung bμi hảc
a) Sèng giờn dỡ lộ sèng phỉ hĩp vắi ệiÒu kiỷn, hoộn cờnh cựa bờn thẹn, gia ệừnh vộ xở héi, biÓu hiỷn ẻ chẫ : khềng xa hoa lởng phÝ ; khềng cẵu kừ, kiÓu cịch.
b) Giờn dỡ lộ phÈm chÊt ệỰo ệục cẵn cã ẻ mẫi ngđêi. Ngđêi sèng giờn dỡ sỳ
ệđĩc mải ngđêi xung quanh yếu mạn, cờm thềng vộ gióp ệì.
ỲTôc ngọ :Tèt gẫ hển tèt nđắc sển.
ỲDanh ngền :ỘTrang bỡ quý nhÊt cựa mét ngđêi lộ khiếm tèn vộ giờn dỡỢ.
Ph. ¡ng-ghen
3 Bμi tẺp
a) Trong cịc tranh sau ệẹy, theo em, bục tranh nộo thÓ hiỷn tÝnh giờn dỡ cựa hảc sinh khi ệạn trđêng ? Vừ sao ?
2
3 4
1
b) Trong cịc biÓu hiỷn sau ệẹy, theo em, biÓu hiỷn nộo nãi lến tÝnh giờn dỡ ? (1) DiÔn ệỰt dội dưng, dỉng nhiÒu tõ cẵu kừ, bãng bÈy ;
(2) Lêi nãi ngớn gản, dÔ hiÓu ; (3) Nãi nẽng céc lèc, trèng khềng ; (4) Lộm viỷc gừ còng sể sội, qua loa ;
(5) ậèi xỏ vắi mải ngđêi luền chẹn thộnh, cẻi mẻ ; (6) Thịi ệé khịch sịo, kiÓu cịch ;
(7) Tữ chục sinh nhẺt linh ệừnh.
c) Từm thếm nhọng biÓu hiỷn khịc cựa tÝnh giờn dỡ vộ khềng giờn dỡ trong cuéc sèng hỪng ngộy mộ em biạt.
d) Từm tÊm gđểng sèng giờn dỡ cựa nhọng ngđêi xung quanh em.
ệ) Theo em, hảc sinh cẵn phời lộm gừ ệÓ rÌn luyỷn tÝnh giờn dỡ ?
e) Em hởy sđu tẵm mét sè cẹu thể, cẹu ca dao hoẳc tôc ngọ nãi vÒ tÝnh giờn dỡ.
Bội
trung thùc
2
1 Truyỷn ệảc
Sù cềng minh, chÝnh trùc cựa mét nhẹn tμi
ỘKhềng mét ai thêi cữ cã thÓ sịnh bỪng !Ợ - ậã lộ lêi khen vộ ệịnh giị cựa Mi-ken-lẽng-giể* ệèi vắi Bra-man-tể, mét kiạn tróc sđ nữi tiạng cựa ýthêi bÊy giê.
Bra-man-tể vèn khềng phời lộ ngđêi mộ Mi-ken-lẽng-giể đa thÝch, mộ lộ mét kừnh
ệỡch - ngđêi lộm hỰi khềng Ýt ệạn sù nghiỷp cựa ềng. Bra-man-tể, vừ ngỰi danh tiạng cựa Mi-ken-lẽng-giể sỳ lÉy lõng, lÊn ịt mừnh nạu ềng hoộn thộnh ệđĩc ngềi mé cho
Giịo hoộng Giuy-lể II, nến ệở từm cịch cờn trẻ viỷc xẹy dùng ngềi mé ệã. ậiÒu nộy
ệở lộm Mi-ken-lẽng-giể về cỉng tục giẺn. Song, khi ệờm nhẺn xẹy dùng nãc trưn cựa giịo ệđêng Xanh Pi-e, cẹn nhớc xĐt duyỷt cịc phđểng ịn xẹy dùng, Mi-ken- lẽng-giể ệở cềng khai ệịnh giị rÊt cao Bra-man-tể. ấng tuyến bè : ỘVắi tđ cịch lộ nhộ kiạn tróc, Bra-man-tể thùc vỵ ệỰi. Khềng mét ai thêi cữ cã thÓ sịnh bỪng !Ợ.
Lêi ệịnh giị trến biÓu lé tÝnh cịch trung thùc, trảng chẹn lÝ vộ cềng minh cựa mét nhẹn tội vỵ ệỰi.
(Theo Cuéc sèng vộ sù nghiỷp, TẺp 5 NXB Kim ậăng, Hộ Néi, 1976)
Chó thÝch
* Mi-ken-lẽng-giể(1475-1564) : nhộ thể, hoỰ sỵ, nhộ ệiếu khớc, nhộ kiạn tróc danh tiạng cựa ýthêi kừ Phôc hđng.
Gĩi ý
a) Mi-ken-lẽng-giể ệở cã thịi ệé nhđ thạ nộo ệèi vắi Bra-man-tể, mét ngđêi vèn kừnh ệỡch vắi ềng ?
b) Vừ sao Mi-ken-lẽng-giể lỰi xỏ sù nhđ vẺy ? ậiÒu ệã chụng tá ềng lộ ngđêi nhđ thạ nộo ?
c) Em hiÓu thạ nộo lộ trung thùc ? 2 Néi dung bμi hảc
a) Trung thùc lộ luền tền trảng sù thẺt, tền trảng chẹn lÝ, lỳ phời ; sèng ngay thỬng, thẺt thộ vộ dịm dòng cờm nhẺn lẫi khi mừnh mớc khuyạt ệiÓm.
b) Trung thùc lộ ệục tÝnh cẵn thiạt vộ quý bịu cựa mẫi con ngđêi. Sèng trung thùc gióp ta nẹng cao phÈm giị, lộm lộnh mỰnh cịc mèi quan hỷ xở héi vộ sỳ ệđĩc mải ngđêi tin yếu, kÝnh trảng.
ỲTôc ngọ :Cẹy ngay khềng sĩ chạt ệụng.
Ỳ Danh ngền : ỘPhời thộnh thẺt vắi mừnh, cã thạ mắi khềng dèi trị vắi ngđêi khịcỢ.
Sạc-xpia
3 Bμi tẺp
a) Trong nhọng hộnh vi sau ệẹy, hộnh vi nộo thÓ hiỷn tÝnh trung thùc ? Giời thÝch vừ sao ?
(1) Lộm hé bội cho bỰn ;
(2) Quay cãp trong giê kiÓm tra ; (3) NhẺn lẫi thay cho bỰn ;
(4) ThỬng thớn phế bừnh khi bỰn mớc khuyạt ệiÓm ; (5) Dòng cờm nhẺn lẫi cựa mừnh ;
(6) Nhẳt ệđĩc cựa rểi, ệem trờ lỰi ngđêi mÊt ; (7) Bao che thiạu sãt cựa ngđêi ệở gióp ệì mừnh.
b) Thẵy thuèc giÊu khềng cho ngđêi bỷnh biạt sù thẺt vÒ cẽn bỷnh hiÓm nghÌo cựa hả. Em cã suy nghỵ gừ vÒ viỷc lộm ệã cựa ngđêi thẵy thuèc ?
c) Hởy kÓ lỰi nhọng viỷc lộm thÓ hiỷn tÝnh trung thùc hoẳc thiạu trung thùc mộ em thÊy trong cuéc sèng hỪng ngộy.
d) ậèi vắi ngđêi hảc sinh, ệÓ rÌn luyỷn tÝnh trung thùc, theo em cẵn phời lộm gừ ?
ệ) Hởy kÓ lỰi mét cẹu chuyỷn nãi vÒ ệục tÝnh trung thùc (hoẳc sđu tẵm mét
ệoỰn thể hay ca dao, tôc ngọ, danh ngền nãi vÒ ệục tÝnh nộy).
Bội
tù trảng
3
1 Truyỷn ệảc
Mét tẹm hăn cao thđĩng
ậẹy lộ mét cẹu chuyỷn cã thẺt do chÝnh ngđêi trong truyỷn thuẺt lỰi. ấng lộ mét giịo viến ngđêi Anh. Mẫi khi kÓ, ềng thđêng khềng cẵm ệđĩc nđắc mớt, xóc
ệéng, nghứn ngộo. ấng nãi :
Nhộ tềi ẻ mét phè giọa Thự ệề Luẹn ậền. Mét hềm, tềi võa ra khái cỏa thừ
gẳp mét cẺu bĐ chõng mđêi hai, mđêi ba tuữi ẽn mẳc tăi tộn, rịch rđắi ; mẳt mòi gẵy gư, xanh xao ; chừa nhọng bao diếm khÈn khoờn mêi tềi mua gióp mét bao.
Tềi mẻ vÝ tiÒn vộ chĐp miỷng : - RÊt tiạc lộ tềi khềng cã xu lĨ.
- Thđa ềng, khềng sao Ự. ấng cụ ệđa cho chịu mét ệăng tiÒn vộng. Chịu chử chỰy loịng mét lịt ệạn hiỷu buền ệÓ ệữi, răi hoộn lỰi cho ềng tiÒn lĨ cưn thõa.
Tềi chẽm chó nhừn cẺu bĐ vộ lđìng lù : - ThẺt chụ ?
- Thđa ềng, thẺt Ự. Chịu khềng phời lộ mét ệụa dèi trị.
NĐt mẳt cựa cẺu bĐ trềng rÊt cđểng trùc vộ tù hộo tắi mục lộm tềi tin vộ giao ngay cho cẺu mét ệăng tiÒn vộng. Nhđng nẽm phót, mđêi phót, răi mđêi lẽm phót trềi qua mộ vÉn khềng thÊy cẺu trẻ lỰi. Tềi bớt ệẵu nghi ngê cẺu bĐ. Nỏa giê sau, chê mÊt cềng, tềi lọng thọng tiạp tôc cuéc dỰo chểi vộ tù nhự : ỘCẵn rót kinh nghiỷm, khềng nến tin vộo bản trĨ nộyỢ !
Vội giê sau, khi trẻ vÒ nhộ, tềi ngỰc nhiến, thÊy cã mét cẺu bĐ ệang ệĩi tềi.
Diỷn mỰo cẺu bĐ nộy rÊt gièng cẺu bĐ ệở cẵm tiÒn cựa tềi, nhđng nhá hển vội tuữi, gẵy gư, xanh xao hển vộ thoịng mét nẫi buăn tuyỷt vảng :
- Thđa ềng, cã phời ềng võa ệđa cho Rề-be mét ệăng tiÒn vộng khềng Ự ? Tềi khỳ gẺt ệẵu. CẺu bĐ tiạp :
- Thđa ềng, ệẹy lộ tiÒn lĨ hoộn lỰi... Rề-be nhê chịu... mang ệạn trờ ềng...
Rề-be lộ anh chịu... chóng chịu mă cềi... Anh chịu khềng thÓ mang tiÒn trờ ềng
ệđĩc... vừ anh Êy... bỡ xe chứt*... ệang nỪm ẻ nhộ vộ khã lưng... sèng nữi...
Em bĐ khềng nãi ệđĩc hạt cẹu vừ nhọng tiạng nÊc xĐ lưng. Tềi sọng sê cờ
ngđêi, tim se lỰi vừ hèi hẺn, hái dăn :
- VẺy bẹy giê Rề-be ẻ ệẹu ? Hởy dÉn tềi ệạn.
Sau khi dõng lỰi mét chót trđắc chiạc hẵm nhá cựa mét cẽn nhộ ệữ nịt, em bĐ nãi :
- Thđa ềng, ệẹy lộ nhộ chóng chịu.
Trong mét gãc tèi cựa cẽn hẵm, cỰnh chiạc bạp lư cò kỵ ệở tớt ngÊm tõ lẹu, giọa mét ệèng giĨ rịch, tềi nhẺn ra Rề-be nỪm dội, bÊt ệéng. Mẳt em lóc nộy trớng bỷch. Mét dưng mịu ệá tõ trịn chờy xuèng.
Rề-be ệđa mớt nhừn vÒ phÝa tềi, giảng thÒu thộo, yạu ắt : - Thđa ềng, ềng hởy lỰi gẵn ệẹy.
Tềi quú xuèng bến em, cẵm lÊy bộn tay em - bộn tay khỬng khiu, gẵy gư, ệịng thđểng, lỰnh ngớt.
- Sịc-lẹy, em ệđa tiÒn trờ ềng răi chụ ? CẺu bĐ gẺt ệẵu, mớt vÉn sđng mảng.
- ... ấi ! ậÊy, ềng xem, chịu khềng phời lộ ệụa dèi trị mộ.
Tềi cói sịt xuèng ngđêi em, hền vộo chẫ trịn bỡ thđểng nụt rỰn vộ nãi vắi Rề-be rỪng : ỘEm hởy bừnh tẹm, dỉ bÊt cụ từnh huèng nộo, tềi còng sỳ nuềi nÊng Sịc-lẹy cho emỢ. Tềi nãi dỡu dộng, ẹu yạm an ựi Rề-be, ệÓ cịi chạt cựa em ệđĩc thanh thờn.
Bộn tay khèn khữ cựa em nỪm gản trong tay tềi lỰnh dẵn, lỰnh dẵn...
Em bĐ nghÌo tóng cựa tềi ệở tõ giở câi ệêi quị ngớn ngựi nhđ vẺy ệÊy. Cịi chạt
ệã lộm cho tềi thÊy rỪng, trong cuéc ệêi tềi chđa hÒ ệđĩc thÊy mét cỏ chử, hộnh
ệéng nộo ệứp ệỳ, cao cờ nhđ vẺy. Mét tẹm hăn về cỉng cao thđĩng Èn nịu trong mét em bĐ sèng trong cờnh rÊt ệẫi cùc khữ nghÌo nộn.
(Theo Truyỷn ngớn nđắc Anh)
Chó thÝch
* Bỡ xe chứt : bỡ ệông xe, bỡ tềng xe...
Gĩi ý
a) Vừ sao Rề-be lỰi nhê em mừnh lộ Sịc-lẹy ệạn trờ lỰi tiÒn cho ngđêi mua diếm - tịc giờ cẹu chuyỷn trến ?
b) Viỷc lộm ệã thÓ hiỷn ệục tÝnh gừ ?
c) Hộnh ệéng cựa Rề-be ệở tịc ệéng thạ nộo ệạn từnh cờm cựa tịc giờ ? Vừ sao ? 2 Néi dung bμi hảc
a) Tù trảng lộ biạt coi trảng vộ giọ gừn phÈm cịch, biạt ệiÒu chửnh hộnh vi cựa mừnh cho phỉ hĩp vắi cịc chuÈn mùc xở héi, biÓu hiỷn ẻ chẫ : cđ xỏ ệộng hoộng, ệóng mùc, biạt giọ lêi hụa vộ luền lộm trưn nhiỷm vô cựa mừnh, khềng ệÓ ngđêi khịc phời nhớc nhẻ, chế trịch.
b) Tù trảng lộ phÈm chÊt ệỰo ệục cao quý vộ cẵn thiạt cựa mẫi con ngđêi. Lưng tù trảng gióp ta cã nghỡ lùc vđĩt qua khã khẽn ệÓ hoộn thộnh nhiỷm vô, nẹng cao phÈm giị, uy tÝn cị nhẹn cựa mẫi ngđêi vộ nhẺn ệđĩc sù quý trảng cựa mải ngđêi xung quanh.
ỲTôc ngọ :- Chạt vinh cưn hển sèng nhôc.
- Chạt ệụng cưn hển sèng quú.
- ậãi cho sỰch, rịch cho thểm.
Ỳ Danh ngền : ỘChử cã tÝnh tù lẺp vộ tù trảng mắi cã thÓ nẹng chóng ta lến trến nhọng nhá nhen cựa cuéc sèng vộ nhọng bởo tịp cựa sè phẺnỢ.
A.X. Pu-skin
3 Bμi tẺp
a) Em hởy cho biạt, trong cịc hộnh vi sau ệẹy, hộnh vi nộo thÓ hiỷn tÝnh tù trảng ? Giời thÝch vừ sao ?
(1) Khềng lộm ệđĩc bội, nhđng kiến quyạt khềng quay cãp vộ khềng nhừn bội cựa bỰn ;
(2) Dỉ khã khẽn ệạn mÊy còng cè gớng thùc hiỷn bỪng ệđĩc lêi hụa cựa mừnh ;
(3) Khi cã khuyạt ệiÓm vộ ệđĩc nhớc nhẻ, Nam ệÒu vui vĨ nhẺn lẫi, nhđng chỬng mÊy khi sỏa chọa ;
(4) Chử nhọng bội kiÓm tra nộo ệđĩc ệiÓm cao Tẹm mắi ệem khoe vắi bè mứ, cưn ệiÓm kĐm thừ giÊu ệi ;
(5) ậang ệi chểi cỉng bỰn bÌ, Lan rÊt xÊu hữ khi gẳp cờnh bè hoẳc mứ mừnh lao ệéng vÊt vờ ;
b) KÓ lỰi mét sè viỷc lộm thÓ hiỷn tÝnh tù trảng hoẳc thiạu tÝnh tù trảng mộ em thÊy trong cuéc sèng hỪng ngộy.
c) Theo em, cẵn phời lộm gừ ệÓ rÌn luyỷn tÝnh tù trảng ? d) Em hởy kÓ lỰi mét cẹu chuyỷn nãi vÒ tÝnh tù trảng.
ệ) Em hởy sđu tẵm mét sè cẹu thể, cẹu ca dao hoẳc tôc ngọ, danh ngền nãi vÒ tÝnh tù trảng.
Bội
ậỰo ậục vộ kử luẺt
4
1 Truyỷn ệảc
Mét tÊm g đ ểng tẺn tuợ vừ viỷc chung
NguyÔn Phi Hỉng lộ mét trong tịm ngđêi, ệỰi diỷn cho hển mét trẽm anh em trong ệéi Cớt cẹy, tửa cộnh cựa Cềng ti Cềng viến - Cẹy xanh ệđêng phè Hộ Néi
ệđĩc cỏ ệi dù Héi nghỡ biÓu dđểng ỘNgđêi tèt viỷc tètỢ cựa Thộnh phè tữ chục ẻ Cung Vẽn hoị họu nghỡ Hộ Néi(1).
Nãi vÒ cềng viỷc, Hỉng tẹm sù : ỘLóc ệẵu, ngăi chãt vãt trến cẹy cao cịch mẳt ệÊt mÊy chôc mĐt còng ỘhètỢ(2), hoa mớt chãng mẳt, phời ềm lÊy thẹn cẹy, khềng dịm nhừn xuèng ệÊt, sau răi còng quen dẵn. Nhđng dỉ lẵn ệẵu hay khi ệở
quen còng ệÒu phời thùc hiỷn rÊt nghiếm ngẳt quy ệỡnh bờo hé lao ệéng khi lộm viỷc, phời qua huÊn luyỷn vÒ quy trừnh kỵ thuẺt, nhÊt lộ vÒ an toộn lao ệéng mắi
ệđĩc lến cẹy. Khi trÌo cẹy phời khoịc lến ngđêi ệự thụ : dẹy bờo hiÓm, thõng lắn, cđa tay, cđa mịy...Ợ
ậđĩc hái khã khẽn nhÊt trong nghÒ nghiỷp cựa anh lộ gừ ? Anh kÓ : Cẹy trong thộnh phè ngđêi ta buéc, vớt vộo nã bao nhiếu lộ thụ : dẹy ệiỷn, dẹy ệiỷn thoỰi, biÓn quờng cịo... chỪng chỡt. Sĩ nhÊt lộ dẹy ệiỷn, gẳp chẫ dẹy hẻ, dẹy trẵn ệiỷn cao thạ, khềng cÈn thẺn, khềng thùc hiỷn nghiếm ngẳt kử luẺt lao ệéng sỳ rÊt nguy hiÓm. Muèn hỰ mét cẹy phời cã mét bé phẺn cịn bé chuyến mền ệi khờo sịt trđắc tõng cẹy, ghi sè vộo sữ vộ phời cã lỷnh cựa Cềng ti cho chẳt, mắi ệđĩc chẳt, ệẹu cã phời tù ý muèn chẳt, cớt cẹy nộo còng ệđĩc. Mải viỷc phời lộm xong trđắc thịng 7, trđắc mỉa mđa bởo. Vộo mỉa nộy, phời trùc 24/24 giê. NhiÒu khi cẹy ệữ, cộnh gÉy phời lộm viỷc suèt ngộy ệếm trong mđa rĐt, quẵn ịo đắt sòng ệÓ sắm khớc phôc hẺu quờ, giời phãng mẳt ệđêng. Lộm viỷc vÊt vờ, thẵm lẳng, thu nhẺp lỰi thÊp hển so vắi nhiÒu nghÒ khịc, nhđng Hỉng còng nhđ anh em trong ậéi vÉn vui vĨ hoộn thộnh xuÊt sớc nhiỷm vô. Hỉng khềng bao giê ệi muén vÒ sắm, sơn sộng gióp ệì ệăng ệéi, nhẺn viỷc khã khẽn nguy hiÓm... Anh luền ệđĩc mải ngđêi xung quanh tền trảng vộ yếu quý, vừ Phi Hỉng luền phịt huy phÈm chÊt ệỰo ệục vộ kử luẺt cựa anh bé ệéi Cô Hă. Anh xụng ệịng vắi danh hiỷu ỘNgđêi tèt viỷc tètỢ
cựa Thộnh phè.
Pháng theo Giang Quẹn
(Trong cuèn Nhọng bềng hoa ệứp, NXB Héi Nhộ vẽn)
Chó thÝch
(1) Cung Vẽn hoị họu nghỡ Hộ Néi :Cung Vẽn hoị họu nghỡ Viỷt - Xề (trđắc ệẹy).
(2) Hèt :sĩ.
Gĩi ý
a) Nhọng viỷc lộm nộo chụng tá anh Hỉng lộ ngđêi cã tÝnh kử luẺt cao ?
b) Nhọng viỷc lộm nộo cựa anh Hỉng thÓ hiỷn anh lộ ngđêi biạt chẽm lo ệạn mải ngđêi vộ cã trịch nhiỷm cao trong cềng viỷc ?
c) ậÓ trẻ thộnh ngđêi sèng cã ệỰo ệục, vừ sao chóng ta phời tuẹn theo kử luẺt ? 2 Néi dung bμi hảc
a) ậỰo ệục lộ nhọng quy ệỡnh, nhọng chuÈn mùc ụng xỏ cựa con ngđêi vắi ngđêi khịc, vắi cềng viỷc, vắi thiến nhiến vộ mềi trđêng sèng, ệđĩc nhiÒu ngđêi thõa nhẺn vộ tù giịc thùc hiỷn.
b) Kử luẺt lộ nhọng quy ệỡnh chung cựa mét céng ệăng hoẳc cựa tữ chục xở
héi (nhộ trđêng, cể sẻ sờn xuÊt, cể quan...) yếu cẵu mải ngđêi phời tuẹn theo nhỪm tỰo ra sù thèng nhÊt hộnh ệéng ệÓ ệỰt chÊt lđĩng, hiỷu quờ trong cềng viỷc.
c) Giọa ệỰo ệục vộ kử luẺt cã mèi quan hỷ chẳt chỳ. Ngđêi cã ệỰo ệục lộ ngđêi tù giịc tuẹn thự kử luẺt vộ ngđêi chÊp hộnh tèt kử luẺt lộ ngđêi cã ệỰo ệục. Sèng cã kử luẺt lộ biạt tù trảng, tền trảng ngđêi khịc.
Tù giịc thùc hiỷn nhọng chuÈn mùc ệỰo ệục, quy ệỡnh cựa céng ệăng, tẺp thÓ, chóng ta sỳ cờm thÊy thoời mịi vộ ệđĩc mải ngđêi tền trảng, quý mạn.
3 Bμi tẺp
a) Trong nhọng hộnh vi dđắi ệẹy, theo em, hộnh vi nộo võa biÓu hiỷn ệỰo ệục, võa thÓ hiỷn tÝnh kử luẺt ?
(1) Khềng nãi chuyỷn riếng trong lắp ; (2) Quay cãp trong khi thi ;
(3) Luền gióp ệì bỰn bÌ khi khã khẽn ;
(4) TÝch cùc tham gia cịc hoỰt ệéng cựa lắp, cựa trđêng ; (5) Luền hèi hẺn khi lộm ệiÒu gừ sai trịi ;
(6) Khềng hót thuèc lị, khềng uèng rđĩu ; (7) Lộm bội ệẵy ệự trđắc khi ệạn lắp.
b) Em hởy nếu nhọng biÓu hiỷn thiạu tÝnh kử luẺt cựa mét sè bỰn hảc sinh hiỷn nay vộ tịc hỰi cựa nã.
c) Hoộn cờnh gia ệừnh bỰn TuÊn rÊt khã khẽn, TuÊn thđêng xuyến phời ệi lộm kiạm tiÒn gióp ệì bè mứ vộo ngộy chự nhẺt, vừ vẺy, thửnh thoờng TuÊn bịo cịo vớng mẳt trong nhọng hoỰt ệéng do lắp tữ chục vộo chự nhẺt.
Cã bỰn ẻ lắp cho rỪng TuÊn lộ hảc sinh thiạu ý thục tữ chục kử luẺt.
- Em cã ệăng từnh vắi ý kiạn trến khềng ? Vừ sao ?
- Nạu em hảc cỉng lắp vắi TuÊn, em sỳ lộm gừ ệÓ TuÊn ệđĩc tham gia sinh hoỰt vắi tẺp thÓ lắp trong nhọng ngộy chự nhẺt ?
d) Em cã dù ệỡnh gừ vÒ rÌn luyỷn ệỰo ệục vộ kử luẺt trong nhọng nẽm thịng cưn lộ hảc sinh ?
1 Truyỷn ệảc
Bịc Hă ệạn thẽm ngđêi nghÌo
Tèi 30 Tạt nẽm Nhẹm Dẵn (1962), ệđêng phè mỡt mỉ trong lộn mđa bôi. Trêi rĐt ngảt, xe ề tề ệđa Bịc tắi ệẵu phè Lý Thịi Tữ thừ dõng lỰi. Bịc tắi thẽm gia ệừnh chỡ ChÝn. Bịc chản mét gia ệừnh cã nhiÒu khã khẽn ệÓ ệạn thẽm vộ chóc Tạt.
Chăng chỡ ChÝn mÊt, ệÓ lỰi ba ệụa con nhá. Chỡ phời ệi lộm cềng nhẺt, gẳp viỷc gừ
lộm viỷc ệã ệÓ lÊy tiÒn nuềi con.
Nhừn thÊy Bịc bđắc vộo nhộ, chỡ ChÝn xóc ệéng, cịc con chỡ reo lến : ỘBịc Hă, Bịc Hă !Ợ... Bịc Hă ệạn bến cịc chịu, ẹu yạm xoa ệẵu răi trao quộ Tạt cho cịc chịu. Bịc quay lỰi hái chỡ ChÝn :
- ThÝm hiỷn nay lộm gừ ? - DỰ... thđa Bịc...
- ThÝm vÉn chđa cã cềng viỷc ữn ệỡnh ộ ?
- DỰ, chịu ệở ngoội ba mđểi tuữi, lỰi Ýt ệđĩc hảc hộnh nến từm viỷc lộm ữn ệỡnh còng khã Ự.
Bịc quay lỰi nhừn ềng Chự tỡch Uũ ban hộnh chÝnh Thộnh phè Hộ Néi, răi Bịc lỰi hái tiạp chỡ ChÝn :
- Mứ con thÝm cã bỡ ệãi khềng ?
- DỰ, bọa cểm, bọa chịo còng tỰm ệự Ự ! Nãi tắi ệẹy chỡ ChÝn rểm rắm nđắc mớt.
Bịc chử vộo chịu lắn nhÊt vộ hái chỡ ChÝn : - Chịu cã ệi hảc khềng ?
- DỰ, chịu ệang hảc lắp 4 Ự. Chịu nã vÊt vờ lớm, sịng ệi hảc, chiÒu vÒ trềng em vộ lao ệéng gióp ệì gia ệừnh. Dỉ khã khẽn, chịu còng cè cho cịc chịu hảc hộnh.
Bội
yếu thđểng con ngđêi
5
Nghe chỡ ChÝn nãi, Bịc tá ý hội lưng. Bịc ẹn cẵn dẳn dư chỡ vÒ viỷc lộm ẽn vộ hảc hộnh cho cịc chịu.
Trến ệđêng vÒ Phự Chự tỡch, mđa xuẹn nhđ rớc bôi, trêi cộng lỰnh. Ngăi trong xe, Bịc ệẽm chiếu suy nghỵ.
Sau Tạt, Bịc Hă ệở chử thỡ cho Uũ ban hộnh chÝnh Thộnh phè Hộ Néi phời chó ý tỰo cềng ẽn viỷc lộm cho nhọng ngđêi lao ệéng gẳp nhiÒu khã khẽn nhđ chỡ ChÝn.
Theo Vò Kú
(Trong cuèn KÓ chuyỷn Bịc Hă, NXB Giịo dôc, Hộ Néi, 1988)
Gĩi ý
a) Nhọng chi tiạt nộo trong truyỷn thÓ hiỷn sù quan tẹm, thềng cờm vộ gióp ệì cựa Bịc Hă ệèi vắi gia ệừnh chỡ ChÝn ?
b) Nhọng chi tiạt Êy biÓu hiỷn ệục tÝnh gừ cựa Bịc Hă ? c) Em hiÓu thạ nộo lộ yếu thđểng con ngđêi ?
2 Néi dung bμi hảc
a) Yếu thđểng con ngđêi lộ quan tẹm, gióp ệì, lộm nhọng ệiÒu tèt ệứp cho ngđêi khịc, nhÊt lộ nhọng ngđêi gẳp khã khẽn, hoỰn nỰn.
b) Yếu thđểng con ngđêi lộ truyÒn thèng quý bịu cựa dẹn téc, cẵn ệđĩc giọ
gừn, phịt huy.
c) Ngđêi biạt yếu thđểng mải ngđêi sỳ ệđĩc mải ngđêi yếu quý vộ kÝnh trảng.
ỲTôc ngọ :
Thđểng ngđêi nhđ thÓ thđểng thẹn.
3 Bμi tẺp
a) Em hởy nhẺn xĐt hộnh vi cựa nhọng nhẹn vẺt nếu trong cịc từnh huèng sau ệẹy :
- Mứ bỰn Hời khềng may bỡ èm, Nam biạt tin ệở rự mét sè bỰn cỉng lắp ệạn thẽm hái, chẽm sãc mứ bỰn Hời.
- BĐ Thuý ẻ nhộ mét mừnh, chỬng may bỡ ngở. Long ệi hảc vÒ qua, thÊy vẺy
ệở vộo bẽng bã vạt thđểng ẻ tay cho Thuý vộ mêi thẵy thuèc ệạn khịm cho em.
- Vẹn bỡ èm phời xin phĐp nghử hảc ẻ nhộ mét tuẵn. Chi ệéi lắp 7A cỏ Toộn chĐp vộ giờng bội cho Vẹn sau mẫi buữi hảc, nhđng bỰn Toộn khềng ệăng ý, vắi lÝ do Vẹn khềng phời lộ bỰn thẹn cựa Toộn.
- Trung hái vay tiÒn cựa Hăng ệÓ mua thuèc lị hót, Hăng khềng cho Trung vay mộ cưn khuyến Trung khềng nến hót thuèc lị.
b) Từm nhọng cẹu ca dao, tôc ngọ, danh ngền nãi vÒ từnh thđểng yếu cựa con ngđêi ệèi vắi con ngđêi.
c) Hởy kÓ vÒ mét viỷc lộm cô thÓ cựa em thÓ hiỷn từnh thđểng yếu gióp ệì mải ngđêi (ệèi vắi cha mứ, anh chỡ em, bỰn bÌ hoẳc hộng xãm lịng giÒng, ngđêi trến
ệđêng phè...).
d) Em hởy kÓ vÒ nhọng tÊm gđểng (trong lắp, trong trđêng hoẳc nểi em ẻ) ệở
gióp ngđêi khịc trong ệêi sèng, trong hảc tẺp thÓ hiỷn truyÒn thèng Ộlị lộnh ệỉm lị rịchỢ cựa dẹn téc ta.
Bội
tền sđ trảng ệỰo
6
1 Truyỷn ệảc
Bèn mđểi nẽm vÉn nghỵa nẳng từnh sẹu
Mắi hển bờy giê sịng mộ sẹn trđêng ệở nhén nhỡp. Tịm giê, thẵy Bừnh ệạn.
Mải ngđêi chỰy ệạn vẹy quanh thẵy chộo hái thớm thiạt, tẳng thẵy nhọng bã hoa tđểi thớm. Khềng khÝ thẺt cờm ệéng. Thẵy Bừnh ngì ngộng nhắ lỰi nhọng hảc trư nộy cựa lắp 7A Trđêng cÊp II* Tẹn Mởo bèn mđểi nẽm vÒ trđắc trong buữi chia tay thẵy khi tèt nghiỷp cÊp II. Chử cã ệiÒu khịc, trđắc mẳt thẵy giê ệẹy lộ nhọng ngđêi ệở ệụng tuữi, Ộchọng chỰcỢ hển, nhiÒu ngđêi tãc ệở ệiÓm bỰc. NhiÒu ngđêi trến ngùc lÊp lịnh huẹn chđểng, huy chđểng, ghi nhẺn nhọng chiạn cềng, thộnh tÝch trến cịc lỵnh vùc xẹy dùng vộ bờo vỷ Tữ quèc. Thẵy trư tay bớt mẳt mõng, nhoÌ lỷ trong ngộy gẳp mẳt...
ấng Nam, nguyến lộ lắp trđẻng, vÉn cịch nãi nhá ngộy xđa : ỘTÊt cờ chó ý ! Nghiếm !Ợ, răi hỰ giảng hãm hửnh : ỘKÝnh mêi thẵy vộ mêi tÊt cờ cịc bỰn vộo lắp
ệÓ hảc bội Từnh thẵy trưỢ. TÊt cờ cđêi vang vui vĨ vộ kĐo vộo lắp.
Lắp hảc bẹy giê ệđĩc xẹy lỰi ệứp vộ khang trang hển xđa nhiÒu, nÒn nhộ lịt
ệị hoa, cã cỏa kÝnh, quỰt trẵn... Võa vộo ệạn lắp, ềng Nam mêi thẵy Bừnh lến bôc giờng nhđ trđắc ệẹy vộ mải ngđêi tù từm chẫ ngăi cựa mừnh. Ba mđểi hai hảc sinh cò cã mẳt lỰi ngăi trong lắp hảc nhđ cịch ệẹy bèn mđểi nẽm vÒ trđắc. Bội hảc hềm nay khềng phời lộ nghe thẵy Bừnh giờng mộ lộ thẵy nghe hảc sinh cò nãi vÒ nhọng kử niỷm thẵy trư, bộy tá lưng biạt ển vộ bịo cịo vắi thẵy vÒ nhọng cềng viỷc cựa mẫi ngđêi trong nhọng nẽm qua.
Biạt bao kử niỷm giọa thẵy vộ trư ệđĩc nhớc lỰi lộm ai nÊy ệÒu băi hăi, xóc
ệéng. ậở quị trđa mộ buữi gẳp mẳt vÉn chđa kạt thóc ệđĩc.
ấng Nam nay lộ Trđẻng ban liến lỰc hảc sinh cò cựa lắp, thay mẳt nhọng ngđêi dù hảp ệụng lến phịt biÓu, bộy tá từnh cờm chẹn thộnh cựa nhọng hảc trư cò ệèi vắi ngđêi thẵy ệở cho hả kiạn thục vộ từnh yếu trong cuéc ệêi.
Buữi gẳp mẳt kạt thóc, thẵy vộ trư lđu luyạn mởi khềng muèn ra vÒ.
Yến Thịi
Chó thÝch
* CÊp II :tđểng ệđểng vắi cÊp Trung hảc cể sẻ hiỷn nay.
Gĩi ý
a) Nhọng chi tiạt nộo trong truyỷn thÓ hiỷn sù kÝnh trảng vộ biạt ển cựa nhọng hảc sinh cò ệèi vắi thẵy Bừnh ?
b) Em hiÓu thạ nộo lộ tền sđ trảng ệỰo ?
c) Em hởy nếu mét sè biÓu hiỷn thiạu tền sđ trảng ệỰo trong hảc sinh hiỷn nay.
2 Néi dung bμi hảc
a) Tền sđ trảng ệỰo lộ : Tền trảng, kÝnh yếu vộ biạt ển ệèi vắi nhọng ngđêi lộm thẵy giịo, cề giịo (ệẳc biỷt ệèi vắi nhọng thẵy, cề giịo ệở dỰy mừnh), ẻ mải lóc mải nểi ; coi trảng nhọng ệiÒu thẵy dỰy, coi trảng vộ lộm theo ệỰo lÝ mộ thẵy
ệở dỰy cho mừnh.
b) Tền sđ trảng ệỰo lộ mét truyÒn thèng quý bịu cựa dẹn téc, chóng ta cẵn phịt huy.
ỲTôc ngọ : Khềng thẵy ệè mộy lộm nến.
ỲChẹm ngền : NhÊt tù vi sđ, bịn tù vi sđ.
3 Bμi tẺp
a) Trong nhọng hộnh vi sau ệẹy, hộnh vi nộo thÓ hiỷn thịi ệé tền sđ trảng ệỰo ? Hộnh vi nộo cẵn phế phịn ? Vừ sao ?
(1) Ngộy chự nhẺt, Nẽm ra chĩ, gẳp cề giịo cò, Nẽm ệụng nghiếm, bá mò chộo cề ;
(2) Thẵy Minh ra bội tẺp Toịn cho hảc sinh vÒ nhộ lộm. Mời chểi nến Hoa khềng lộm bội tẺp ;
(3) Anh Thớng lộ mét sinh viến ệỰi hảc, nhẹn ngộy Nhộ giịo Viỷt Nam 20-11, anh Thớng ệở viạt thđ thẽm hái cề giịo cò dỰy anh tõ hăi lắp 1 ;
(4) Giê trờ bội TẺp lộm vẽn, An bỡ ệiÓm kĐm. Võa nhẺn ệđĩc bội tõ tay thẵy giịo, An ệở vư nịt vộ ệót bội vộo ngẽn bộn.
b) Em hởy từm mét sè cẹu ca dao, tôc ngọ nãi vÒ sù kÝnh trảng vộ lưng biạt ển thẵy giịo, cề giịo.
c) Trong nhọng cẹu dđắi ệẹy, theo em, cẹu nộo thÓ hiỷn râ nhÊt vÒ tền sđ trảng ệỰo ?
(1) ằn trờ, nghỵa ệÒn.
(2) Khềng thẵy ệè mộy lộm nến.
(3) ¡n khoai nhắ kĨ cho dẹy mộ trăng.
(4) Muèn sang thừ bớc cẵu kiÒu Muèn con hay chọ thừ yếu kÝnh thẵy.
(5) Mét chọ còng lộ thẵy, nỏa chọ còng lộ thẵy.
(NhÊt tù vi sđ, bịn tù vi sđ).
Bội
ệoộn kạt, tđểng trĩ
7
1 Truyỷn ệảc
Mét buữi lao ệéng
Mét ngộy chự nhẺt, Trđêng Trung hảc cể sẻ Xuẹn Tiạn tữ chục cho cịc lắp khèi 7 lao ệéng san sẹn bãng. ậở gẵn trđa, nhiÒu lắp ệở hoộn thộnh cềng viỷc ệđĩc giao. Riếng lắp 7A cềng viỷc vÉn chđa hoộn thộnh, phẵn vừ gẳp phời khu ệÊt khã lộm, cã nhiÒu mề ệÊt cao, nhiÒu rÔ cẹy chỪng chỡt, phẵn vừ lắp lỰi cã nhiÒu bỰn nọ.
Lắp 7B lộm ngay cỰnh lắp 7A vộ ệở lộm xong cềng viỷc cựa mừnh. Cờ lắp ệang quẹy trưn trến nÒn ệÊt mắi san, rãc mÝa, bãc cam ẽn. Cịc bỰn lắp 7A vÉn tiạp tôc lao ệéng, ngđêi xóc, ngđêi ệộo, ngđêi san... Lắp trđẻng 7B chỰy sang từm gẳp Hoộ - Lắp trđẻng 7A, răi vẫ mỰnh hai tay vộo nhau hề to :
- Ngõng tay ! Ngõng tay cịc bỰn ểi !
NhiÒu bỰn ngõng tay, nhđng nhiÒu bỰn vÉn mời miạt lộm. Lắp trđẻng 7A hái : - Cã viỷc gừ thạ Bừnh ? Sao lỰi ngõng tay ?
- Thạ nộy nhĐ, - Lắp trđẻng 7B nãi - viỷc cựa cịc cẺu cưn nhiÒu, hạt buữi còng chđa chớc ệở xong. Cịc cẺu nghử mét lóc sang bến bản mừnh ẽn mÝa, ẽn cam răi cờ
hai lắp chóng ta cỉng lộm.
Lắp trđẻng 7A xóc ệéng dang hai tay ềm Bừnh lớc mỰnh : ỘHay quị, hay quị.
Hoan hề cịc bỰn 7B, hoan hề !Ợ răi quay vÒ phÝa lắp ệang lao ệéng hề to : ỘTÊt cờ
ngõng tay, nghử ệở, sang 7B ẽn mÝaỢ. Thạ lộ cờ lắp 7A ỉa sang chẫ lắp 7B. Cịc bỰn 7B lÊy mÝa, cam mêi cịc bỰn 7A vộ cỉng nhau ẽn vui vĨ. Bừnh vộ Hoộ khoịc tay nhau cỉng bộn kạ hoỰch thùc hiỷn phẵn viỷc cưn lỰi.
Sau nhọng phót nghử giời lao, hai lắp lỰi tiạp tôc cềng viỷc. Cưn mét mề ệÊt cao, cã nhiÒu bôi cẹy, rÔ to bịm chớc trong lưng ệÊt, cờ hai lắp, ngđêi cuèc, ngđêi
ệộo, ngđêi xóc ệÊt chuyÓn ệi. Chử trong khoờng hển mét giê, cịc rÔ cẹy ệở ệđĩc dản sỰch, mề ệÊt cao ệở ệđĩc san phỬng.
Thạ lộ nhê cã cịc bỰn lắp 7B sang gióp, lắp 7A ệở lộm xong phẵn viỷc ệđĩc giao. Bừnh vộ Hoộ nớm tay nhau vui sđắng. Hoộ nãi :
- Cờm ển, cịc cẺu ệở gióp ệì bản mừnh !
- Cã gừ ệẹu, gióp nhau mét chót lộ chuyỷn thđêng thềi mộ !
Yến Thịi
Gĩi ý
a) Khi lao ệéng san sẹn bãng, lắp 7A ệở gẳp phời nhọng khã khẽn gừ ? b) ậÓ gióp lắp 7A giời quyạt khã khẽn, cịc bỰn lắp 7B ệở lộm gừ ? c) Nhọng viỷc lộm Êy thÓ hiỷn ệục tÝnh gừ cựa cịc bỰn lắp 7B ?
2 Néi dung bμi hảc
a) ậoộn kạt, tđểng trĩ lộ sù thềng cờm, chia sĨ vộ cã viỷc lộm cô thÓ gióp ệì nhau khi gẳp khã khẽn.
b) Sèng ệoộn kạt, tđểng trĩ sỳ gióp chóng ta dÔ dộng hoộ nhẺp, hĩp tịc vắi mải ngđêi xung quanh vộ sỳ ệđĩc mải ngđêi yếu quý.
c) ậoộn kạt, tđểng trĩ sỳ gióp chóng ta tỰo nến sục mỰnh ệÓ vđĩt qua ệđĩc khã khẽn.
d) ậoộn kạt, tđểng trĩ lộ mét truyÒn thèng quý bịu cựa dẹn téc ta.
ỲCa dao :
Mét cẹy lộm chỬng nến non Ba cẹy chôm lỰi nến hưn nói cao.
ỲDanh ngền :
Ộậoộn kạt, ệoộn kạt, ệỰi ệoộn kạt
Thộnh cềng, thộnh cềng, ệỰi thộnh cềngỢ.
Chự tỡch Hă ChÝ Minh
3 Bμi tẺp
a) Trung lộ bỰn hảc cỉng tữ, lỰi ẻ gẵn nhộ Thuũ. Trung bỡ èm phời nghử hảc nhiÒu ngộy. Nạu em lộ Thuũ, em sỳ gióp Trung viỷc gừ ?
b) TuÊn vộ Hđng hảc cỉng lắp. TuÊn hảc giái, cưn Hđng lỰi hảc kĐm toịn ; mẫi khi cã bội tẺp vÒ nhộ lộ TuÊn lỰi lộm hé Hđng ệÓ Hđng khái bỡ ệiÓm xÊu.
Em cã tịn thộnh viỷc lộm cựa TuÊn khềng ? Vừ sao ?
c) Giê kiÓm tra toịn, cã mét bội khã, hai bỰn ngăi cỰnh nhau ệở Ộgãp sụcỢ ệÓ cỉng lộm.
Em cã suy nghỵ gừ vÒ viỷc lộm cựa hai bỰn ệã ?
d) Em hởy kÓ lỰi mét viỷc lộm thÓ hiỷn sù ệoộn kạt, tđểng trĩ cựa em vắi bỰn hoẳc vắi nhọng ngđêi xung quanh.
1 Truyỷn ệảc
Hởy tha lẫi cho em
Giê giờng vẽn ệẵu tiến. Nhừn cề giịo Vẹn viạt trến bờng, nĐt chọ run run, khềng thỬng hộng, mÊy bỰn lắp tềi xừ xộo, ệđa mớt nhừn nhau.
Bẫng dđng, Khềi ệụng dẺy nãi to : - Thđa cề, chọ cề viạt khã ệảc quị !
Cề Vẹn ệụng lẳng ngđêi. ậềi mớt cề chắp chắp, mẳt cề ệá lến răi tịi dẵn. Viến phÊn trến tay cề rểi xuèng. Phời mÊt vội phót, cề mắi giờng tiạp ệđĩc. Giê hảc hềm
ệã kạt thóc muén.
Trđắc khi cho lắp nghử, cề Vẹn nãi nhá nhứ :
- Trđắc hạt, cề xin lẫi cịc em vừ giờng quị giê. Cưn chọ viạt... (giảng cề ệang ngẺp ngõng bẫng rộnh rảt hỬn lến) cề sỳ cè gớng trừnh bộy ệứp hển ệÓ cịc em dÔ ệảc.
Hềm ệã, ệạn phiến tềi vộ Khềi trùc nhẺt, tềi ệạn lắp sắm hển ngộy thđêng.
ThÊy Khềi ệang thẺp thư ngoội cỏa lắp, tềi khỳ bđắc ệạn bến cẺu Êy vộ nhừn vộo.
Trêi ểi ! Cề Vẹn ệang mời mế nớn nãt tẺp viạt ; thờo nộo, nhọng giê giờng gẵn ệẹy chọ cề viạt khịc hỬn ngộy ệẵu.
ậang viạt, bẫng nhiến viến phÊn trến tay cề rểi xuèng, cề ngăi thôp xuèng
ệÊt, mẳt nhẽn lỰi ệau ệắn. Cề dỉng tay trịi nớn bãp tay phời khị lẹu. Hừnh nhđ
ệau quị, cề lÊy tay lau nđắc mớt. Tềi hoờng hèt chỰy vộo ềm lÊy cề, cẵm bộn tay cề, tềi hái khỳ :
- Cề ểi, cề lộm sao thạ ? Em ệi bịo vắi cịc thẵy, cề ẻ vẽn phưng nhĐ ? - Khềng sao ệẹu cịc em Ự, mét lịt lộ khái thềi. Thửnh thoờng, cề lỰi bỡ nhđ thạ.
Chờ lộ mờnh ệỰn cưn trong cịnh tay cề tõ lóc ẻ chiạn trđêng, gẳp khi trẻ trêi lộ vạt thđểng lỰi tÊy lến ệÊy thềi.
Tềi quay lỰi nhừn Khềi. Bẫng nã cói ệẵu, rểm rắm nđắc mớt, giảng nã nghÌn nghứn :
Bội
khoan dung
8
- Cô ơi ! Cô tha lỗi cho em, em có lỗi với cô.
Cô Vân từ từ đứng dậy, cô quàng tay lên vai chúng tôi, nhìn chúng tôi trìu mến : - Không sao, cô không giận các em đâu. Thôi chúng ta cùng chuẩn bị đi, sắp
đến giờ học rồi.
Phỏng theo Phan Thị Đoan Trang (Tạp chí Vì trẻ thơ, số 119, tháng 12-2000)
Gợi ý
a) Thái độ lúc đầu của Khôi đối với cô giáo nhð thế nào ? Về sau có sự thay
đổi nhð thế nào ? Vì sao có sự thay đổi đó ?
b) Em có nhận xét gì về việc làm của cô giáo Vân và thái độ đối với Khôi.
c) Em rút ra bài học gì qua truyện đọc trên ? d) Theo em, đặc điểm của lòng khoan dung là gì ?
2 Néi dung bμi hảc
a) Khoan dung cã nghỵa lộ réng lưng tha thụ. Ngđêi cã lưng khoan dung luền tền trảng vộ thềng cờm vắi ngđêi khịc, biạt tha thụ cho ngđêi khịc khi hả hèi hẺn vộ sỏa chọa lẫi lẵm.
b) Khoan dung lộ mét ệục tÝnh quý bịu cựa con ngđêi. Ngđêi cã lưng khoan dung luền ệđĩc mải ngđêi yếu mạn, tin cẺy vộ cã nhiÒu bỰn tèt. Nhê cã lưng khoan dung, cuéc sèng vộ quan hỷ giọa mải ngđêi vắi nhau trẻ nến lộnh mỰnh, thẹn ịi, dÔ chỡu.
Chóng ta hởy sèng cẻi mẻ, gẵn gòi mải ngđêi vộ cđ xỏ mét cịch chẹn thộnh, réng lđĩng, biạt tền trảng vộ chÊp nhẺn cị tÝnh, sẻ thÝch, thãi quen cựa ngđêi khịc trến cể sẻ nhọng chuÈn mùc xở héi.
ỲTôc ngọ : ậịnh kĨ chỰy ệi, khềng ai ệịnh ngđêi chỰy lỰi.
Ỳ Danh ngền : ỘNến tha thụ vắi lẫi nhá cựa bỰn nạu bỰn khềng sỏa ệđĩc.
Nhđng ệèi vắi lẫi nhá cựa mừnh thừ nến nghiếm khớcỢ. P. Gi-sta-lo
3 Bμi tẺp
a) Hởy kÓ lỰi mét viỷc lộm thÓ hiỷn lưng khoan dung cựa em, cựa bỰn em hoẳc cựa ngđêi lắn mộ em biạt.
b) Nhọng hộnh vi nộo sau ệẹy thÓ hiỷn lưng khoan dung ? Vừ sao ? (1) Bá qua lẫi nhá cựa bỰn ;
(2) Từm cịch che giÊu khuyạt ệiÓm cho bỰn ; (3) Nhđêng nhỡn bỰn bÌ vộ em nhá ;
(4) Mớng nhiạc ngđêi khịc nẳng lêi khi khềng võa ý ;
(5) ấn tăn thuyạt phôc, gãp ý gióp bỰn sỏa chọa khuyạt ệiÓm ; (6) Hay chế bai ngđêi khịc ;
(7) Chẽm chó lớng nghe ệÓ hiÓu mải ngđêi ; (8) Hay trờ ệòa ngđêi khịc ;
(9) ậữ lẫi cho ngđêi khịc.
c) HỪng vộ Lan ngăi cỰnh nhau trong lắp. Mét lẵn, HỪng về ý lộm dẹy mùc ra vẻ cựa Lan. Lan nữi cịu, mớng HỪng vộ cè ý vÈy mùc vộo ịo HỪng. Em hởy nhẺn xĐt thịi ệé vộ hộnh vi cựa Lan.
d) Tan hảc, Trung võa lÊy ệđĩc xe ệỰp ra vộ lến xe chuÈn bỡ ệi thừ mét bỰn gịi
ệi xe ệỰp khềng hiÓu vừ sao xề vộo Trung lộm Trung bỡ ngở, xe ệữ, cẳp sịch cựa Trung vẽng ra, chiạc ịo trớng vÊy bÈn. Nạu em lộ Trung, trong từnh huèng ệã, em sỳ lộm gừ ?
ệ) Hởy nếu mét vội từnh huèng mộ em cã thÓ gẳp (ẻ trđêng, ẻ nhộ, ẻ ngoội
ệđêng, ẻ nểi cềng céng) ệưi hái cã lưng khoan dung vộ nếu cịch ụng xỏ cựa mừnh. VÝ dô : Giọa em vộ bỰn em hiÓu lẵm nhau vộ giẺn nhau.
Bội
xẹy dùng gia ệừnh vẽn hoị
9
1 Truyỷn ệảc
Mét gia ệừnh vẽn hoị
Cề Hoộ lộ mét y tị cã dịng ngđêi nhá nhớn vộ gđểng mẳt dÔ mạn. NhiÒu nẽm qua, cề ệở cỉng chăng con nẫ lùc phÊn ệÊu xẹy dùng gia ệừnh mừnh trẻ thộnh mét gia ệừnh vẽn hoị tiếu biÓu.
Ai ệạn thẽm ngềi nhộ xinh xớn cựa gia ệừnh cề còng thÊy ệã lộ mét gia ệừnh hỰnh phóc. Chăng cề lộ bịc sỵ, ệang cềng tịc tỰi Trung tẹm Y tạ huyỷn nhộ. Cề chó cã mét con trai ệang hảc lắp 6. Lộ mét phô nọ ệờm ệang, cề võa hoộn thộnh tèt cềng tịc ẻ cể quan, võa quịn xuyạn viỷc nhộ, chẽm sãc, nuềi dỰy con chu ệịo.
Ngoội giê lộm viỷc ẻ cể quan, cề chó lo tẽng gia sờn xuÊt cời thiỷn ệêi sèng, trăng mÝa vộ rau quờ, chẽn nuềi gia sóc, gia cẵm. Ngềi nhộ nhá bĐ gia ệừnh cề ệang sèng chÝnh lộ kạt quờ cềng sục lao ệéng vộ tiạt kiỷm cựa cề chó trong nhiÒu nẽm qua.
Trong gia ệừnh cề, mải ngđêi luền chia sĨ, gióp ệì nhau mải cềng viỷc. BỰn Tó,
con trai cựa cề chó tuy cưn nhá nhđng ệở biạt gióp ệì cha mứ nhiÒu viỷc nhđ dản dứp nhộ cỏa, cớt cá cho bư, chẽm sãc cẹy trăng...
Trong nhộ cề, ệă ệỰc ệđĩc xạp ệẳt gản gộng, ệứp mớt. Mải sinh hoỰt cựa gia
ệừnh ệÒu cã giê giÊc nhÊt ệỡnh, ai còng chẽm lo hoộn thộnh cềng viỷc cựa mừnh.
Khềng khÝ gia ệừnh luền ệẵm Êm vui vĨ. Bọa cểm chiÒu lộ lóc mải ngđêi quẹy quẵn, chia sĨ vắi nhau nhọng ệiÒu vui buăn sau mét ngộy lao ệéng, hảc tẺp. Buữi tèi, ngđêi nộo viỷc Êy : cề chó ệảc sịch bịo hoẳc trao ệữi cềng viỷc chuyến mền, bỰn Tó ngăi vộo gãc hảc tẺp cựa mừnh. Cề chó luền lộ tÊm gđểng sịng cho con vộ chó ý rÌn cho con nhọng thãi quen tèt. Vừ vẺy, Tó luền lộ mét hảc sinh chẽm ngoan.
Nẽm nẽm liÒn, bỰn ệÒu ệỰt danh hiỷu ỘHảc sinh giáiỢ. Cề chó ệÒu ệđĩc cềng nhẺn lộ Chiạn sỵ thi ệua cựa tửnh nhiÒu nẽm.
Gia ệừnh cề Hoộ cưn tÝch cùc ệãng gãp xẹy dùng nạp sèng vẽn hoị ẻ khu dẹn cđ. Cề chó ệở gđểng mÉu ệi ệẵu vộ vẺn ệéng bộ con thđêng xuyến lộm vỷ sinh mềi trđêng vộ chèng cịc tỷ nỰn xở héi. Cề chó luền quan tẹm gióp ệì bộ con lèi xãm.
Ai èm ệau, bỷnh tẺt từm ệạn nhộ còng ệÒu ệđĩc cề chó tẺn từnh gióp ệì.
Pháng theo ậộo Khời (Bờn tin sè 4/ 2001 cựa Ban Chử ệỰo xẹy dùng ệêi sèng vẽn hoị, Bé Vẽn hoị - Thềng tin)
Gĩi ý
a) Em cã nhẺn xĐt gừ vÒ nạp sèng cựa gia ệừnh cề Hoộ ?
b) Mải thộnh viến trong gia ệừnh cề Hoộ ệở lộm gừ ệÓ xẹy dùng gia ệừnh mừnh thộnh gia ệừnh vẽn hoị ?
c) Theo em, thạ nộo lộ gia ệừnh vẽn hoị ?
d) ậÓ xẹy dùng gia ệừnh vẽn hoị, mẫi ngđêi trong gia ệừnh cẵn phời lộm gừ ? 2 Néi dung bμi hảc
a) Gia ệừnh vẽn hoị lộ gia ệừnh hoộ thuẺn, hỰnh phóc, tiạn bé, thùc hiỷn kạ hoỰch hoị gia ệừnh, ệoộn kạt vắi xãm giÒng vộ lộm tèt nghỵa vô cềng dẹn.
b) ậÓ xẹy dùng gia ệừnh vẽn hoị, mẫi ngđêi cẵn thùc hiỷn tèt bữn phẺn, trịch nhiỷm cựa mừnh vắi gia ệừnh ; sèng giờn dỡ, khềng ham nhọng thó vui thiạu lộnh mỰnh, khềng sa vộo tỷ nỰn xở héi.
c) Gia ệừnh thùc sù lộ tữ Êm, nuềi dđìng, giịo dôc mẫi con ngđêi. Gia ệừnh cã bừnh yến thừ xở héi mắi ữn ệỡnh. Xẹy dùng gia ệừnh vẽn hoị lộ gãp phẵn xẹy dùng xở héi vẽn minh, tiạn bé.
d) Hảc sinh gãp phẵn xẹy dùng gia ệừnh vẽn hoị bỪng cịch chẽm ngoan, hảc giái ; kÝnh trảng, gióp ệì ềng bộ, cha mứ, thđểng yếu anh chỡ em ; khềng ệua ệưi
ẽn chểi, khềng lộm ệiÒu gừ tữn hỰi ệạn danh dù gia ệừnh.
ỲDanh ngền :
ỘCon ngđêi ta cã ba ệiÒu bÊt hỰnh : cịi chạt, sù giộ nua vộ con cịi hđ háng.
Sù giộ nua lộ ệiÒu khềng trịnh khái, cịi chạt rÊt nghiỷt ngở. Trđắc nhọng nẫi bÊt hỰnh nộy, khềng ai ệãng kÝn cỏa nhộ mừnh lỰi ệđĩc. Nhđng gia ệừnh cã thÓ phưng ngõa nhọng ệụa con hđ nhđ phưng ngõa hoờ hoỰn. ậiÒu nộy khềng chử tuú thuéc vộo cha mứ cịc em mộ cưn tuú thuéc vộo cịc em lộ nhọng ệụa conỢ.
V.A. Xu-khềm-lin-xki
3 Bμi tẺp
a) Hởy từm hiÓu kỵ néi dung vộ cịc tiếu chuÈn cựa gia ệừnh vẽn hoị tỰi ệỡa phđểng em vộ nhẺn xĐt viỷc thùc hiỷn tiếu chuÈn gia ệừnh vẽn hoị cựa gia ệừnh em, cựa bờn thẹn em.
b) Em hởy nhẺn xĐt vÒ ệêi sèng vẺt chÊt vộ tinh thẵn cựa cịc loỰi gia ệừnh sau : - Gia ệừnh ệềng con ;
- Gia ệừnh giộu cã nhđng con cịi ẽn chểi, ệua ệưi ;
- Gia ệừnh cã hai con ệÒu ngoan ngoởn, chẽm hảc, chẽm lộm.
Theo em, cã phời gia ệừnh giộu cã thừ bao giê còng hỰnh phóc, tiạn bé ? c) Trong gia ệừnh, mẫi ngđêi ệÒu cã thãi quen vộ sẻ thÝch khịc nhau. Theo em, lộm thạ nộo ệÓ cã ệđĩc sù hoộ thuẺn vộ khềng khÝ ệẵm Êm, hỰnh phóc trong gia ệừnh ?
d) Em ệăng ý vắi nhọng ý kiạn nộo sau ệẹy ? Giời thÝch vừ sao em ệăng ý hoẳc khềng ệăng ý :
(1) Viỷc nhộ lộ viỷc cựa mứ vộ con gịi ; (2) Trong gia ệừnh nhÊt thiạt phời cã con trai ;
(3) Khềng cẵn cã sù phẹn cềng chẳt chỳ cềng viỷc trong gia ệừnh ; (4) Gia ệừnh cã nhiÒu con lộ gia ệừnh hỰnh phóc ;
(5) Con cịi cã thÓ tham gia bộn bỰc cịc cềng viỷc gia ệừnh ;
(6) Trong gia ệừnh, mẫi ngđêi chử cẵn hoộn thộnh cềng viỷc cựa mừnh ; (7) TrĨ em khềng thÓ tham gia xẹy dùng gia ệừnh vẽn hoị.
ệ) Em cã thÓ rót ra nhẺn xĐt gừ vÒ vai trư cựa con cịi trong gia ệừnh qua kinh nghiỷm cựa bờn thẹn vộ qua cẹu nãi cựa Xu-khềm-lin-xki ?
e) Theo em, nhọng gia ệừnh sau ệẹy cã ờnh hđẻng ệạn céng ệăng vộ xở héi nhđ thạ nộo ?
- Gia ệừnh cã cha mứ bÊt hoộ ;
- Gia ệừnh cã cha mứ thiạu gđểng mÉu (lộm ẽn bÊt chÝnh, nghiỷn hót...) ; - Gia ệừnh cã con cịi hđ háng (ẽn chểi quẺy phị, nghiỷn hót, ệua xe...).
g) Hởy kÓ tến nhọng viỷc cựa gia ệừnh mộ em cã thÓ tham gia. Em dù kiạn sỳ lộm gừ ệÓ gãp phẵn xẹy dùng gia ệừnh vẽn hoị ?
1 Truyỷn ệảc
Truyỷn kÓ tõ trang trỰi
Cẹu chuyỷn mộ tềi muèn kÓ vắi cịc bỰn hềm nay chÝnh lộ chuyỷn vÒ gia ệừnh tềi. BỪng sục lao ệéng cựa mừnh, chóng tềi ệở biạn nhọng quờ ệăi trảc cỪn cẫi thộnh mét trang trỰi kiÓu mÉu. ậã lộ cờ mét cuéc tranh ệÊu thùc sù gay go, quyạt liỷt cựa chóng tềi ệÓ chiạn thớng ệãi nghÌo.
Ngộy Êy, tềi cưn bĐ lớm. Tềi chử nhắ bộn tay cựa cha vộ anh trai tềi dộy lến, chai sỰn vừ phịt cẹy, cuèc ệÊt, quyạt tẹm bớt ệÊt sinh lêi. BÊt kÓ thêi tiạt khớc nghiỷt
ệạn ệẹu, cha vộ anh còng khềng bao giê rêi ỘtrẺn ệỡaỢ. Tềi còng tÝch cùc tham gia vắi cờ nhộ bỪng cịch ngộy ngộy mang nhọng cẹy bỰch ệộn non lến ngản ệăi cao kia ệÓ cha vộ anh trăng. Cha tềi ệở tõng lộ lÝnh vẺn tời biÓn. Tềi về cỉng ngđìng mé lưng kiến trừ, bÒn bử cựa cha. ậạn nay, trang trỰi nhộ tềi cã hển 100 hĐc ta ệÊt
ệai mộu mì trăng bỰch ệộn, hoÌ, mÝa vộ cịc loỰi cẹy ẽn quờ. Ngoội ra, cha tềi cưn cho nuềi rÊt nhiÒu bư, dế, gộ. Cịch ệẹy hai nẽm, trang trỰi nhộ tềi mắi ệđĩc gẳt hịi nhọng thộnh quờ ban ệẵu.
Tềi còng ệang bớt ệẵu Ộsù nghiỷp nuềi trăngỢ cựa mừnh tõ cịi chuăng gộ bĐ nhá nộy. Mứ cho tềi 10 cề gộ con vộ bẹy giê chóng ệở thộnh 10 cề gộ mịi ệĨ Ộtrụng vộngỢ. Sè tiÒn bịn trụng, tềi tiạt kiỷm ệÓ mua sịch vẻ, ệă dỉng hảc tẺp, truyỷn tranh vộ bịo Thiạu niến tiÒn phong.
Cuéc sèng thđêng ngộy cựa gia ệừnh tềi, nhÊt lộ trong nhọng dỡp nghử hÌ, cùc kừ bẺn rén. Sù lao ệéng khềng mỷt mái cựa cha vộ anh trai lộ nhọng tÊm gđểng sịng ệÓ tềi hiÓu rỪng, khềng bao giê ệđĩc ũ lỰi hay trềng chê vộo ngđêi khịc mộ phời ệi lến bỪng chÝnh sục lao ệéng cựa mừnh.
Pháng theo Thanh Bừnh (Bịo Thiạu niến tiÒn phong, sè 68, thịng 6-2000)
Bội
giọ gừn vộ phịt huy truyÒn thèng tèt ệứp cựa gia ệừnh, dưng hả
10
Gĩi ý
a) Sù lao ệéng cẵn cỉ vộ quyạt tẹm vđĩt khã cựa mải ngđêi trong gia ệừnh ẻ truyỷn ệảc trến thÓ hiỷn nhđ thạ nộo ?
b) Nhọng viỷc lộm nộo chụng tá nhẹn vẺt ỘtềiỢ ệở giọ gừn, phịt huy truyÒn thèng tèt ệứp cựa gia ệừnh ?
c) TruyÒn thèng gia ệừnh, dưng hả cã ờnh hđẻng ệèi vắi mẫi con ngđêi nhđ thạ nộo ? Em tù hộo ệiÒu gừ vÒ gia ệừnh, dưng hả cựa mừnh ?
d) Chóng ta phời sèng nhđ thạ nộo ệÓ xụng ệịng vắi truyÒn thèng tèt ệứp cựa gia ệừnh, dưng hả ?
Nghỷ nhẹn Thịi Vẽn Hăng ệang hđắng dÉn con trai vÒ nghÒ chạ tỰo sờn phÈm tõ gẫ (ờnh : Trẵn Thiếm- Thềng tÊn xở Viỷt Nam)
2 Néi dung bμi hảc
a) NhiÒu gia ệừnh, dưng hả cã truyÒn thèng tèt ệứp vÒ hảc tẺp, lao ệéng, nghÒ nghiỷp, vẽn hoị vộ ệỰo ệục. Giọ gừn vộ phịt huy truyÒn thèng tèt ệứp cựa gia ệừnh, dưng hả lộ tiạp nèi, phịt triÓn vộ lộm rỰng rì thếm truyÒn thèng Êy.
b) Giọ gừn vộ phịt huy truyÒn thèng tèt ệứp cựa gia ệừnh, dưng hả gióp ta cã thếm kinh nghiỷm vộ sục mỰnh trong cuéc sèng, gãp phẵn lộm phong phó truyÒn thèng, bờn sớc dẹn téc Viỷt Nam.
c) Chóng ta trẹn trảng, tù hộo phịt huy truyÒn thèng tèt ệứp cựa gia ệừnh, dưng hả vộ phời sèng trong sỰch, lđểng thiỷn, khềng lộm ệiÒu gừ tữn hỰi ệạn thanh danh cựa gia ệừnh, dưng hả.
ỲTôc ngọ : - GiÊy rịch phời giọ lÊy lÒ.
- Con hển cha lộ nhộ cã phóc.
3 Bμi tẺp
a) Hởy ệÒ nghỡ ềng bộ, cha mứ kÓ cho em nghe vÒ nguăn gèc vộ nhọng truyÒn thèng tèt ệứp cựa gia ệừnh, dưng hả mừnh. Em cã suy nghỵ gừ vÒ nhọng truyÒn thèng ệã ?
b) Quế Hiến lộ mét vỉng quế nghÌo khã. Bao ệêi nay, trong dưng hả cựa Hiến chđa cã ai ệẫ ệỰt cao vộ lộm chục vô gừ quan trảng. Hiến khềng bao giê muèn giắi thiỷu quế hđểng vộ dưng hả mừnh vắi bỰn bÌ. Hiến cờm thÊy xÊu hữ vÒ ệÊt quế nghÌo vộ dưng hả cựa mừnh.
Em cã ệăng ý vắi cịch nghỵ cựa Hiến khềng ? Vừ sao ? c) Em ệăng ý vắi nhọng ý kiạn nộo sau ệẹy ? Vừ sao ?
(1) Gia ệừnh, dưng hả nộo còng cã nhọng truyÒn thèng tèt ệứp ;
(2) Giọ gừn truyÒn thèng tèt ệứp cựa gia ệừnh lộ thÓ hiỷn lưng biạt ển cha mứ, ềng bộ, tữ tiến ;
(3) Gia ệừnh, dưng hả nghÌo thừ khềng cã gừ ệịng tù hộo ;
(4) Khềng cẵn giọ gừn truyÒn thèng, vừ ệã lộ nhọng gừ ệở lỰc hẺu ;
(5) Giọ gừn vộ phịt huy truyÒn thèng cựa gia ệừnh gióp ta cã thếm sục mỰnh trong cuéc sèng.
d) Em hởy sđu tẵm vộ kÓ lỰi cho cịc bỰn nghe mét mÈu chuyỷn vÒ truyÒn thèng quế hđểng mừnh, vÒ cịc dưng hả (cịc tữ phô nghÒ nghiỷp, cịc nghỷ nhẹn, anh hỉng liỷt sỵ, danh nhẹn vẽn hoị v.v...).
ệ) Bờn thẹn em ệở lộm nhọng viỷc gừ ệÓ giọ gừn vộ phịt huy truyÒn thèng tèt
ệứp cựa gia ệừnh, dưng hả ? Em dù kiạn sỳ tiạp tôc lộm gừ ?
1 Truyỷn ệảc
Trỡnh Hời Hμ vμ chuyạn du hảc Xin-ga-po
Trỡnh Hời Hộ lộ mét trong hai mđểi ba hảc sinh Viỷt Nam ệđĩc tuyÓn ệi du hảc ẻ Xin-ga-po. Cịc bỰn ệÒu lộ hảc sinh giái toộn diỷn, thộnh thỰo tiạng Anh vộ trời qua hai kừ thi cùc kừ gớt gao do chÝnh ngđêi Xin-ga-po tuyÓn chản.
ậạn nhộ Hộ, tềi thẺt sù bÊt ngê khi thÊy gãc hảc tẺp cựa Hộ chử lộ cẽn gịc xĐp ẻ ban cềng, mét giị sịch rÊt khiếm tèn vộ mét cịi mịy cịt-xĐt ệở cò. ThÊy tềi ngỰc nhiến, Hộ tđểi cđêi, chự ệéng nãi :
- Gia tội cựa em chử cã vẺy. Bè em lộ bé ệéi, mứ em lộ cềng nhẹn ệÒu ệở nghử chạ ệé. Vắi ệăng lđểng Ýt ái cựa bè mứ, em khềng thÓ ệưi hái ệiÒu gừ hển.
Hộ nãi chuyỷn thoời mịi, tù tin vộ chọng chỰc.
Tềi hái :
- Khềng phời lộ con nhộ nưi tiạng Anh, Hộ luyỷn ẻ ỘlưỢ nộo mộ siếu thạ ? - Tõ nhá, chđa bao giê em ệi hảc thếm, trõ khi ệđĩc luyỷn thi trong ệéi tuyÓn hảc sinh giái, chự yạu lộ em tù hảc. Hảc trong sịch giịo khoa, sịch nẹng cao vộ tÊt cờ cịc chđểng trừnh tiạng Anh trến tivi.
- Hảc nhđ vẺy, cưn hộnh thừ sao ?
- Em cỉng anh trai luyỷn nãi vắi ngđêi nđắc ngoội. Lóc ệẵu, em rÊt lóng tóng, chử biạt nãi nhọng cẹu ệển giờn... Nhđng bẹy giê thừ em cã thÓ tù tin kÓ cho hả nghe vÒ truyÒn thuyạt Hă Gđểm, vÒ Hộ Néi nghừn nẽm vẽn hiạn. Tõ nộo nãi chđa
ệóng ngọ phịp, nãi sai, hả sỏa gióp mừnh ngay. Cụ sau mẫi lẵn nhđ vẺy, trừnh ệé nãi cựa em lỰi khị lến mét chót.
- Sang Xin-ga-po hảc, Hộ quan tẹm nhÊt ệiÒu gừ ?
- Giịo dôc vộ mềi trđêng. ẻ Xin-ga-po, ệã lộ hai lỵnh vùc tuyỷt vêi. Em sỳ chuyến tẹm vộo hai vÊn ệÒ Êy, hi vảng sau nộy sỳ gióp Ých cho ệÊt nđắc mừnh.
Bội
tù tin
11
VẺy lộ vắi lưng ham hảc, sù chự ệéng vộ tù tin trong hảc tẺp, Hộ ệở ệỰt ệđĩc
ệiÒu mể đắc. Chóc cho Hời Hộ hảc thẺt tèt ệÓ ệỰt ệđĩc mể đắc cựa ệêi mừnh.
Pháng theo Thu Hộ
(Bịo Thiạu niến tiÒn phong, sè 119, nẽm 2000)
Gĩi ý
a) BỰn Hộ hảc tiạng Anh trong ệiÒu kiỷn vộ hoộn cờnh nhđ thạ nộo ? b) Do ệẹu bỰn Hộ ệđĩc tuyÓn ệi du hảc ẻ nđắc ngoội ?
c) Em hởy nếu biÓu hiỷn cựa sù tù tin ẻ bỰn Hộ.
d) Vừ sao con ngđêi cẵn phời tù tin ? Lộm thạ nộo ệÓ cã thÓ tù tin trong cuéc sèng ?
2 Néi dung bμi hảc
a) Tù tin lộ tin tđẻng vộo khờ nẽng cựa bờn thẹn, chự ệéng trong mải viỷc, dịm tù quyạt ệỡnh vộ hộnh ệéng mét cịch chớc chớn, khềng hoang mang dao ệéng.
Ngđêi tù tin còng lộ ngđêi hộnh ệéng cđểng quyạt, dịm nghỵ, dịm lộm.
b) Tù tin gióp con ngđêi cã thếm sục mỰnh, nghỡ lùc vộ sục sịng tỰo, lộm nến sù nghiỷp lắn. Nạu khềng tù tin, con ngđêi sỳ trẻ nến yạu ệuèi, bĐ nhá.
c) Chóng ta hởy rÌn luyỷn tÝnh tù tin bỪng cịch chự ệéng, tù giịc hảc tẺp vộ tham gia cịc hoỰt ệéng cựa tẺp thÓ, qua ệã tÝnh tù tin cựa chóng ta ệđĩc cựng cè vộ nẹng cao. Cẵn khớc phôc tÝnh rôt rÌ, tù ti, dùa dÉm, ba phời.
ỲTôc ngọ : - Chắ thÊy sãng cờ mộ ngở tay chÌo.
- Cã cụng mắi ệụng ệẵu giã.
3 Bμi tẺp
a) Hởy tù nhẺn xĐt bờn thẹn em ệở cã tÝnh tù tin chđa. Khi gẳp viỷc khã, bội khã em cã nờn lưng, cã chỉn bđắc khềng ? Hởy kÓ mét sè viỷc em lộm tèt nhê cã lưng tù tin.
b) Em ệăng ý vắi nhọng ý kiạn nộo sau ệẹy ? Vừ sao ?
(1) Ngđêi tù tin lộ ngđêi biạt tù giời quyạt lÊy cềng viỷc cựa mừnh ;
(2) Ngđêi tù tin chử mét mừnh quyạt ệỡnh cềng viỷc, khềng cẵn hái ý kiạn ai ;
(3) Ngđêi tù ti luền cờm thÊy mừnh nhá bĐ, yạu ệuèi ; (4) Ngđêi tù tin khềng lỷ thuéc, dùa dÉm vộo ngđêi khịc ; (5) Ngđêi tù tin dịm tù quyạt ệỡnh vộ hộnh ệéng ;
(6) TÝnh rôt rÌ lộm cho con ngđêi khã phịt huy ệđĩc khờ nẽng cựa mừnh ; (7) Ngđêi tù tin khềng cẵn hĩp tịc vắi ai ;
(8) Ngđêi cã tÝnh ba phời lộ ngđêi thiạu tù tin ; (9) Ngđêi tù tin luền tù ệịnh giị cao bờn thẹn mừnh.
c) Hởy ghi lỰi cờm nghỵ cựa em vÒ mét tÊm gđểng tù tin mộ em biạt.
d) Giê kiÓm tra toịn, cờ lắp ệang chẽm chó lộm bội. Hẹn lộm xong bội, nhừn sang bến trịi, thÊy ệịp sè cựa Hoộng khịc ệịp sè cựa mừnh, Hẹn véi vộng chọa lỰi bội. Sau ệã, Hẹn lỰi quay sang phời, thÊy TuÊn lộm khịc mừnh, Hẹn cuèng lến ệỡnh chĐp nhđng ệở muén, võa lóc ệã, cề giịo nhớc cờ lắp nép bội.
Em hởy nhẺn xĐt hộnh vi cựa Hẹn trong từnh huèng trến.
ệ) Em ệở rÌn luyỷn tÝnh tù tin bỪng cịch nộo ?
Bội
Sèng vộ lộm viỷc cã kạ hoỰch
12
1 Thềng tin
Ngay sau ngộy khai giờng, biạt ệđĩc thêi khoị biÓu lến lắp hỪng ngộy, NguyÔn Hời Bừnh ệở lến lỡch lộm viỷc, hảc tẺp tõng ngộy trong tuẵn nhđ sau :
Gĩi ý
a) Em cã nhẺn xĐt gừ vÒ lỡch lộm viỷc, hảc tẺp tõng ngộy trong tuẵn cựa bỰn Hời Bừnh ?
b) Em cã nhẺn xĐt gừ vÒ tÝnh cịch cựa bỰn Hời Bừnh ?
c) Em thỏ dù ệoịn xem vắi cịch lộm viỷc theo kạ hoỰch nhđ Hời Bừnh thừ sỳ
ệem lỰi nhọng kạt quờ gừ ?
d) TỰi sao phời lộm viỷc cã kạ hoỰch ? Nạu lộm viỷc khềng cã kạ hoỰch thừ cã lĩi, cã hỰi gừ ?
2 Néi dung bμi hảc
a) Sèng, lộm viỷc cã kạ hoỰch lộ biạt xịc ệỡnh nhiỷm vô, sớp xạp nhọng cềng viỷc hỪng ngộy, hỪng tuẵn mét cịch hĩp lÝ ệÓ mải viỷc ệđĩc thùc hiỷn ệẵy ệự, cã hiỷu quờ, cã chÊt lđĩng.
b) Kạ hoỰch sèng vộ lộm viỷc phời ệờm bờo cẹn ệèi cịc nhiỷm vô : rÌn luyỷn, hảc tẺp, lao ệéng, hoỰt ệéng, nghử ngểi, gióp gia ệừnh.
Buữi Thụ
Sịng
(Tõ 6h30 ệạn 11h30)
ChiÒu (Tõ 14h ệạn 17h)
Tèi (Tõ 19h ệạn 22h)
hai Lến lắp Tù hảc Hảc thếm ngoỰi ngọ
ba Lến lắp Tù hảc Xem tivi
tđ Lến lắp ậạn lắp hảc tin hảc Xem tivi
nẽm Lến lắp Tù hảc Xem tivi
sịu Lến lắp Tù hảc Xem tivi
bờy Lến lắp ậạn thđ viỷn ệảc
thếm sịch
Sinh hoỰt CLB tỰi Nhộ Vẽn hoị
Chự nhẺt - Tù hảc ệạn 9h
- Dản dứp nhộ cỏa Nghử ... ấn lỰi bội 1 tuẵn
c) Cẵn biạt lộm viỷc cã kạ hoỰch vộ biạt ệiÒu chửnh kạ hoỰch khi cẵn thiạt.
d) Phời quyạt tẹm vđĩt khã, kiến trừ, sịng tỰo thùc hiỷn kạ hoỰch ệở ệẳt ra.
ệ) Lộm viỷc cã kạ hoỰch sỳ gióp chóng ta chự ệéng, tiạt kiỷm thêi gian, cềng sục vộ ệỰt hiỷu quờ trong cềng viỷc.
3 Bμi tẺp
a) Em hiÓu thạ nộo lộ sèng vộ lộm viỷc cã kạ hoỰch ?
b) ẻlắp bỰn Hời Bừnh, cã bỰn Vẹn Anh tuẵn nộo còng xẹy dùng kạ hoỰch rÊt chi tiạt (xem kạ hoỰch lộm viỷc tuẵn cựa Vẹn Anh) vộ thùc hiỷn rÊt nghiếm tóc.
Nạu vừ lÝ do ệẳc biỷt khềng thùc hiỷn ệóng kạ hoỰch, Vẹn Anh ệÒu từm cịch ệiÒu chửnh hĩp lÝ vộo thêi gian thÝch hĩp. Cưn bỰn Phi Hỉng chỬng lộm kạ hoỰch gừ cờ : mai thi, hềm nay vÉn ệi chểi cờ ngộy, nhiÒu khi quến nhọng yếu cẵu mộ thẵy, cề
giịo giao vÒ nhộ.
Kạ hoỰch lộm viỷc tuẵn cựa Vẹn Anh
Giê Thụ
5h- 5h30
5h30- 6h30
6h30- 12h
12h- 14h
14h- 16h30
16h30- 19h
19h- 22h30
22h30- 23h
hai TẺp thÓ dôc
- Dản dứp nhộ - ẽn sịng
ậạn trđêng hảc
- ¡n trđa - Rỏa bịt - Nghử ngểi
- Tù hảc
- Chểi cẵu lềng (30Ỗ) - NÊu cểm - ¡n, nghử
- Tù hảc - ậảc bịo 30Ỗ giọa giê
Lộm viỷc riếng. Sau
ệã ệi ngự
ba nt nt nt nt Hảc lắp
nhỰc nt
Sinh hoỰt CLB (19h-21h) - Tù hảc
nt
tđ nt nt nt nt Tù hảc nt
- Xem phim - Tù hảc
nt
nẽm nt nt nt nt
- Tù hảc - Hảc lắp tin hảc (16h-17h)
nt
- Xem thêi sù
- Tù hảc
nt
sịu nt nt nt nt Hảc lắp
toịn nt Tù hảc nt
bờy nt nt nt nt Sinh hoỰt
CLB nt Nghử
(xem tivi) nt Chự
nhẺt nt nt Dản nhộ,
xem tivi nt Tù hảc nt ậảc thếm
sịch nt
1 Truyỷn ệảc
Mét tuữi thể bÊt hỰnh
Tềi gẳp em khi ệạn thẽm trđêng giịo dđìng. ậã lộ mét em bĐ nhanh nhứn, vui tÝnh, cã ệềi mớt to thềng minh. Khi ệđĩc hái vừ sao lỰi ẻ ệẹy, em ệở kÓ cho tềi nghe vÒ tuữi thể cựa mừnh.
Em cã nhẺn xĐt gừ vÒ cịch sèng vộ lộm viỷc cựa hai bỰn Vẹn Anh vộ Phi Hỉng ? c) Em hởy so sịnh hai bờn kạ hoỰch cựa Hời Bừnh, Vẹn Anh vộ nhẺn xĐt đu, nhđĩc ệiÓm cựa mẫi bờn kạ hoỰch.
d) Cã quan niỷm cho rỪng : Chử cã thÓ xẹy dùng kạ hoỰch hỪng ngộy, hỪng tuẵn, hỪng thịng, hỪng nẽm, khềng thÓ xẹy dùng kạ hoỰch sèng vộ lộm viỷc dội hển.
Em ệăng từnh hay phờn ệèi ? Vừ sao ?
ệ) Em hởy lẺp kạ hoỰch lộm viỷc mét tuẵn. Khi lẺp kạ hoỰch em cã cẵn trao
ệữi vắi bè mứ hoẳc ngđêi khịc trong gia ệừnh khềng ? Vừ sao ?
e) Hởy trao ệữi trđắc nhãm, tữ (hoẳc lắp) vÒ viỷc thùc hiỷn kạ hoỰch hảc tẺp, lộm viỷc cựa cị nhẹn hỪng tuẵn. Phẹn tÝch nguyến nhẹn cựa viỷc thùc hiỷn tèt hoẳc chđa tèt kạ hoỰch ệã.
Bội
quyÒn ệđĩc bờo vỷ, chẽm sãc vộ giịo dôc cựa trĨ em viỷt nam
13
Các quyền của trẻ em
Khi mới sinh, cha mẹ đặt tên em là Phan Văn Thái. Lúc trở thành trẻ bụi đời, đồng bọn gọi em là Ba Chẽ, bởi sau một lần đánh nhau, một bàn tay em chỉ còn 3 ngón.
1 2
3
4 5
Vắi cịi tến Êy ệở nãi lến cuéc sèng phiếu bỰt, bÊt hỰnh cựa Thịi. ậạn nay, em mắi trưn 13 tuữi, nhđng tuữi thể cựa em ệở ệẵy nhọng bÊt hỰnh, tựi hên vộ cờ téi lẫi.
Nẽm em lến 4 tuữi, bè mứ li hền, cờ hai ệÒu bá em ệi từm hỰnh phóc riếng. Em
ệđĩc bộ ngoỰi nuềi dđìng, khi bộ giộ khềng ệự sục lộm nuềi chịu nọa, em phời rỏa bịt thuế kiạm sèng. Chụng kiạn cờnh lộm lông vÊt vờ cựa chó bĐ ệang tuữi cớp sịch
ệạn trđêng, mét bộ tèt bông ệở ệem em vÒ nuềi. Do khềng ệđĩc dỰy bờo chu ệịo, mét nẽm sau em ệở lÊy cớp xe ệỰp cựa mứ nuềi, bá lến Hộ Néi vộ trẻ thộnh kĨ bôi
ệêi chuyến cđắp giẺt ẻ cẵu Long Biến. Phời mÊt mét thêi gian cịc trinh sịt mắi bớt quờ tang cẺu bĐ ệở gẹy bao phiÒn toịi cho khịch qua cẵu. TỰi cể quan Cềng an, Thịi thó nhẺn : ỘMẫi ngộy chịu tham gia cđắp giẺt ẻ cẵu Long Biến tõ mét ệạn hai vô. Sè tiÒn cđắp ệđĩc dỉng ệÓ ẽn uèng, tèi ệạn chịu ngự ẻ gẵm cẵuỢ.
Tềi hái em : Ộẻệẹy thạ nộo ?Ợ. Em hăn nhiến trờ lêi : ỘThÝch lớm chó Ự. Chịu
ệđĩc ẽn uèng ệẵy ệự, ệđĩc ệi hảc, lỰi chỬng phời lo từm chẫ ngự mẫi khi trêi mđa.Ợ
Pháng theo Kim Quý
(Bịo Cềng an nhẹn dẹn, ngộy 22-12-2000)
Gĩi ý
a) Theo em, vừ sao Thịi cã nhọng hộnh vi vi phỰm phịp luẺt ?
b) Thịi ệở khềng ệđĩc hđẻng nhọng quyÒn gừ so vắi cịc bỰn cỉng lụa tuữi ? c) Theo em, Thịi phời lộm gừ ệÓ trẻ thộnh ngđêi tèt ?
d) Nếu cịc quyÒn cựa trĨ em ệđĩc thÓ hiỷn trong tranh 1, 2, 3, 4, 5.
2 Néi dung bμi hảc
a) QuyÒn ệđĩc bờo vỷ, ch
