Soạn:………
Giảng:……… Tiết 1 CHỦ ĐỀ 1: VĂN BẢN THUYẾT MINH
ĐẶC ĐIỂM CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH VÀ SỬ DỤNG BIỆN PHÁP NGHỆ THUẬT
TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH I. Mục tiêu
1. Kiến thức
- Hs ghi nhớ được những đặc điểm cơ bản của văn bản thuyết minh.
- Hiểu được tác dụng của việc sử dụng 1 số biện pháp NT trong VBTM.
2. Kĩ năng
- Biết cách sử dụng 1 số biện pháp NT vào VBTM.
- Kĩ năng sống: kĩ năng nhận thức, kĩ năng ra quyết định.
3. Thái độ
- Có ý thức trong học tập.
4. Năng lực hướng tới
- Năng lực phát hiện, phân tích, trình bày.
II. Chuẩn bị
- GV: sgk, giáo án
- HS ôn lại lý thuyết văn TM III. Phương pháp, kĩ thuật
- PP vấn đáp, thảo luận
- KT hỏi trả lời, chia nhóm, trình bày 1 phút VI. Tiến trình các hoạt động dạy và học
1. Ổn định (1’)
2. Kiểm tra bài cũ (Kết hợp trong bài giảng) 3. Bài mới
Hoạt động của thầy và trò Nội dung
Hoạt động 1 (10’)
- Mục tiêu: Nhớ được khái niệm về văn bản thuyết minh, đặc điểm và các phương pháp thuyết minh
- PP vấn đáp - KT hỏi trả lời
I. Văn bản thuyết minh
1. Khái niệm: là kiểu văn bản thông dụng trong mọi lĩnh vực đời sống nhằm cung cấp tri thức về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân… của các hiện tượng và sự vật trong tự nhiên, xã hội bằng phương thức trình bày giới thiệu, giải thích.
2. Đặc điểm
- Hình thức: cá nhân
? VBTM là gì ?
? Đặc điểm chủ yếu của VBTM
? VBTM được viết ra nhằm mục đích gì ?
( Cung cấp những nhận biết về các sự vật, hiện tượng trong TN XH)
? Các p2 thuyết minh thường dùng?
...
...
Hoạt động 2: 10’
- Mục tiêu: Biết sử dụng một số biện pháp nghệ thuật và tác dụng của những biện pháp nghệ thuật đó trong văn bản thuyết minh
- PP vấn đáp - KT hỏi trả lời
- Hình thức: cá nhân
? Các biện pháp nghệ thuật thường được sử dụng trong văn bản thuyết minh là gì?
? Để vận dụng tốt các biện pháp nghệ thuật, đòi hỏi người viết
- Tri thức trong văn bản thuyết minh đòi hỏi khách quan, xác thực, hữu ích cho con người.
- Văn bản thuyết minh cần được trình bày chính xác, rõ ràng, chặt chẽ và hấp dẫn.
3. Các phương pháp thuyết minh - Nêu định nghĩa, giải thích, giới thiệu.
- Phân tích, phân loại.
- So sánh.
- Nêu ví dụ - Nêu số liệu - Liệt kê
II. Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh
1. Một số biện pháp nghệ thuật trong VBTM.
- Các biện pháp nghệ thuật thường được sử dụng trong văn bản thuyết minh là kể chuyện, tự thuật, đối thoại( hỏi - đáp) theo lối ẩn dụ, nhân hoá, các hình thức vè, diễn ca…
- Để thực hiện mục đích này, người viết cần phát huy trí tưởng tượng, liên tưởng, vận dụng phép nhân hoá ẩn dụ, so sánh để khơi gợi cảm xúc về đối tượng thuyết minh, cũng có thể dùng lối vè diễn ca để thuyết minh cho dễ nhớ.
2. Tác dụng
- Các biện pháp nghệ thuật được sử dụng cần thích
phải đạt những yêu cầu gì?
? Việc sử dụng một số biện pháp nghệ thuật có tác dụng gì?
...
...
Hoạt động 3: 20’
- Mục tiêu: Vận dụng viết văn bản thuyết minh
- PP vấn đáp, thảo luận
- KT hỏi trả lời, chia nhóm, trình bày 1 phút
- Hình thức: cá nhân, nhóm Gv: Y/c hs đọc bài tập trong sgk.
- Gv chia lớp thành 3 nhóm, y/c các nhóm thảo luận theo câu hỏi trong sgk, t/g 5’.
- Các nhóm thảo luận, đại diện trình bày kết quả. Nhóm khác nhận xét.
- Gv sửa chữa, bổ sung.
………
………
hợp, góp phần làm nổi bật đặc điểm của đối tượng cụ thể, gây hứng thú cho người đọc nhưng không được làm lu mờ đối tượng thuyết minh.
III. Luyện tập
Bài 1
a. VB có t/c thuyết minh
- Thể hiện ở chỗ giới thiệu loài ruồi rất có hệ thống + Những t/chất chung về họ, giống, loài, về tập tính sinh sống, sinh đẻ, đ2 cơ thể
+ Ý thức giữ gìn vệ sinh phòng bệnh diệt ruồi
* Phương pháp thuyết minh - Định nghĩa: thuộc họ côn trùng - Phân loại: Các loại ruồi
- Số liệu: số vi khuẩn, số lượng sinh sản - Liệt kê:
b. Các biện pháp nghệ thuật - Nhân hoá
- Có tình tiết kể chuyện ẩn dụ miêu tả.
* Tác dụng: gây hứng thú cho bạn đọc vừa là truyện vui, vừa là học thêm tri thức.
Bài 2 : Đoạn văn nhằm nói về tập tính của chim cú dưới dạng một ngộ nhận (định kiến) thời thơ ấu sau lớn lên đi học mới có dịp nhận thức lại sự nhầm lẫn cũ. Bp nghệ thuật ở đây chính là lấy ngộ nhận hồi nhỏ làm đầu mối câu chuyện.
4. Củng cố (1’)
- Sử dụng các biện pháp nghệ thuật trong VBTM có tác dụng gì? Có phải VBTM nào cũng sử dụng các BPNT được k? Vì sao?
5. Hướng dẫn về nhà (3’)
- Học sinh về nhà sưu tầm các văn bản thuyết minh về con vật, cây cối, di tích lịch sử hoặc danh lam thắng cảnh
+ Nhóm 1: Thuyết minh về di tích lịch sử trên quê hương Đông Triều + Nhóm 2: Thuyết minh về đồ dung
+ Nhóm 3: Thuyết minh về con vật nuôi
- Tiết sau trình bày phần sưu tầm theo tổ và cá nhân V. Rút kinh nghiệm
...
...
...
...
