TRƯỜNG ĐH SƯ PHẠM HỒ CHÍ MINH
ĐỀ THI THỬ THPTQG NĂM 2019
CHUẨN CẤU TRÚC CỦA BỘ GIÁO DỤC – ĐỀ 12 Môn thi: NGỮ VĂN
Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian phát đề Họ, tên thí sinh:...
Số báo danh:...
I. ĐỌC - HIỂU (3,0 điểm)
Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu:
Có một cách để bạn thấy bất hạnh chỉ trong giây lát. Đó là so sánh mình với người khác. Bất kì ai dù vô tình hay cố ý cũng có lúc so sánh mình với người khác. Và vấn đề là việc so sánh này sẽ chẳng bao giờ kết thúc cả. Có một người làm trong công ty kinh doanh mạng từ lúc công ty thành lập. Anh ta so sánh mình với một đàn anh khác làm việc tốt hơn trong công ty. Đàn anh này lại so sánh mình với vị doanh nhân đã vực dậy công ty. Vị doanh nhân nọ lại so sánh bản thân với vị doanh nhân của một doanh nghiệp hàng đầu. Vị doanh nhân của doanh nghiệp hàng đầu lại so sánh mình với Bill Gates. Vậy, theo bạn Bill Gates sẽ so sánh mình với ai? Có lẽ ông ấy sẽ so sánh với chính mình khi còn trẻ. Hoặc cũng có thể ông ấy sẽ so sánh mình với nhân viên vô danh trong công ty mới thành lập với tương lại đây triển vọng.
Việc so sánh với người khác là do xung quanh chúng ta luôn có người giỏi hơn mình. Dù bạn nhiều tiền đến đâu, đẹp trai đến đâu, xinh đến thế nào thì xung quanh bạn chắc chắn còn có người hơn thế nữa. Dù bạn có là một trong các thần tượng của cả nước thì chắc chắn bạn cũng sẽ có chút tự ti nếu so sánh bản thân với Johnny Depp hay Brad Pitt. [...] Trước đây, khi so sánh bản thân với người khác, tôi lại thấy xấu hổ khi mình đang sống trong ngôi nhà tồi tàn đến vậy. Rồi khi thấy những người có thể mua thỏa thích những thứ họ muốn, tôi lại thấy ghen tị trong lòng. Còn giờ đây, tôi đã nói lời tạm biệt với những cảm giác đó. Bởi tôi không còn tham gia vào cuộc thi “thiên hạ đệ nhất” nào nữa rồi.
(Lối sống tối giản của người Nhật, Sasaki Fumio, Nxb Lao động, tr.188-190, 2017) Câu 1: Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản.
Câu 2: Dựa vào văn bản, anh (chị) hãy trình bày vắn tắt sự thay đổi trong nhận thức và hành động của tác giả.
Câu 3: Theo tác giả, vì sao chúng ta luôn thích so sánh bản thân với người khác?
Câu 4: Anh (chị) có đồng ý với ý kiến của tác giả: “Có một cách để bạn thấy bất hạnh chỉ trong giây lát.
Đó là so sánh mình với người khác” không? Vì sao?
II. LÀM VĂN (7,0 điểm) Câu 1 (2,0 điểm):
Từ văn bản trên, hãy viết đoạn văn khoảng 200 từ nêu ý kiến của anh (chị) về ý nghĩa của sự khác biệt.
Câu 2 (5,0 điểm):
Cảm nhận đoạn trích sau trong bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh:
“Dẫu xuôi về phương bắc Dấu ngược về phương nam
Trang 1
Nơi nào em cũng nghĩ Hướng về anh - một phương
Ở ngoài kia đại dương Trăm nghìn con sóng đó Con nào chẳng tới bờ Dù muôn với cách trở
Cuộc đời tuy dài thế Năm tháng vẫn đi qua Như biển kia dẫu rộng Mây vẫn bay về xanh
Làm sao được tan ra Thành trăm con sóng nhỏ Giữa biển lớn tình yêu Để ngàn năm còn vỗ.”
Liên hệ đoạn trích trên với đoạn thơ sau trong bài thơ Vội vàng của Xuân Diệu để so sánh về nét độc đáo của mỗi nhà thơ trong cách thể hiện khát khao:
“Ta muốn ôm
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn;
Ta muốn riết mây đưa và gió lượn, Ta muốn say cánh bướm với tình yêu, Ta muốn thâu trong một cái hồn nhiều Và non nước, và cây, và cỏ rạng,
Cho chếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng Cho no nê thanh sắc của thời tươi,
- Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!”
--- HẾT ---
HƯỚNG DẪN GIẢI CHI TIẾT I. ĐỌC-HIỂU (3,0 điểm)
Câu 1: (0,5 điểm)
Phương thức biểu đạt chính của văn bản: Nghị luận.
Câu 2: (0,5 điểm)
Sự thay đổi trong nhận thức và hành động của tác giả:
Trước đây, tác giả thường cảm thấy xấu hổ và ghen tị khi so sánh bản thân với người khác, còn bây giờ, khi ngừng so sánh bản thân với người khác, tác giả đã không còn những cảm giác đó nữa.
Trang 2
Câu 3: (1,0 điểm)
Theo tác giả, chúng ta luôn thích so sánh bản thân với người khác vì:
• Con người thường mang mặc cảm thua thiệt, tự ti, xấu hổ khi thua kém người khác.
• Xung quanh chúng ta luôn có những người vượt trội hơn mình về mọi mặt.
Câu 4: (1,0 điểm)
Ý kiến trên hoàn toàn đúng đắn, vì những nguyên nhân sau:
• Việc so sánh bản thân với người khác có thể tạo ra những cảm xúc tiêu cực: ghen ghét, đố kị... Đó đều là những tính cách tiêu cực.
• So sánh mãi bản thân với người khác khiến con người lạc hướng thậm chí mất đi động cơ đúng đắn để phấn đấu.
• Việc so sánh sẽ không bao giờ kết thúc nếu bạn không chấp nhận và hài lòng với những thứ đang thuộc về mình.
II. LÀM VĂN (7,0 điểm):
Câu 1: (2,0 điểm)
Có thể nêu một số nội dung sau:
• Sự khác biệt làm cho cuộc sống thêm sắc màu và đa dạng.
• Sự khác biệt giúp bạn tạo nên dấu ấn phong cách cá nhân, mở ra lối đi riêng cho bản thân.
• Sự khác biệt trong suy nghĩ sẽ thúc đẩy khả năng sáng tạo của con người, mang đến những kết quả bất ngờ, những giá trị vượt trội cho cuộc sống.
(Lưu ý: Học sinh viết thành đoạn văn) Câu 2: (5,0 điểm)
Cảm nhận đoạn thơ trong bài Sóng của Xuân Quỳnh. Liên hệ với đoạn trích trong bài thơ Vội vàng của Xuân Diệu để so sánh về nét độc đáo của mỗi nhà thơ trong cách thể hiện khát khao.
a. Vài nét về tác giả, tác phẩm
Xuân Quỳnh (1942 - 1988) là nhà thơ nữ tiêu biểu cho những nhà thơ trẻ thời chống Mỹ. Ngay từ những tác phẩm đầu tay nữ sĩ đã thể hiện một hồn thơ phong phú, hồn nhiên, tươi tắn của một trái tim phụ nữ hồn hậu, chân thành, nhiều âu lo và luôn da diết trong khát vọng hạnh phúc bình dị đời thường. Được sáng tác vào ngày 29/12/1967 tại biển Diêm Điền (Thái Bình) trong giai đoạn kháng chiến chống Mĩ, bài thơ này được in trong tập Hoa dọc chiến hào, xuất bản năm 1968.
b. Cảm nhận đoạn thơ
• Hình tượng sóng gắn liền với lòng chung thủy sắt son: Khoảng không gian đặt ra trong khổ thơ nói lên độ dài cách trở, gian lao của thực tế với con người. Phương hướng, khoảng cách đặt ra xa bao nhiêu thì lòng người lại thể hiện rõ sự chung thủy bấy nhiêu - chỉ hướng về “một phương”. Câu thơ như một lời khẳng định mạnh mẽ, dứt khoát. Khổ thơ đặt ra nhiều thử thách, nhiều cách trở nhưng cũng thể hiện được sự quyết tâm của con người.
• Hình tượng sóng gắn liền với niềm tin và những âu lo trong tình yêu: Sau những say đắm, đam mê, trải lòng theo nỗi nhớ, Xuân Quỳnh nhận ra một điều: tình yêu thăng hoa đến đâu chăng nữa cũng phải gắn với cuộc đời, mà cuộc đời lại thường hay thay đổi. Chính vì vậy, người đang yêu phải có đủ nghị lực, niềm tin để vượt mọi bão giông, thử thách của đời thường. Một loạt các chi tiết tương phản được lặp đi lặp lại như đã nói
Trang 3
ở trên đã khẳng định niềm tin của nhà thơ vào sức mạnh và tương lai của tình yêu: dù có muôn vàn khó khăn, trở ngại thì đích đến cuối cùng của tình yêu vẫn là hạnh phúc.
• Hình tượng sóng gắn liền với khát vọng tình yêu vô biên, vĩnh hằng: Khổ thơ cuối thể hiện niềm mong ước nhưng cũng là sự tự nhủ thầm đầy nữ tính: “em” muốn “tan ra”, hòa nhập vào muốn con sóng kia, muốn cái tôi nhỏ bé hóa thành trăm con sóng giữa biển cả mênh mông. Nhân vật trữ tình như mong muốn hòa lẫn với bể đời rộng lớn, bứt mình ra khỏi những nhọc nhằn, lo toan thường nhật để chìm ngập trong tình yêu tuổi trẻ, trong ngọt ngào và hạnh phúc. Ước mong tồn tại vĩnh hăng trên cõi đời này thôi thúc, giục giã đến không ngờ. Hình ảnh trong thơ đầy sức sáng tạo, tình yêu được ví như biển lớn mênh mông, tâm hồn xao động mãnh liệt thành trăm con sóng cảm xúc vỗ miên man, bất tận. Lời thơ, nhịp thơ có phần nhanh hơn, mạnh hơn, gấp gáp hơn khiến bài thơ còn vang vọng mãi những khát khao.
c. Đánh giá
• Tình yêu được bộc lộ qua cặp hình tượng song hành, chuyển hoá lẫn nhau là sóng và em. Sóng vừa là hình tượng vừa là biểu tượng cho tâm hồn và tình yêu của người phụ nữ.
• Thể thơ năm chữ, cách ngắt nhịp, phối âm tạo nên nhịp điệu khi khoan hoà khi dồn dập; ngôn ngữ thơ giản dị, tự nhiên, giàu xúc cảm và được tổ chức theo lối hộ ứng, song hành tạo nên liên tưởng về những con sóng trùng điệp miên man; giọng thơ vừa tha thiết vừa sâu lắng.
d. Liên hệ so sánh
* Giống:
• Ít nhiều đề cập đến khát khao mãnh liệt gắn với một đối tượng cụ thể.
• Hình tượng thơ đa nghĩa, sử dụng đa dạng các hình thức điệp khiến giọng thơ tha thiết, sôi nổi.
* Khác:
SÓNG
• Khát khao mãnh liệt hướng đến tình yêu đạt đến sự vô cùng vô tận.
• Cảm xúc thể hiện đa dạng, bộc lộ thế giới tâm trạng phức tạp của tình yêu đôi lứa.
• Hình tượng “sóng” chi phối cảm xúc và hình thức đoạn thơ: thể thơ năm chữ và cấu trúc cân xứng như nhịp sóng vỗ bờ, kết cấu song hành phù hợp với nội dung thể hiện; giọng thơ vừa tha thiết vừa sâu lắng.
VỘI VÀNG
• Hướng đến khát vọng tận hưởng cuộc đời tươi đẹp và tình yêu tràn đầy.
• Cảm xúc biểu hiện đơn giản nhưng có trữ lượng khát khao mạnh mẽ.
• Hình tượng thơ phong phú, đa dạng; thể thơ tự do dạt dào cảm xúc, làn sóng điệp ngữ, điệp từ, liệt kê, động từ, tính từ khiến nhịp thở thêm dồn dập, hối hả.
Trang 4
