ĐỀ SỐ 3 BỘ ĐỀ THI THPT QUỐC GIA CHUẨN CẤU TRÚC BỘ GIÁO DỤC Môn: Ngữ văn
Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian phát đề
I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm)
Đọc văn bản dưới đây và thực hiện các yêu cầu:
Chúng tôi có một kế hoạch kinh tế rất lớn. Chúng ta sẽ tăng gấp đôi tốc độ tăng trưởng hiện tại và trở thành nền kinh tế mạnh nhất thế giới. Đồng thời chúng ta sẽ đi cùng với những quốc gia sẵn sàng ủng hộ chúng ta. Chúng ta sẽ có được những mối quan hệ tuyệt vời. Không có ước mơ nào là quá lớn, không có thử thách nào là quá khó. Không có gì thuộc về tương lai chúng ta muốn chạm tới mà chúng ta không thể thực hiện được.
Nước Mĩ sẽ không chấp nhận những gì mà không phải là tốt nhất. Chúng ta phải đòi lại số phận của nước ta và có những ước mơ lớn, táo bạo và liều lĩnh. Chúng ta phải làm điều đó. Một lần nữa, chúng ta sẽ mơ về những điều đẹp đẽ, thành công cho đất nước.
(Trích Bài phát biểu nhận chức Tổng thống Mĩ của Donal Trum, 09 –11 – 2016) Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản trên?
Câu 2. Lời phát biếu của Donal Trum đã đặt ra những mục tiêu gì cho nước Mĩ trong tương lai?
Câu 3. Nêu nội dung chính của lời phát biểu trên?
Câu 4. Anh (chị) hiểu như thế nào về câu nói: Không có ước mơ nào là quá lớn, không có thử thách nào là quá khó?
II. LÀM VĂN (7,0 điểm) Câu 1. (2,0 điểm)
Anh (chị) hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) bàn luận về vấn đề được trích trong phần Đọc hiểu: Không có gì thuộc về tương lai chúng ta muốn chạm tới mà chúng ta không thể thực hiện được.
Câu 2. (5,0 điểm)
Chữ người tử tù là một khúc tráng ca ca ngợi cái đẹp bất diệt (...) đem đến cho người dọc niềm tin vào sức mạnh cứu vớt con người của cái đẹp.
(Theo Văn xuôi lãng mạn Việt Nam trong nhà trường phổ thông) Anh (chị) hãy phân tích tác phẩm Chữ người tử tù của Nguyễn Tuân để làm rõ nhận định trên.
HƯỚNG DẪN GIẢI ĐỀ THI I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm)
Câu 1. – Phương thức biểu đạt chính là nghị luận.
Câu 2. – Mục tiêu là đưa nước Mĩ trở thành nền kinh tế mạnh nhất trên thế giới.
Câu 3. Nội dung chính:
– Thể hiện khát vọng và nỗ lực thực hiện khát vọng của nước Mĩ.
Câu 4. – Khẳng định ý chí, nghị lực của con người khi thực hiện ước mơ và mục tiêu đã đặt ra.
II. LÀM VĂN (7,0 điểm)
Câu 1. (2,0 điểm) HS tham khảo nội dung dưới đây để viết đoạn văn:
1. Giải thích
– Từ "tương lai" là mơ ước, dự định, mục đích, là cái đích của ước mơ, là thành công mà con người đang hướng tới. Khái quát lại vấn đề qua câu nói: Khẳng định con người có thể hoàn toàn đạt được ước mơ, mục đích nếu kiên trì, nỗ lực.
2. Phân tích
– Tầm quan trọng của ước mơ đối với sự thành công của mỗi con người trong cuộc sống.
– Cần phải làm gì để thực hiện ước mơ. (HS lấy dẫn chứng).
– Ước mơ phải đúng đắn, phù hợp với khả năng, phải có hành động đúng mới có ý nghĩa.
– Không nên ước mơ viển vông xa vời thực tế.
3. Bài học nhận thức
– Mỗi người cần biết xây dựng cho mình những ước mơ phù hợp, cao đẹp và biết hành động đúng đắn để biến ước mơ thành hiện thực.
Câu 2. (5,0 điểm) 1. Mở bài
– Khi nhắc tới lối văn chương luôn khát khao hướng tới chân – thiện – mĩ, người ta thường nhắc tới Nguyễn Tuân – một nghệ sĩ suốt đời đi tìm cái đẹp. Ông được đánh giá là một trong những cây bút tài hoa nhất của nền văn học Việt Nam hiện đại. Trong các sáng tác của Nguyễn Tuân, các nhân vật thường được miêu tả, nhìn nhận như một nghệ sĩ về tài năng xuất chúng, về cái đẹp tinh thần như: Chiếc ấm đất, Chén trà sương... và một lần nữa, chúng ta lại bắt gặp chân dung tài hoa trong thiên hạ, đó là Huấn Cao trong tác phẩm Chữ người tử tù.
– Chữ người tử tù là ánh sáng lung linh ngời chói nhất, đa màu sắc nhất để tô điểm cho tuyệt tác Vang bóng một thời đã thể hiện một bút pháp thật sắc sảo với từng câu văn, nét chữ như chất chứa cả đại dương ý nghĩa cuồn cuộn dâng trào của nhà văn Nguyễn Tuân. Chữ người tử tù thật sự đi vào lòng người khi Nguyễn Tuân đã biết tạo dựng một nhân vật điển hình, một khúc tráng ca ca ngợi cái đẹp bất diệt (...) đem đến cho người đọc niềm tin vào sức mạnh cứu vớt con người của cái đẹp.
2. Thân bài
2.1. Giải thích ý kiến
– Tráng ca là bài ca với âm hưởng hùng tráng, mạnh mẽ.
– Cái đẹp là phạm trù cơ bản và trung tâm của mĩ học. Cái đẹp có trong thiên nhiên, trong sản phẩm lao động, ở con người và trong nghệ thuật. Nếu nói, những hoạt động của con người đều bị chi phối bởi quy luật cái đẹp thì nghệ thuật là nơi tập trung cao nhất của quy luật đó.
Trong nghệ thuật nói chung, trong văn chương nói riêng, cái đẹp của nội dung cũng phải phù hợp với cái đẹp của hình thức.
– Nói cái đẹp trong Chữ người tử tù “đem đến cho người đọc niềm tin vào sức mạnh cứu vớt con người của cái đẹp" là nói đến khả năng hướng thiện của cái đẹp; khả năng dẫn dắt,
"hướng đạo" và giúp con người có thêm sức mạnh trên con đường thực hành "thiện lương".
2.2. Phân tích tác phẩm Chữ người tử tù để làm rõ nhận định
Cái đẹp trong Chữ người tử tù là cái đẹp siêu việt, trác tuyệt; nó tập trung thể hiện cái đẹp của con người – chủ yếu là ở hình tượng nhân vật Huấn cao – và cái đẹp của chữ.
a. Cái đẹp toát lên từ nhân vật Huấn Cao
– Nguyên mẫu của Huấn cao là danh sĩ Chu thần Cao Bá Quát – nguyên mẫu nghệ sĩ anh hùng trong thực tế lịch sử.
– Huấn Cao được xây dựng nên như hình tượng nghệ thuật – nơi thể hiện sức mạnh của chân – thiện – mĩ: (Lưu ý: Trong khi làm bài phần này học sinh phân tích ngắn gọn nhân vật Huấn Cao để chứng minh).
+ Một Huấn Cao mang vẻ đẹp uy nghi của bậc hào kiệt, một trang anh hùng.
+ Huấn Cao tỏa ngời bởi vẻ đẹp của thiên lương trong sáng.
+ Huấn Cao rực rỡ trong vẻ đẹp của người nghệ sĩ tài hoa, có tài viết thư pháp.
+ Cái đẹp của chữ.
– Thú chơi chữ là thú chơi cao sang dành riêng cho "tao nhân mặc khách".
– Viết chữ đẹp là một hoạt động sáng tạo nghệ thuật, người viết chữ đẹp là nghệ sĩ.
– Chữ của Huấn Cao là "vật báu trên đời" bởi nó rất đẹp, nó là hiện thân cho cốt cách tài hoa, cho khí phách, cho thiên lương, là hiện thân sinh động đầy đủ cho quan niệm về cái đẹp b. Cảnh cho chữ
– Một cảnh tượng xưa nay chưa từng có:
+ Trong buồng giam chật chội, ẩm ướt, dơ bẩn, cái đẹp được tạo hình do đôi tay người tử tù.,
+ Sự thay đổi ngôi bậc lạ lùng: người tù thì ung dung lẫm liệt, ngục quan thì khúm núm, rụt rè.
=> Cái đẹp có thể được sản sinh trên miền đất tội ác nhưng nó không sống chung với cái ác mà có sức mạnh chiến thắng cái ác.
– Cái đẹp là nơi gặp gỡ của những tấm lòng:
+ Cái đẹp đã đem viên quản ngục đến gần người tử tù để giữa họ có một sự tri ngộ sâu sắc – sự đồng điệu của những cái tâm trong sáng.
+ Cái đẹp toát lên từ "những nét chữ vuông tươi tắn" và từ lời khuyên chân thành cũng như cốt cách của người sáng tạo ra nó đã vạch một con đường hướng đạo cho viên quản ngục.
+ Hành động cái cúi đầu bái lạy của viên quản ngục là cái cúi đầu trước cái đẹp. Đó là cái cúi đầu để người ta "đứng thẳng người" ngẩng cao đầu đi theo "thiên lương".
=> Cái đẹp là một thứ quyền uy thực sự, thiêng liêng, tuyệt đối. Nó phải đi liền với cái chân và cái thiện.
c. Ý nghĩa của truyện
– Nhà văn đã sử dụng ngòi bút tả thực đầy kịch tính kết hợp việc khắc họa tính cách nhân vật và ngòi bút miêu tả phong cảnh nặng tính hiện thực lẫn lãng mạn.
– Những chi tiết lãng mạn trong truyện có lẽ là lời nhắn gửi của Nguyễn Tuân. Hãy vững tin vào cái đẹp như Biêlinxki nhận xét về cảm hứng lãng mạn: Cảm hứng lãng mạn là khát vọng đối với tất cả những đẹp đẽ và cao quý. Với bút pháp lãng mạn, nghệ thuật đối lập đòn bẩy và cách xây dựng nhân vật đầy cá tính đi đôi với cách tạo cảnh hấp dẫn được nhà văn Nguyễn Tuân triệt để khai thác trong toàn bộ truyện ngắn Chữ người tử từ.
3. Kết bài
– Nguyễn Tuân đã thể hiện quan niệm về cuộc sống và những quan điểm nghệ thuật tiến bộ của mình – đó là sự thống nhất giữa cái tâm và cái tài, cái đẹp và cái thiện – cái thiên lương.
Cái tâm, cái tài của người nghệ sĩ luôn đặt ra với muôn đời. Cái đẹp luôn là đích hướng tới của con người.
– Nguyễn Tuân ca ngợi cái đẹp, cái cao thượng, cái khí phách đường hoàng của tinh thần bất khuất cùng với lương tâm trong sáng của con người. Những vẻ đẹp ấy xứng đáng là những tia sáng cho muôn đời soi vào mà noi theo. Mọi người chúng ta hãy hướng về tia sáng đó thì nhất định bóng tối sẽ ngả về phía sau.
