PHẦN II NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC TẠI
2.2. Thực trạng công tác quản trị nguồn nhân lực tại Trung tâm Phát triển Dịch vụ Di
2.2.2. Công tác hoạch định nguồn nhân lực
của Trung tâm khi phải đào tạonâng cao trìnhđộ nghiệp vụcho họ.
Xét cơ cấu lao động theo tính chất công việc:
Cơ cấu lao động xét theo tính chất công việc củaTTDV bao gồm: lao động trực tiếp và lao động gián tiếp. Trong đó lao động trực tiếp chiếm tới 71,6% trong số tổng lao động của đơn vị trong năm 2014.Và qua các năm lực lượng lao động này vẫn tăng theo tỷ trọng nhưng lại giảm theo số lượng: cụ thể, năm 2015 lao động trực tiếp của Trung tâm giảm 01 người nhưng do tổng số lao động giảm nên vẫn tăng tương ứng tăng 0,75% so với năm 2014, năm 2016giảm 02 người lao động trực tiếp nhưng tổng số lao động lại giảm 04 người nên tăng tương ứng tăng1,6% so với năm 2015.
Số lượng lao động gián tiếp cũng giảm dần qua các năm do Trung tâm đã có một số người lao động luân chuyển công tác hoặc chuyển chỗ làm. Tuy nhiên số lượng lao động này chiếm tỷ lệ khá nhỏ củaTTDV.
Khó khăn:Nhưvậy với số lượng lao động gián tiếp khá thấp (chiếm 25,9% trong tổng số lực lượng lao động năm 2016), Trung tâm sẽ gặp khó khăn trong việc xây dựng kế hoạch cũng như đánh giá kết quả đào tạo. Bởi một bộ phận lao động gián tiếp là những người thực hiện công việc lập kế hoạch cũng như tổ chức thực hiện các chương trình của Trung tâm Dịch vụ, trong đó có chương trìnhđào tạo và phát triển nguồn nhân lực.
2.2.2.Công tác hoạch định nguồn nhân lực
đội ngũ cán bộ, viên chức và người lao động ngày càng hoàn thiện trong công tác phục vụ khách tham quan sử dụng dịch vụ.
-Để hiểu rõ nhu cầu nhân sự của Trung tâm trong thời gian tới, ta hãy nhìn vào bảng dưới đây:
Bảng2.4: Bảng nhu cầu nhân lực của TTDV trong thời gian tới
Đvt: Người
STT Chức danh Số lượng
hiện tại
Nhu cầu trong thời gian tới
Chênh lệch (±)
1 PGĐ phụ trách nhân sự 0 1 + 1
2 Nhân viên kinh doanh 3 7 +4
3 Nhân viên chăm sóc khách hàng 1 3 +2
4 Nhân viên kế toán 2 4 +2
5 Nhân viên văn thư lưu trữ 1 2 +1
6 Nhân viên lập kế hoạch 3 6 +3
7 Nhân viên công nghệ thông tin 1 2 +1
8 Nhân viên bán hàng 18 23 +5
9 Nhân viên dịch vụ 19 25 +6
Tổng cộng 48 73 +25
Nguồn: Đề án Vị trí việc làm Trung tâm Dịch vụ đến năm 2020 - Tiếp tục kiện toàn tổ chức bộ máy hoạt động của TTDV theo hướng đa dạng hoá các hoạt động kinh doanh dịch vụ đáp ứng yêu cầu phát triển trong tình hình mới.
-Đa dạng hoá các sản phẩm dịch vụ, xây dựng và quảng bá hìnhảnhTrung tâm đến các tỉnh thành trong nước và quốc tế.
-Nâng cao năng lực quản lý toàn diện, đầu tư các nguồn lực, chú trọng vào việc phát triển yếu tố con người, yếu tố then chốt để thực hiện thành công các nhiệm vụ trong thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế.
- Bằng nhiều biện pháp tạo điều kiện và có chính sách tốt nhất chăm lo đời sống và giữ chân người lao động.
Với định hướng đó, TTDV luôn xác định con người là yếu tố quan trọng nhất tạo nên thành công. Họ luôn tin tưởng rằng đội ngũ cán bộ nhân viên chuyên nghiệp, có kỹ
Trường Đại học Kinh tế Huế
năng chuyên môn nghề nghiệp cao chính là yếu tố quyết định sự thành công của hìnhảnh và thương hiệu của Trung tâm Phát triển Dịch vụ Di tích Huế.
2.2.2.2. Phân tích nguồn cung nhân lực tại TTDV
Trong hoạt động sản xuất kinh doanh của TTDV qua hơn 4 năm qua, công tác lập kế hoạch giúp TTDV định hướng được hoạt động của mình. Việc lập kế hoạch cho hoạt động kinh doanh dịch vụ trên địa bàn di tích Huế của Trung tâm bao gồm nhiều nội dung, trong đó công tác hoạch định nguồn nhân lực là một trong những nội dung cũng được đề cập đến. Theo chủ trương, đây là quá trình nghiên cứu, xác định nhu cầu nguồn nhân lực, đưa ra các chính sách và thực hiện các chương trình hoạt động đảm bảo cho Trung tâm có đủ nguồn nhân lực với các phẩm chất, kỹ năng phù hợp để thực hiện công việc có năng suất, chất lượng và đạt hiệu quả cao. Tuy nhiên, thực tế việc triển khai thực hiện của công tác hoạch định nguồn nhân lực tại đây chưa thật sự tốt, vẫn tồn tại một số mặt chưa được.
Công tác hoạch định nguồn lực của TTDV hiện nay chưa dự báo được nguồn nhân lực theo sự phát triển trong dài hạn mà chỉ thực hiệntrong việc dự báo ngắn hạn.
Theo số liệu ởbảng 2.3 cho thấy, số lượng nhân viên năm 2015 liên tục giảm từ 3,3%
đến 6,8% đến năm 2016. Nguyên nhân là do TTDV mới được thành lập và đi vào hoạt động nên các chế độ đãi ngộ chưa tốt nên một số cán bộ trẻ đã xin nghỉ việc để tìm một công việc có mức lương tương xứng hơn.
Khi có sự thiếu hụt hay khuyết vị trí công việc thì điều chuyển cán bộ từ phòng ban, bộ phận này sang phòng ban, bộ phận khác, điều nay mang tính chất xử lý, giải quyết tạm thời chưa đáp ứng được yêu cầu chuyên sâu, không tạo điều kiện cho người có chuyên môn phát huy hết đúng với năng lực của họ; chưa gắn kết nguồn nhân lực với các yêu cầu hoạt động củaTrung tâm, sự liên kết giữa việc tuyển chọn, đào tạo với phân công bố trí, sắp xếp lao động, trả lương, chia thưởng chưa thật sự hợp lý. Trong khi đó một bộ phận người lao động (do quen biết hay người thân của lãnh đạo) không nhỏ của Trung tâm chưa thật sự đáp ứng được với yêu cầu của công việc về trình độ chuyên môn nhưng vẫn phải sắp xếp, bố trí công việc và được trả lương, chia thưởng theo kiểu “bình quân”… Do vậy, công tác hoạch định chưa giúp cho TTDV thấy được nhu cầu nguồn nhân lực phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh, chưa bảo đảm
Trường Đại học Kinh tế Huế
sắp xếp đúng người cho đúng việc, vào đúng thời điểm cần thiết để linh hoạt đối phó với những thay đổi cơ chế thị trường trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế.
Công tác dự báo nhân lực tại TTDVđược thực hiện trên cơ sở nguồn bên trong và nguồn bên ngoài.
- Nguồn nhân lực bêntrong:
Nguồn nhân lực bên trong bao gồm toàn bộ nhân lực hiện đang làm việc cho Trung tâm. Công tác dự đoán nhân lực nội bộ được thực hiện trên cơ sở nguồn dữ liệu lao độngcủa Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huếbao gồm các thông tin:
Tiểu sử cánhân.
Vị trí và loại công việc đanglàm.
Thâm niên làm việc ởvị trí hiệntại.
Thâm niên trong tổchức.
Trìnhđộ giáo dục.
Các đánh giá về điểm mạnh và điểmyếu.
Các kỹ năng và lĩnh vực kiếnthức.
Dự định vềhưu.
Lịch sử về các mứclương.
Thông tin về kỷ luật và khen thưởng.
Qua bảng biến động nhân lực theo trìnhđộ ở dưới ta thấy trong vòng 3 năm trở lại đây(từ năm 2014 đến năm 2016) số lao động có trìnhđộ đại học đã giảm từ 1 năm 2015 và 2 người năm 2016 nhưng lại bổ sung thêm 01 cán bộ làm công tác quản lý có trình độ trên đại học. Cán bộ viên chứccó trình độ đại học hầu hết là cán bộ quản lý, trưởng cácbộphận phòng ban.
Trung tâmđang rất quan tâm, chú trọng phát triển nguồn nhân lực, tạo mọi điều kiện cho người lao động có thể vừa đi học vừa đi làm, hỗ trợ tiền học phí. Thường xuyên tổ chức các lớp bồi dưỡng cho nhân viên tham gia các khóa họcngắn và dài hạn nhằm nâng cao kỹ năng và nghiệpvụ.
Mục tiêu củaTrung tâm là thay đổi cơ cấu lao động phù hợp hơn, hiệuquả hơn nhằm đáp ứng chiến lược phát triển của đơn vị trong tươnglai.
Nguồn nhân lực từbên ngoài:
Trường Đại học Kinh tế Huế
Trong hoạt động kinh doanh dịch vụ của TTDV, nguồn nhân lực bên ngoài đóng vai trò rất quan trọng, không chỉ là sự thay thế cho những lao động đã nghỉ việc, lao động đến tuổi về hưu, lao động bị sa thải do vi phạm kỉ luật…mà nguồn cung lao độngtừ bên ngoài còn là nguồn nhân lực quan trọng phục vụ cho kế hoạch đầu tưtriển khai mở rộngkinh doanh củaTTDV.
Hiện nay, công tác xác định nguồn nhân lực từ bên ngoài do Ban Giám đốc và phòng Tài chính - Hành chính đảm nhận, chủ yếu thông qua các mối quan hệ của Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế và thông qua việc giới thiệu từ cán bộ, viên chức và người lao động củaTTDV.
Như vậy, với việc nắm bắt tình hình lao động bên trong và bên ngoài sẽ giúp cho Trung tâm Dịch vụ có được cái nhìn bao quát về khả năng của người lao động hiện nay. Những thông tin đó là cơ sở cho Trung tâm đưa ra những chính sách hoạch định nhân lực được khả thi.
2.2.2.3. Lập kế hoạch thực hiện
Hiện tại, TTDV có 54 CB,VC và NLĐ và trong tương lai dự tính tăng lên 80 nhân viên để đảm bảo mức tăng trưởng bình quân hàng năm là 10%. Với nguồn nhân lực hiện tại của Trung tâm không thể đủ khả năng đáp ứng nhu cầu phát triển các hoạt động kinh doanh dịch vụ, do đó Trung tâm cần:
- Tuyển thêm nhân viên vào các bộ phận như:
+ Ban Giám đốc Trungtâm cần tuyển hoặc bổ nhiệm thêm 01 Phó Giám đốc quản lý nhân sự và triển khai các hoạt động dịch vụ tại bộ phận Kinh doanh- Marketing.
+ Bộ phận kinh doanh cần tuyển thêm nhân viên có nhiệm vụ kinh doanh và chăm sóc khách hàng trực thuộc bộ phận kinh doanh quản lý (06người).
+ Bộ phận Tài chính cần tuyển thêm nhân viên kế toán làm nhiệm vụ quản lý kho, tài sản và theo dõi công nợ của Trung tâm (02 người).
+ Bộ phận Hành chính cần tuyển thêm nhân viên văn thư lưu trữ (01 người) + Bộ phận Kế hoạch dịch vụcần tuyển thêm nhân viên làm nhiệm vụ lập các kế hoạch các hoạt động dịch vụ để triển khai những chương trình trong những dịp lễ, Tết hay các chương trình“ Tuần lễ vàng” của Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đã giao phó cho TTDV (03 người).
Trường Đại học Kinh tế Huế
+ Bộ phận bán hàng cần tuyển thêm nhân viên có ưu điểm về ngoại ngữ, ngoại hình (05 người).
+ Bộ phận dịch vụ chụp ảnh mặc trang phục cần tuyển thêm 06người do một số người lao động sẽ nghỉ hưu trí theo chế độ.
- Sắp xếp lại nhân sự các phòng ban trongđơn vịsao cho phù hợp nhất với nhu cầu phát triển và tuyển dụng của Trung tâm trong thời gian tới để đảm bảo chỉ tiêu tăng trưởng 10%/năm của Trung tâm.
-Đào tạo nhân viênở các bộ phận, phòng ban đáp ứng yêu cầu chuyên môn của từng bộ phận, hay luân chuyểnnhân viên giữa các phòng ban đơn vị với nhau
Tại Trung tâm, người lao động được đào tạo những kiến thức, kỹ năng giao tiếp quốc tế đồng thời khuyến khích tính sáng tạo cá nhân và đề cao tinh thần làm việc tập thể. Trong tương lai, TTDV sẽ tiếp tục chú trọng phát triển nguồn nhân lực - một yếu tố quan trọng trong sự phát triển của đơn vị nhằm cung cấp những sản phẩm và dịch vụ tốttại khu vực di tích Huế.
Hàng năm, Trung tâm đã tổ chức nhiều khóa đào tạo kỹ năng giao tiếp và bán hàng cho toàn thể cán bộ và nguời lao động Trung tâmliên kết với trường Cao đẳng nghề du lịch Huế đào tạo về chuyên ngành kỹ năng giao tiếp và bán hàng, trường Đại hoc Ngoại ngữ Huế để đào tạo nâng cao trình độ ngoại ngữ cho đội ngũ cán bộ và người lao động.
Các khóa học được phân chia phù hợp với từng bộ phận, từng vị trí riêng biệt để nhân viên có thể cải thiện, phát triển và hoàn thiện những nghiệp vụ cơ bản trong công việc, thường xuyên gửi những chuyên viên, cán bộ quản lý và nhân viên trong Trung tâm đi đào tạo tại Trường Học viện hành chính khu vực miền Trung tại tỉnh Thừa Thiên Huế, đồng thời mời một số chuyên gia giỏi đến hợp tác và tư vấn nhằm triển khai một số hoạt động dịch vụ có hiệu quả, luôn quan tâm đến đời sống nhân viên, tạo điều kiện cho họ có mức sống cao nhất có thể thực hiện những chế độ lương, thưởng hợp lí, tạo hứng thú trong môi trường công việc.
Các chương trìnhđào tạo nguồn nhân lực mà TTDVđã thực hiện:
- Liên kết với trường Cao Đẳng NghềDu lịch Huế về đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho Trung tâm, đáp ứng được nhu cầu về nhân lực cho đơn vị đến năm 2025.
Trường Đại học Kinh tế Huế
- Từ tháng 9 đến tháng 10 hàng năm, Trung tâm luôn tổ chức đào tạo nâng cao kỹ năng giao tiếp và bán hàng do các giảng viên từ trường Đại học Ngoại ngữ Huế và trường Cao đẳng Nghề Du lịch Huế.
- Hàng nămkhi có Thông báo về việc đề xuất cử cán bộ, viên chức đi đào tạo nâng cao năng lực quản lý tại Cơ sở Học viện Hành chính khu vực Miền Trung, TTDVluôn cử cán bộ đi đào tạo và học tập các lớp về quản lý nhà nướcvà chuyên viên chính.
Như vậy TTDV đãcơ bản thực hiện được công tác lập kế hoạch tuyển dụng, sắp xếp cũng như đào tạo cán bộ hàng năm.
2.2.2.4. Kiểm tra, đánh giá quá trình thực hiện
Công tác kiểm tra, đánh giá được TTDV tiến hành song song vớiquá trình thực hiện công tác hoạch định nhân lực nhằm phát hiện và điều chỉnh những vấn đề không phù hợp trong quá trình thực hiện so với mục tiêu ban đầu đặt ra, từ đó có các biện pháp hợp lý để điều chỉnh các sai lệch đó và đưa ra được các biện pháp cân đối cung cầu nhân lực phù hợp.
Có thể nhận thấyrằng, mặc dù không rõ ràng, song quá trình xácđịnh nhân lực ởTTDV đã theo phương pháp nhất định. Dù mang tính chủ quan, kinh nghiệm nhưng khá đơn giản và ít tốn kém.
2.2.2.5.Các nhân tố ảnh hưởng đến việc hoạch định nguồn nhân lực tại TTDV
- Loại sản phẩm dịch vụ mà TTDV sẽ cung cấp tại khu vực di tích Huế và chiến lược của Trung tâm.
TTDV cung cấp các sản phẩm, dịch vụ tại các lĩnh vực:
+ Dịch vụchụpảnh mặc trang phục cung đình Huế
+ Kinh doanh các mặt hàng thủ công mỹ nghệ, hàng lưu niệm Huế.
+ Kinh doanh các sản phẩm văn hóa cung đình triều Nguyễn như: rượu Hoàng Triều Ngự tửu, Ngự trà và các dịch vụ trải nghiệm làm nón Huế, làm diều, làm hoa giấy.
+ Dịch vụ tổchức chương trình Dạtiệc Hoàng Cung tại khu vực Đại Nội Huế vào ban đêm.
Mỗi loại sản phẩm và dịch vụ mà TTDV hoạt động kinh doanhvà đưa ra thị trường sẽ yêu cầu số lượng và chất lượng lao động, kết cấu nghề nghiệp và trình
Trường Đại học Kinh tế Huế
độchuyên môn, kỹ năng lao động của nguồn nhân lực rất khác nhau. Do đó, hoạch định nguồn nhân lực cần xem xét thật kỹ mức độ phức tạp của sản phẩm dịch vụ để xác định loại lao động với cơ cấu trình độ lành nghề phù hợp. Ví dụ như ở lĩnh vựctham quan trải nghiệm làng nghề truyền thống Huế, kinh doanh và bán các mặt hàng lưu niệm được làm bằng tay đòi hỏi phải có đội ngũ nhân viên phải có tay nghề cao,chuyên nghiệp, nhanh nhạy, sáng tạo để có thể đáp ứng được nhu cầu cho du khách đến tham quan.
-Độ dài thời gian của hoạch định nhân lực
TTDV hoạt độngkinh doanh dịch vụ trong môi trườngdi tích có biến động lớn, ảnh hưởng từ nhiều bên tham gia góp ý xây dựng triển khai các hoạt động dịch vụ như từ Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế, Hội đồng trị sự Nguyễn Phúc tộc và các nhà nghiên cứu văn hóa Huế; các điều kiện kinh tế, chính trị, xã hội thay đổi nhanh chóng;
nhu cầu về sản phẩm, dịch vụ không ổn định luôn thay có tính thời vụ; quy mô của tổ chức lớn; kinh nghiệm quản lý khá tốt, do đó Trung tâm thường xác định độ dài của hoạch định nguồn nhân lực trong khoảng 3 đến 5 năm.
- Loại thôngtin và chất lượng của dự báo thông tin hoạch định nguồn nhân lực Trong quá trình hoạch định nguồn nhân lực cần phải xác định rõ: TTDV là một trong những đơn vị kinh doanh dịch vụ độc quyền tại khu vực di tích Huế vềviệc triển khai các hoạt động dịch vụ cũngnhưquản lýtổ chức, giám sát thực hiện các công việc này là vô cùng quan trọng.
Trong TTDV cần được bổ sung vào các vị trí bán hàng, kế toán,nhân viên kinh doanh do các nguyên nhân: thuyên chuyển lao động, và do những công việc mới phát sinh như tăng quy mô kinh doanh của TTDV, mở rộng thị trường kinh doanh ra các đơn vị kinh doanh dịch vụ lữ hành, các tour du lịch trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế và các thành phốkhác trên cả nước cũng như phát triển tại các thị trườngkhách du lịch lớn trên thế giới như ở châu Á và châu Âu.
Khả năng đào tạo và phát triển người lao động hiện có trong đơn vị để hoàn thành công việc được đánh giá là khá tốt so với các phòng ban như Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế hay Nhà hát nghệ thuật truyền thống Cung đình Huế khi cùng hoạt động lĩnh vực này. Trung tâmthường xuyên tổ chức các khóa đào tạo nghiệp vụ, bồi