Sự cần thiết phải thực hiện tái cấu trúc tài chính doanh nghiệp

Tái cấu trúc tài chính thường được đưa ra như một giải pháp quan trọng trong trường hợp DN phải đối phó với những khó khăn có thể đe dọa đến sự tồn tại, đặc biệt trong thời kỳ khủng hoảng kinh tế trên diện rộng. Tuy nhiên kể cả trong trường hợp DN đang hoạt động bình thường do ảnh hưởng của các yếu tố chủ quan và khách quan cũng dẫn tới đòi hỏi tái cấu trúc. Những lý do cơ bản đòi hỏi DN tái cấu trúc tài chính cụ thể là:

DN hoạt động kinh doanh thua lỗ dẫn đến nguy cơ mất khả năng thanh toán, phá sản DN.

Đây là lý do thường gặp nhất đòi hỏi DN phải thực hiện tái cấu trúc tài chính. Hoạt động kinh doanh của DN không tránh khỏi những khó khăn do nguyên nhân khách quan và chủ quan dẫn đến thua lỗ. Nguyên nhân khách quan xuất phát từ những biến động của môi trường kinh doanh có liên quan đến hoạt động của DN, chẳng hạn như: khủng hoảng, suy thoái kinh tế; xu hướng hội nhập kinh tế quốc tế; hay sự thay đổi chính sách quản lý nền kinh tế... Nguyên nhân chủ quan xuất phát từ những yếu kém trong khâu quản lý, điều hành DN. Vấn đề trở nên đặc biệt trầm trọng nếu công ty xảy ra tình trạng thua lỗ kéo dài. Thua lỗ kéo dài khiến DN giảm sút về tài sản, mất dần vốn chủ sở hữu từ đó suy giảm năng lực tài chính do vốn chủ sở hữu bị xói mòn nhanh chóng và vô hình chung làm hệ số nợ ngày càng tăng lên và rủi ro tài chính cũng càng tăng lên đe dọa sự tồn tại của DN. Trước tình trạng trên đòi hỏi DN phải cơ cấu lại cấu trúc giữa nợ và vốn chủ sở hữu bằng những biện pháp như bơm thêm dòng tiền từ vốn chủ sở hữu, bán các tài sản hoặc các khoản đầu tư để thanh toán nợ, đồng thời tổ chức lại hoạt động kinh doanh để có thể vượt qua khó khăn tiếp tục tồn tại.

Do cấu trúc tài chính của DN mất cân đối

Sự mất cân đối trong cấu trúc tài chính sẽ làm hạn chế hiệu quả hoạt động của DN. Việc DN duy trì hệ số nợ quá cao có thể gây ra rủi ro tài chính

55

ảnh hưởng đến khả năng thanh toán, tỷ suất lợi nhuận vốn chủ sở hữu. Ngược lại, trong trường hợp tỷ trọng nợ quá thấp, tỷ trọng vốn chủ sở hữu quá cao cũng lại khiến cho các DN không tận dụng được lợi ích từ đòn bNy tài chính trong việc khuếch đại tỷ suất lợi nhuận của chủ sở hữu. Chính vì vậy, trong cả hai trường hợp trên, việc điều chỉnh cấu trúc tài chính theo hướng giảm bớt hoặc gia tăng tỷ trọng nợ giúp DN đạt được cấu trúc tài chính hợp lý hơn nhằm đảm bảo mục tiêu tối đa hóa giá trị DN.

Do tăng trưởng quá nhanh dẫn đến không kiểm soát được hoạt động của DN

Tăng trưởng là cần thiết đối với DN. Tuy nhiên không ít DN không quản lý được sự tăng trưởng của mình dẫn đến sự tăng trưởng quá nhanh thậm chí rơi vào tình trạng tăng trưởng ngoài tầm kiểm soát của DN. Sự tăng trưởng như vậy làm cạn kiệt nguồn lực tài chính cũng như làm cấu trúc tài chính mất cân đối nghiêm trọng. Thông thường các DN trong giai đoạn tăng trưởng nóng thường sử dụng nhiều nợ vay hay tín dụng của nhà cung cấp do nhu cầu vốn đầu tư rất lớn trong khi nguồn lực nội sinh không dồi dào. Kết quả là DN đạt được mục tiêu tăng trưởng song lại tiềm Nn nguy cơ rủi ro do mất khả năng thanh toán cao. Vì vậy, DN cần có những chiến lược dài hạn trong việc điều chỉnh cơ cấu giữa nợ và vốn chủ sở hữu nhằm đạt được mục tiêu tăng trưởng bền vững. Một trường hợp khác khi công ty trong giai đoạn trưởng thành thường có dòng tiền vào rất lớn nhưng lại có ít cơ hội tốt để đầu tư nhằm mang lại tỷ suất sinh lời cao cho những người chủ sở hữu. Vì vậy, công ty có thể thực hiện tái cấu trúc tài chính bằng việc bán đi một phần công ty để thu hẹp hoạt động. Động thái này có khả năng đem lại thu nhập cao hơn cho các nhà đầu tư hơn là việc sử dụng nguồn lực của công ty hợp nhất.

Do chiến lược đầu tư đa dạng hóa không mang lại hiệu quả.

Nhiều DN tận dụng cơ hội trong thời kỳ kinh tế phát triển để thực hiện đa dạng hóa hoạt động kinh doanh bằng cách mở rộng hoạt động kinh doanh vào những lĩnh vực không thuộc ngành nghề kinh doanh cốt lõi. Việc đầu tư

56

vào những lĩnh vực mà DN có ít kinh nghiệm có thể dẫn đến hiệu quả không cao do thiếu kỹ năng quản lý. Mặt khác, đầu tư quá dàn trải dẫn đến phân bổ nguồn lực tài chính thiếu hợp lý, cụ thể: thiếu nguồn lực để tập trung cho các lĩnh vực kinh doanh có hiệu quả đồng thời lãng phí nguồn lực ở các hoạt động kinh doanh kém có hiệu quả. từ đó làm giảm sút hiệu quả kinh doanh nói chung của toàn DN. Trong trường hợp này đòi hỏi DN cần thu hẹp hoạt động kinh doanh từ đó dẫn đến thay đổi trong cấu trúc tài chính cho phù hợp.

Do thay đổi, mở rộng ngành nghề kinh doanh.

Môi trường kinh doanh của DN luôn biến động đòi hỏi các DN thường xuyên phải tìm kiếm các thị trường mới và có thể phải thay đổi hoặc mở rộng ngành nghề kinh doanh khi cần thiết. DN hoạt động trong những lĩnh vực kinh doanh khác nhau đòi hỏi có cấu trúc tài sản và cấu trúc tài chính khác nhau để phù hợp với đặc thù, tính chất ngành nghề. Chính vì vậy khi có sự thay đổi hoặc mở rộng ngành nghề kinh doanh, DN cần tổ chức lại hoạt động kinh doanh, bộ máy tổ chức, cơ cấu tài chính cho phù hợp.

Do sáp nhập, mua lại doanh nghiệp.

Các công ty thường cũng tìm thấy lợi ích khi theo đuổi mục tiêu sáp nhập hoặc mua lại các công ty khác. Sáp nhập là một sự kết hợp giữa hai công ty có khả năng tạo ra hiệu quả hơn hoạt động riêng lẻ. Khi hai công ty sáp nhập với nhau, toàn bộ các khoản nợ và vốn chủ sở hữu cũng như những tài sản của các công ty sẽ được cộng gộp. Kết quả là cơ cấu nguồn vốn cụ thể là tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu có thể khác xa so với cơ cấu mục tiêu ban đầu.

Bên cạnh đó, sự kết hợp này sẽ tạo ra những bộ phận có cùng chức năng hoạt động mà công ty cần loại bỏ hoặc sắp xếp lại cho hợp lý hơn. Ngược lại, đôi khi sáp nhập và mua lại được thực hiện như một hình thức của tái cấu trúc tài chính chẳng hạn trong trường hợp một công ty có tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu thấp có thể hướng mục tiêu tới các công ty có tỷ lệ nợ cao để đạt được cấu trúc tài chính cân bằng hơn sau sáp nhập.

57