1. Đặt vấn đề
Kỷ luật quân sự là một hình thức đặc biệt của kỷ luật mà đặc trưng của nó được quyết định từ tính chất hoạt động quân sự. Quân đội là một tổ chức quân sự đặc biệt, nên đòi hỏi mỗi quân nhân phải có kỷ luật đặc biệt, ý thức chấp hành triệt để vô điều kiện mệnh lệnh, chỉ thị của người chỉ huy. Khi nói về ý nghĩa của kỷ luật V.I.Lênin viết: “Nếu suy nghĩ đến cùng, do nguyên nhân sâu xa mà có được cái kỳ tích lịch sử là một nước suy yếu, bị kiệt quệ và lạc hậu lại chiến thắng được những nước hùng cường nhất thế giới, thì chúng ta thấy nguyên nhân đó là chế độ tập trung, kỷ luật và tinh thần hy sinh chưa từng có”1.
Hoạt động rèn luyện kỷ luật là một đòi hỏi bắt buộc đối với mỗi quân nhân, một hoạt động diễn ra thường xuyên liên tục trong mọi điều kiện, hoàn cảnh của hoạt động quân sự; một nguyên tắc trong xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại; điều kiện tiên quyết bảo đảm cho quân đội có sự tập trung thống nhất cao về ý chí và hành động, hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao;
một trong những yếu tố cơ bản để tạo nên sức mạnh chiến đấu và chiến thắng của Quân đội nhân dân Việt Nam như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định:
“Quân đội không có kỷ luật, đánh giặc nhất định thua”2 hay “Quân đội mạnh là nhờ giáo dục khéo, nhờ chính sách đúng và nhờ kỷ luật nghiêm”3. Bởi vậy, kỷ luật nghiêm minh đã trở thành truyền thống tốt đẹp của Quân đội nhân dân Việt Nam.
Nếu hoạt động rèn luyện kỷ luật quân sự trong giờ huấn luyện là sự tuân thủ mọi quy định, chế độ nền nếp sinh hoạt, học tập dưới sự điều khiển, quản
lý trực tiếp của các lực lượng sư phạm thì hoạt động rèn luyện kỷ luật quân sự ngoài giờ huấn luyện là một trong những nội dung, biện pháp rất quan trọng, chi phối mọi mặt hoạt động của người học viên. Bởi vì, ngoài giờ huấn luyện là khoảng thời gian học viên tự quản là chính có ý nghĩa quyết định đến chất lượng rèn luyện, xây dựng chính quy, ý thức chấp hành pháp luật Nhà nước, kỷ luật Quân đội. Góp phần hoàn thiện nhân cách của người cán bộ sĩ quan sau khi ra trường, giữ vững và tăng cường kỷ luật quân sự ở đơn vị.
2. Biện pháp quản lý hoạt động rèn luyện kỷ luật của học viên ngoài giờ huấn luyện trong nhà trường đại học quân đội
Những năm qua, hoạt động rèn luyện kỷ luật ngoài giờ huấn luyện trong toàn quân nói chung, của học viên các trường đại học trong quân đội nói riêng cơ bản được phát huy tốt, hoạt động đó thực sự là nền tảng vững chắc để xây dựng Quân đội, xây dựng các nhà trường vững mạnh về mọi mặt. Khẳng định: nếu không có kỷ luật, Quân đội ta sẽ không chiến đấu, chiến thắng mọi kẻ thù và xây dựng vững mạnh như hiện nay; các nhà trường đại học trong Quân đội sẽ không hoàn thành sứ mệnh đào tạo ra các thế hệ cán bộ sĩ quan ưu tú. Tuy nhiên, trong quá trình quản lý hoạt động rèn luyện kỷ luật nói chung, hoạt động rèn luyện kỷ luật ngoài giờ huấn luyện nói riêng ở các nhà trường đại học trong quân đội còn bộc lộ một số hạn chế cần nghiên cứu đề ra biện pháp khắc phục đó là: Đội ngũ cán bộ quản lý các cấp nhận thức chưa đồng nhất trong việc xây dựng, triển khai thực hiện kế hoạch rèn luyện học viên ngoài giờ huấn luyện;
phương pháp tác phong quản lý, chỉ huy của một số cán bộ còn hạn chế, chưa sâu sát cụ thể trong bám nắm và giải quyết những nảy sinh trong tư tưởng và hành động của học viên; việc phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, các lực lượng tham gia quản lý học viên ngoài giờ huấn luyện chưa thật hiệu quả; một bộ phận học viên còn bị ảnh hưởng mặt trái cơ chế thị trường, vi phạm kỷ luật quân đội, quy định của đơn vị và người chỉ huy. Cá biệt có những trường hợp vi phạm kỷ luật nghiêm trọng buộc phải xem xét xử lý kỷ luật, mà phần lớn những vi phạm kỷ luật đó thường xảy ra trong thời gian ngoài giờ huấn luyện.
Để góp phần quản lý hoạt động rèn luyện kỷ luật của học viên ngoài giờ huấn luyện trong nhà trường đại học quân đội hiện nay, cần quan tâm thực hiện tốt một số nội dung cơ bản sau:
2.1. Cấp ủy, chỉ huy cơ quan, đơn vị các nhà trường đại học trong quân đội đề cao trách nhiệm, tăng cường công tác giáo dục ý thức rèn luyện kỷ luật cho học viên
Đây là yêu cầu quan trọng hàng đầu, đồng thời cũng là yếu tố nâng cao hiệu quả công tác giáo dục nói chung, giáo dục ý thức rèn luyện kỷ luật nói riêng. Các cấp ủy đảng, người chỉ huy các cơ quan, đơn vị các nhà trường đại học trong quân đội cần nhận thức rõ hơn vai trò quan trọng của công tác giáo dục, coi đây là nhiệm vụ thường xuyên của mình.
Thực hiện tốt công tác giáo dục ý thức rèn luyện kỷ luật sẽ trực tiếp phòng ngừa vi phạm, duy trì nghiêm kỷ luật, hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị được giao;
qua đó thiết thực góp phần xây dựng nhà trường, xây dựng quân đội cách mạng, chính qui, tinh nhuệ, từng bước hiện đại. Lãnh đạo, chỉ huy các cơ quan, đơn vị cần tiếp tục quán triệt và tích cực thực hiện các chỉ thị, nghị quyết của Chính phủ, các chỉ thị, quy định của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng; quán triệt mọi quy chế, quy định của nhà trường đến với mỗi học viên, trong đó tập trung coi trọng công tác giáo dục phổ biến pháp luật trong mỗi nhà trường. Để thiết thực nâng cao hiệu quả giáo dục ý thức rèn luyện kỷ luật cho học viên, trước hết cần tạo sân chơi bổ ích cho học viên như: giao lưu, kết nghĩa trong khoảng thời gian ngoài giờ huấn luyện, hướng học viên tập trung vào các hoạt động ngoại khóa nâng cao tay nghề, chuyên môn theo lĩnh vực được đào tạo của mình;
thông qua các hoạt động sinh hoạt chi bộ, sinh hoạt đơn vị, học tập, trao đổi học thuật, hoạt động thi đua, sinh hoạt tổ, nhóm để lồng ghép phổ biến giáo dục ý thức rèn luyện kỷ luật cho học viên; duy trì thành nền nếp chế độ phổ biến, giáo dục pháp luật, coi đây là nội dung biện pháp giáo dục không thể thiếu, góp
phần nâng cao ý thức kỷ luật cho học viên. Đồng thời kiên quyết xử lý mọi biểu hiện vi phạm kỷ luật quân đội cũng là một hình thức giáo dục trực tiếp đến với mỗi học viên.
2.2. Xây dựng kế hoạch quản lý học viên ngoài giờ huấn luyện
Xây dựng kế hoạch quản lý là một vấn đề có tính nguyên tắc, là cơ sở giúp chủ thể quản lý tiến hành các hoạt động tổ chức, lãnh đạo, chỉ huy, điều khiển, đồng thời để kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động quản lý. Kế hoạch quản lý hoạt động rèn luyện kỷ luật quân sự của học viên ngoài giờ huấn luyện cần xác định rõ mục tiêu quản lý, nội dung, biện pháp, hình thức, thời gian, địa điểm... quản lý cho phù hợp với đặc thù nhiệm vụ của từng nhà trường. Nội dung quản lý chính là toàn bộ những hành động cụ thể liên quan đến hoạt động rèn luyện kỷ luật của học viên ngoài giờ huấn luyện. Khi xác định nội dung quản lý cần làm rõ nội dung quản lý trọng tâm để khắc phục khâu yếu, mặt yếu.
Nội dung quản lý hoạt động quản lý hoạt động rèn luyện kỷ luật của học viên các trường đại học trong quân đội ngoài giờ huấn luyện hiện nay ngoài việc tuân thủ các chế độ trong ngày, trong tuần, chế độ sinh hoạt, học tập, công tác; việc chấp hành lễ tiết tác phong quân nhân; tinh thần, thái độ, trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ chuyên môn; việc chấp hành chỉ thị, nghị quyết các cấp và mệnh lệnh người chỉ huy; đặc biệt quản lý được các mối quan hệ của học viên, quản lý được hoạt động của các nhóm học viên không chính thức...
Trong điều kiện đặc thù của các nhà trường đại học trong quân đội hiện nay nên sử dụng tổng hợp các phương pháp quản lý, trong đó chú trọng phương pháp hành chính - quân sự, giáo dục - tâm lý; phương pháp kích thích. Hình thức quản lý cần linh hoạt, sáng tạo, kết hợp chặt chẽ giữa quản lý hành chính với quản lý chuyên môn, giữa trong giờ huấn luyện với ngoài giờ huấn luyện, giữa đơn vị với gia đình và địa phương.
2.3. Phối hợp chặt chẽ giữa các chủ thể trong quản lý hoạt động rèn luyện kỷ luật của học viên ngoài giờ huấn luyện
Bất kì hoạt động quản lý nào cũng mang dấu ấn rất đậm nét của nhà quản lý. Hoạt động đó được phân cấp quản lý theo chức năng, nhiệm vụ khác nhau thực hiện ở nhiều cấp độ, với sự tham gia của các chủ thể quản lý. Do vậy, phối hợp chặt chẽ giữa các chủ thể trong quản lý hoạt động rèn luyện kỷ luật của học viên là vấn đề tất yếu nhằm phát huy vai trò, trách nhiệm của từng chủ thể quản lý, hình thành sức
mạnh tổng hợp của các lực lượng trong quá trình tổ chức triển khai thực hiện quy trình quản lý cũng như toàn bộ hoạt động quản lý nhằm đạt mục tiêu đề ra.
Thực chất của biện pháp này là phải xác định rõ nội dung và yêu cầu công việc phải làm và cơ chế phối hợp giữa các chủ thể quản lý từ Đảng uỷ, Ban Giám hiệu, cơ quan chức năng đến cấp uỷ, chỉ huy, cán bộ quản lý các cơ quan, đơn vị và các tổ chức quần chúng của từng nhà trường, trong đó nhấn mạnh vai trò quan trọng của đội ngũ cán bộ trực tiếp quản lý học viên.
Học viên là thành viên của tổ chức, là ng ười tham gia xây dựng các tổ chức, mọi hoạt động phải tuân theo chỉ thị, nghị quyết, kế hoạch và các quy chế, quy định của tổ chức. Đội ngũ cán bộ quản lý đơn vị học viên là ngư ời đứng đầu tổ chức đại đội, lớp, hệ, tiểu đoàn... trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo, định hướng mọi hoạt động. Giữa cán bộ quản lý với học viên và tổ chức trong đơn vị có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Mỗi tổ chức lại có chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và nguyên tắc tổ chức hoạt động khác nhau, nhưng đều thống nhất hư ớng vào mục tiêu, yêu cầu đào tạo. Do đó, cán bộ quản lý đơn vị học viên phải hết sức coi trọng xây dựng, củng cố, kiện toàn và nâng cao chất l ượng, hiệu quả hoạt động của hệ thống các tổ chức trong đơn vị, nhất là hệ thống tổ chức Đảng, tổ chức chỉ huy, tổ chức quần chúng như đoàn thanh niên, công đoàn, phụ nữ và hội đồng quân nhân. Các tổ chức này mạnh thì đơn vị tốt, đơn vị tốt thì đội ngũ cán bộ quản lý tốt và ngược lại. Đồng thời phải biết kết hợp tốt với chính quyền địa phương sở tại cũng như gia đình để quản lý học viên. Ngoài giờ huấn luyện có thể trong ngày hành chính, có thể là ngày nghỉ một bộ phận học viên tự học, tham gia các câu lạc bộ, vui chơi giải trí, đi tranh thủ; có bộ phận tham gia các hoạt động dân vận kết nghĩa, văn hóa văn nghệ ngoài đơn vị... Để đạt hiệu quả hoạt động rèn luyện kỷ luật học viên ngoài giờ huấn luyện bên cạnh việc phát huy sức mạnh các tổ chức, lực lượng trong đơn vị thì cán bộ quản lý các đơn vị học viên còn phải biết phát huy sức mạnh tổng hợp các tổ chức, các lực lượng như cấp ủy, chính quyền địa phương sở tại, nơi dân vận kết nghĩa, cũng như cấp ủy chính quyền địa phương nơi gia đình học viên sinh sống cùng tham gia vào quá trình quản lý hoạt động rèn luyện kỷ luật của học viên.
2.4. Phát huy vai trò tự quản lý hoạt động rèn luyện kỷ luật của mỗi học viên
Đây là biện pháp rất quan trọng có ý nghĩa trực tiếp, quyết định đến việc nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác quản lý học viên hiện nay. Đảng ta khẳng
định: Cán bộ đảng viên phải gương mẫu tự rèn luyện, tự phấn đấu nâng cao đạo đức cách mạng “cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư” khắc phục chủ nghĩa cá nhân; học tập là nghĩa vụ bắt buộc đối với mọi cán bộ, đảng viên và phải được qui định bằng chế độ;
lười học tập, lười suy nghĩ, không thường xuyên tiếp cận thông tin mới, những hiểu biết mới cũng là biểu hiện của sự suy thoái. Quá trình học tập tại trường học viên vừa là đối tượng tác động của chủ thể quản lý, vừa là chủ thể của quá trình tự quản lý. Một trong những đặc điểm hoạt động cơ bản của học viên là hướng vào việc làm thay đổi bản thân nhằm đáp ứng mục tiêu, yêu cầu đào tạo. Mặt khác, phương pháp đào tạo hiện nay đang chuyển mạnh theo hướng tích cực hóa hoạt động nhận thức của học viên, từng bước khắc phục cách dạy truyền thụ một chiều, cách học thụ động, máy móc; rèn luyện tư duy sáng tạo, năng động của người học. Vì vậy, chỉ trên cơ sở đề cao ý thức trách nhiệm của học viên trong tự học tập, rèn luyện, quản lý thì công tác quản lý học viên của các chủ thể mới thực sự có hiệu quả.
3. Kết luận
Một trong những đặc trưng nổi bật ngoài giờ huấn luyện ở các nhà trường quân đội thì cá nhân tự quản lý mình là chính. Mọi nỗ lực của các lực lượng sư phạm nói chung và cán bộ quản lý đơn vị học viên nói riêng ở nhà trường chỉ có ý nghĩa khi người học biết tự quản lý, tự giáo dục, tự rèn luyện ở mọi lúc, mọi nơi trong quá trình đào tạo. Đó cũng là yêu cầu khách quan nhằm biến quá trình đào tạo thành quá trình tự đào tạo, quá trình quản lý rèn luyện thành tự rèn luyện, tự quản lý của học viên thể hiện vai trò và ý thức làm chủ bản thân người học trong quá trình đào tạo. Đó là thể hiện tính tích cực, chủ động, tự giác và nỗ lực của cá nhân học viên trong tự học, tự quản, tự rèn. Hơn nữa, phát huy vai trò trách nhiệm tự quản lý của học viên còn là yêu cầu và biện pháp không thể thiếu để quản lý, giáo dục, rèn luyện học viên trong các nhà trường đại học trong quân đội hiện nay, thiết thực góp phần xây dựng nhà trường chính quy, tiên tiến, mẫu mực.
Tài liệu tham khảo
1. V.I. Lênin (1978). Toàn tập, tập 40. NXB Tiến bộ, tr.279.
2. Hồ Chí Minh (1996). Toàn tập, tập 6. NXB Chính trị Quốc gia, H, tr.560.
3. Hồ Chí Minh (1996). Toàn tập, tập 8. NXB Chính trị Quốc gia, H, tr.341.
1. Đặt vấn đề
Công an xã (CAX) là lực lượng vũ trang bán chuyên trách làm nòng cốt trong phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc. Trong quá trình hình thành và phát triển, lực lượng CAX trong toàn quốc đã sát cánh cùng Công an nhân dân hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở, góp phần tích cực vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Mặc dù trong nhưng năm qua, Bộ Công an, Công an các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và Chính quyền địa phương đã quan tâm, có nhiều giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ CAX nói chung và Trưởng CAX nói riêng nhưng so với yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình hiện nay thì vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra. Một trong những giải pháp quan trọng góp phần nâng cao năng lực thực thi nhiệm vụ cho Trưởng CAX đó chính là đào tạo trang bị kiến thức, kĩ năng nghiệp vụ cho Trưởng CAX.
2. Vị trí, vai trò của CAX đối với cấp uỷ, chính quyền cơ sở
CAX là lực lượng vũ trang bán chuyên trách, là một cấp Công an cơ sở, thuộc hệ thống tổ chức Công an nhân dân dưới sự lãnh đạo trực tiếp, toàn diện của cấp ủy Đảng, sự quản lí điều hành của Uỷ ban nhân dân xã và sự chỉ đạo, hướng dẫn nghiệp vụ của Công an cấp trên. CAX có chức năng tham mưu cho cấp ủy Đảng, ủy ban nhân dân cùng cấp về công tác bảo đảm an ninh, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn xã; thực hiện chức năng quản lí về an ninh, trật tự, an toàn xã hội, các biện pháp phòng, chống tội phạm và các vi phạm pháp luật khác về an ninh, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn xã theo quy định của pháp luật.
Lao động của CAX cũng là loại lao động đặc thù luôn gắn liền với hiểm nguy cho tính mạng, tài sản của bản thân và gia đình... trong khi đó việc thực hiện chế độ, chính sách cho CAX còn nhiều bất cập.
Các quy phạm pháp luật về CAX được hình thành sớm và phát triển theo hướng ngày càng cụ thể, đầy đủ hơn. Nghị định đầu tiên về CAX (Nghị định số 438/NV-NĐ ngày 10/10/1950 của Bộ Nội vụ về việc thành lập Ban CAX) đã quy định: Nhân viên CAX không phải là viên chức của Chính phủ và không có lương, trong trường hợp vì nhu cầu công việc mà tham gia thì được hưởng công tác phí hoặc phụ cấp hàng tháng. Sau này, trong các văn bản của Bộ Công an cũng chủ yếu quy định về nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức, lề lối làm việc của CAX, còn về chế độ, chính sách thì chỉ có 1 văn bản (Quy định số 10/QĐ(X13) năm 1989) trước đây trong thực tế chỉ có Trưởng CAX được hưởng phụ cấp theo quy định của Chính phủ như cán bộ cơ sở. Hiện nay, Trưởng CAX được xác định là công chức, là một trong 5 chức danh công chức cấp xã và được hưởng lương, đối với Phó CAX và công an viên được hưởng phụ cấp. Tuy nhiên về chế độ chính sách cho lực lượng CAX chưa tương xứng với tính chất công việc và nhiệm vụ được giao.
3. Yêu cầu về năng lực Trưởng CAX
3.1. Yêu cầu về phẩm chất chính trị, đạo đức Phẩm chất chính trị, đạo đức là một yêu cầu bắt buộc đặt ra đối với một số lĩnh vực quản lí nhà nước, một số ngành và một số cơ quan, đơn vị nhất định.
Lực lượng CAND là lực lượng vũ trang, chuyên chính và trọng yếu của Đảng, Nhà nước, lực lượng CAND có nhiệm vụ bảo vệ chế độ, bảo vệ đảng, chính quyền nhà nước, bảo vệ ANTT. Do vậy, một trong những yêu cầu đặt ra khi đứng trong hàng ngũ CAND phải có phẩm chất, đạo đức tốt. Trưởng CAX cũng là một bộ phận của CAND, là lực lượng công an cấp cơ sở cũng không nằm ngoài tiêu chuẩn đó. Yêu cầu về phẩm chất chính trị, đạo đức cách mạng, đó là: Lòng trung thành tuyệt đối với Đảng, Nhà nước và ngành Công an; thấm nhuần lí tưởng, quan điểm, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà